De bewering dat het Russische leger luitenant-generaal van de NAVO Roger Cloutier in Oekraïne heeft gearresteerd, is in april 2022 duizenden keren gedeeld in verschillende talen op sociale media. Maar de NAVO vertelde aan AFP dat de bewering “volledig onjuist” was. Uit foto’s op sociale media blijkt ook dat Cloutier heeft deelgenomen aan activiteiten in Turkije nadat geruchten over zijn arrestatie begonnen te circuleren.
Volgens verschillende Nederlandstalige berichten op Facebook die op 13 april 2022 zijn gepubliceerd en tientallen keren zijn gedeeld, is luitenant-generaal Roger Cloutier van de NAVO gearresteerd door Russische soldaten in Marioepol, Oekraïne. Sommige berichten (hier, hier) bevatten een screenshot en een link naar een video, die een (onherkenbaar gemaakte) man toont in handboeien, begeleid door twee agenten van de Russische Federale Veiligheidsdienst (FSB). In de linkerbovenhoek staat een foto van de Amerikaanse luitenant-generaal Roger L. Cloutier en in de rechterbenedenhoek het watermerk van het Russische staatspersbureau RIA Novosti.
Dezelfde bewering circuleerde op Twitter (hier, hier) in berichten met een foto van de luitenant-generaal, die meer dan 450 keer werden geretweet. Naar verluidt “assisteerde hij het Azov-bataljon in Marioepol.”
Screenshot van een van de misleidende berichten op sociale media, vastgelegd op 20 april 2022Soortgelijke beweringen werden ook verspreid in andere talen, zoals in het Frans en Servisch. De NAVO bevestigde echter tegen AFP dat Roger Cloutier niet gevangen is genomen door het Russische leger en zich niet in Oekraïne bevindt.
Cloutier is luitenant-generaal en voert het bevel over de grondtroepen van de NAVO – die niet zijn betrokken bij de oorlog in Oekraïne.
NAVO ontkent dat Cloutier is gevangengenomen in Oekraïne
Het Groot hoofdkwartier van de geallieerde mogendheden in Europa (SHAPE) van de NAVO, gevestigd in België, ontkende op 8 april 2022 tegen AFP de zogenaamde gevangenneming van de luitenant-generaal door Russische troepen.
“Er doen online geruchten de ronde dat luitenant-generaal Roger Cloutier, commandant van de geallieerde grondtroepen, is gevangengenomen tijdens militaire activiteiten in Oekraïne, met name in Marioepol”, vertelde een woordvoerder van SHAPE. “Deze beweringen zijn volkomen onjuist”, vervolgde hij, en merkte op dat Cloutier Oekraïne voor het laatst bezocht “in juli 2021 om besprekingen te voeren met grondpersoneel in Kiev om het partnerschap van de NAVO met de moedige en capabele strijdkrachten van Oekraïne te versterken.”
Cloutier te zien in recente berichten op sociale media
Verschillende andere aanwijzingen wijzen erop dat de luitenant-generaal niet in Oekraïne is, maar in Izmir, Turkije – waar de NAVO Allied Command Operations (ACO) is gevestigd. Roger Cloutier plaatste op 5 april 2022 op zijn LinkedIn-pagina een video waarin hij een toespraak houdt tijdens een NAVO-evenement in Izmir. Dit was nadat geruchten over zijn arrestatie voor het eerst in andere talen begonnen te circuleren – zoals hier op 3 april.
De volgende dag, in reactie op een LinkedIn-gebruiker die ook speculeerde over zijn zogenaamde arrestatie, zei Cloutier dat “deze geruchten volledig onjuist zijn”.
Screenshot van reacties op LinkedIn, vastgelegd op 11 april 2022De generaal is ook te zien in een Facebookbericht van de geverifieerde pagina van de ACO in Turkije, geplaatst op 5 april 2022.
Cloutier deelde onlangs ook onderscheidingen uit “ter erkenning van 27 uitstekende soldaten en burgers binnen het NAVO Geallieerd Land Commando” volgens een bericht van 13 april 2022 op zijn LinkedIn-profiel. De video van de ceremonie in Turkije werd ook gedeeld op het YouTube-kanaal van het NAVO-hoofdkwartier LANDCOM in Izmir.
Een ontvanger van de onderscheiding, de Canadese legerofficier Alexander Landry, publiceerde op 13 april 2022 ook een foto van zichzelf met Cloutier op zijn LinkedInprofiel. De dag waarop de Nederlandstalige Facebookberichten die AFP hier verifieert werden gepubliceerd.
