Een virale video van een tank die zogenaamd door boeren is gekocht om distributiecentra te blokkeren is sinds begin juli duizenden keren gedeeld op sociale media. In werkelijkheid werd de tank gebruikt bij een herdenkingsevenement. De eigenaar bevestigt dat het voertuig geen verband hield met boerenblokkades.
De claim is afkomstig van een tweet geplaatst op 5 juli door de Canadese blogger Keean Bexte, die eerder door AFP hier betrapt werd op het verspreiden van onwaarheden.
“Dus, eh… Nederlandse boeren hebben een tank gekocht om distributiecentra te blokkeren”, luidt de tweet met een video waarin een tank van een dieplader wordt gereden.
De video werd meer dan een miljoen keer bekeken en was goed voor ruim 10.000 retweets voordat hij werd verwijderd nadat verschillende factcheck-initiatieven (Lead Stories, dpa) en Twittergebruikers (Rudy Bouma) erop wezen dat de omschrijving niet klopte.
De video werd die dag ook op Twitter gepubliceerd met een soortgelijke claim in het Nederlands – met ruim 1,7 miljoen weergaven op het moment van schrijven. Het verscheen ook op Facebook (hier, hier), de videowebsite Bitchute en op Telegram in het Engels.
Screenshot van een van de misleidende berichten op sociale media, vastgelegd op 7 juli 2022De berichten verwijzen naar recente boerendemonstraties in Nederland sinds half juni 2022 tegen de aangekondigde stikstofmaatregelen waardoor boeren hun stikstofuitstoot moeten terugbrengen, op sommige plaatsen tot wel 70% in 2030 om de beschadigde natuur te laten herstellen. Begin juli werden verschillende distributiecentra voor supermarkten geblokkeerd door boeren.
Maar de tank in de virale video werd niet gebruikt voor een blokkade.
Factcheckers van Lead Stories identificeerden de oude tank als een Amerikaanse Sherman uit 1943. Op basis van de nummers en kleuren van de tank vonden ze een match in een archief met foto’s van nog bestaande “Sherman Firefly-tanks”.
De fotograaf is geïdentificeerd als “Auke Dijkstra” en de eigenaar als “Classic MV’s” in Haaksbergen. In de onderstaande vergelijking markeren we de overeenkomende elementen van de tank uit de virale video (links) en de foto in het archief (rechts): het rode nummer 34 (rood), een serienummer T-212598 (blauw) en een rode driehoek naast witte tekst (geel).
Screenshot van een virale video op Twitter (links) en van de foto in het archief van Sherman tanks (rechts), vastgelegd op 11 juli 2022 (vierkanten toegevoegd door AFP)
Een Facebookpagina met dezelfde naam “Classic MV’s”, toont meer foto’s van de tank in een post van 21 mei, herkenbaar aan het serienummer.
Screenshot van de post door Classic MV’s met de tank, vastgelegd op 11 juli 2022Op 29 juni, 5 dagen voor de virale publicatie op Twitter, publiceerde de Facebookpagina foto’s van de tank op een dieplader, waarin wordt uitgelegd dat deze gaat worden gebruikt om deel te nemen aan een evenement ter gelegenheid van de bevrijding van Ommen op 1 en 2 juli.
In een video op YouTube van het evenement is te zien dat veel oude militaire voertuigen meededen aan een rondrit. We kunnen de Shermantank op 23:34 herkennen aan het serienummer T-212598:
Op 7 juli publiceerde de Facebookpagina Classic MV’s een Engelstalige verklaring in reactie op de virale berichten, waarin wordt uitgelegd dat hun tank onderdeel werd van “nepnieuws”. De post luidt: “we zijn op geen enkele manier betrokken bij deze boerenprotesten”, verwijzend naar een factcheckartikel van VRT.
De post vervolgt dat “boeren een distributiecentrum voor de detailhandel blokkeerden dat heel dicht bij ons gebouw ligt” waardoor ze de tank op maandag 4 juli niet konden terugbrengen. Ze probeerden het op dinsdag 5 juli opnieuw – wat ook de publicatiedatum is van de virale berichten – toen sommige demonstranten naar verluidt nog steeds in het gebied rondhingen.
Een Google-zoekopdracht naar een boerenblokkade in Haaksbergen leidt naar dit artikel van maandag 4 juli door de lokale krant Tubantia met een video van een geblokkeerd distributiecentrum van de supermarktketen PLUS.
We kunnen de locatie van de blokkade bevestigen door een screenshot van de video van Tubantia te matchen met de locatie van het PLUS-distributiecentrum op Google Street View: de Industriestraat in Haaksbergen. De lantarenpaal (geel), verkeersborden (rood) en de groene pilaar met huisnummer 67 (blauw) komen in onderstaande vergelijking overeen:
Screenshot van de video op Tubantia (links) en screenshot van Google Street View (rechts), vastgelegd op 12 juli 2022Als we via Google Street View iets verder de straat ingaan zien we ook de locatie van de virale video van de tank, slechts enkele meters verderop. We zien dezelfde gebouwen (rood en blauw) en dezelfde hegplant (geel).
Screenshot van de virale video van de tank (links) en screenshot van Google Street View (rechts), vastgelegd op 12 juli 2022Als we de locaties van de virale video en de blokkade op Google Maps vergelijken, wordt duidelijk hoe dicht deze twee gebeurtenissen bij elkaar plaatsvonden.
Satellietbeeld van het gebied in Google Maps met links de locatie van de virale video en rechts het protest van de boeren, vastgelegd op 12 juli 2022 (bewerkt door AFP)Volgens de Facebookpagina van de eigenaar “werd het lossen gefilmd door enkele mensen die rond de protesten hingen”. Dit verklaard waarom de tank gekoppeld werd aan de boerendemonstratie.
AFP kon geen ander bewijs vinden dat de tank in verband kan brengen met de blokkade. In berichtgeving en andere online video’s van de demonstratie zoals hier en hier, is geen tank te zien, noch wordt er melding van gemaakt.