Op 14 april 2022 plaatste Cloutier nog een video waarin hij de commandant van het Multinationale Korps verwelkomt op het hoofdkantoor van LANDCOM; Generaal-majoor Dragoş-Dumitru Iacob.
Screenshot van de video op LinkedIn door luitenant-generaal Roger Cloutier op 14 april 2022 van de ontmoeting met generaal-majoor Dragoş-Dumitru Iacob, vastgelegd op 14 april 2022AFP vond geen spoor van een dergelijke arrestatie op de website van het Russische staatspersbureau TASS. De laatste vermelding van NAVO-commandant Cloutier op de site dateert van maart 2021. AFP vond ook geen vermelding van Cloutier op het officiële Telegramkanaal van de Tsjetsjeense leider Ramzan Kadyrov, wiens troepen vechten in Marioepol, waar de arrestatie zou hebben plaatsgevonden.
Wie is de man in de video?
AFP deed een omgekeerde zoekopdracht van de video die volgens sommigen luitenant-generaal Cloutier lieten zien die werd gearresteerd. Uit de zoekopdracht bleek dat dezelfde video werd gepubliceerd door verschillende Russische media (hier, hier, hier, hier) in artikelen van 7 april 2022 over een man die in maart 2022 op de Krim werd vastgehouden door de Russische Federale Veiligheidsdienst wegens vermeend lidmaatschap van een illegaal bataljon terwijl hij zich voordeed als vluchteling.
De video werd ook gepubliceerd door het Russische staatspersbureau TASS (hier) en door het Russische staatstelevisienetwerk Zvezda (hier) – dat wordt beheerd door het Russische Ministerie van Defensie – in artikelen waarin dezelfde arrestatie wordt beschreven.
De beelden die door de Russische media zijn gepubliceerd bevatten niet in de linkerbovenhoek de foto van luitenant-generaal Cloutier, dat lijkt te zijn toegevoegd door gebruikers op sociale media. De video op Facebook heeft ook het watermerk van het Russische staatspersbureau RIA Novosti. AFP vond hier een RIA Novosti-artikel waarin dezelfde video wordt gedeeld met de titel “Een soldaat van het Krim-Tataarse bataljon werd vastgehouden op de Krim”.
Volgens alle mediabronnen – waaronder RIA Novosti, TASS en Zvezda – die de persdienst van de FSB voor de Krim en Sebastopol citeren, hebben Russische officieren de burger van Oekraïne op de Krim vastgehouden, op verdenking van deelname aan de activiteiten van een illegaal en gewapend Krim-Tataars vrijwilligersbataljon.
Screenshot van het Russische persbureau RIA Novosti-artikel, vastgelegd op 14 april 2022NAVO-Oekraïne betrekkingen
Terwijl de NAVO de invasie van Rusland “krachtig veroordeelt” heeft het niet direct ingegrepen in het conflict. Lidstaten hebben echter individueel militaire uitrusting gestuurd naar Oekraïne.
De betrekkingen van de NAVO met Oekraïne begonnen in het begin van de jaren negentig toen het land onafhankelijk werd. Oekraïne is geen lid van de NAVO en valt niet onder de veiligheidsgaranties in het bondgenootschap, zoals uitgelegd op de NAVO-website. Kiev heeft als doel om de samenwerking met de NAVO en de Europese Unie te versterken. Moskou heeft herhaaldelijk gereageerd dat ze dat zien als een bedreiging.
Het Azov-regiment en de ‘Nazi’-beweringen van Rusland
Sommige berichten op sociale media beweerden dat Cloutier “het Azov-bataljon in Marioepol (…) assisteerde”. Het Azov-regiment wordt gebruikt in de propaganda van het Kremlin als rechtvaardiging dat Oekraïne “gedenazificeerd” moet worden.
Een luchtfoto toont de stad Marioepol tijdens de Russische militaire invasie in Oekraïne, vastgelegd op 12 april 2022 ( AFP / Andrey BORODULIN)Het Azov-bataljon werd in 2014 opgericht door extreemrechtse activisten en gebruikte symbolen die nazi-emblemen nabootsen. Het werd later opgenomen in de Nationale Garde van Oekraïne. Maar experts zeggen dat de invloed van dergelijke groepen enorm is overschat door Moskou en dat dit regiment afstand heeft moeten doen van zijn ideologie. Hoewel radicaal-rechts in Oekraïne bestaat, heeft het nooit een significante verkiezingsoverwinning behaald. Bovendien is de huidige president van het land, Volodymyr Zelensky, joods.
