Scroll Top

U bekijkt de website momenteel in taal NL. Voor aanvullende factchecks en inhoud met betrekking tot andere community's kunt u de vlagpictogrammen gebruiken om van taal te wisselen.

Nee, de Franse verkiezingen zijn niet gemanipuleerd met scheurtjes in stembiljetten

6f5ba5453fb383acf54ed190d3e41ae6

Author(s): AFP Frankrijk

Een video met licht gescheurde stembiljetten met de naam van de Franse presidentskandidaat Marine Le Pen circuleert sinds 21 april op grote schaal op sociale media met de bewering dat het “bewijs” vormt voor “verkiezingsfraude” in de tweede ronde van de Franse presidentsverkiezingen. Volgens verschillende publicaties worden dergelijke stembiljetten bij het tellen ongeldig verklaard. Het Franse ministerie van Binnenlandse Zaken heeft echter op 25 april aan AFP uitgelegd dat zulke scheurtjes “geen oorzaak van ongeldigheid mogen vormen”. De prefectuur van het noorden, waar een deel van de beelden vandaan komt, bevestigde dat het meldingen had ontvangen van “licht beschadigde stembiljetten” die waren afgeleverd met de verkiezingsprogramma’s, maar benadrukte dat in de betrokken gemeenten “voldoende alternatieve stembiljetten beschikbaar waren” in de stembureaus.

“De eerste bewijzen van verkiezingsfraude zijn in Frankrijk ook al gevonden. De stembiljetten voor #LePen zaten in speciale enveloppen en waren opzettelijk bevuild en gescheurd waardoor ze ongeldig verklaard worden”, luidt deze tweet met een video van 2 mei 2022 die meer dan 270 keer is geretweet. In de video zien we een persoon achtereenvolgens drie brieven openen met verkiezingsprogramma’s voor de twee kandidaten in de tweede ronde van de verkiezingen: de centristische zittende president Emmanuel Macron en de extreemrechtse uitdager Marine Le Pen. Hij merkt op dat alle drie de stembiljetten met de naam van Le Pen een klein scheurtje hebben op dezelfde plek.

De video verscheen ook in een artikel op dit weblog, waar het werd gepresenteerd als bewijs voor “miljoenen ongetelde Le Pen-stembiljetten”.

Dezelfde video, oorspronkelijk gepubliceerd op YouTube, circuleert ook in Frankrijk en is sinds 21 april duizenden keren gedeeld. Een foto van stembiljetten werd ook gepost op Facebook en is sinds 23 april meer dan 6500 keer gedeeld, met de bewering in het Frans: “Pas op, dit wordt als ongeldig beschouwd”.

Screenshot van een van de misleidende berichten op sociale media, vastgelegd op 2 mei, 2022

“Ik had verschillende gesprekken met vrienden die me vertelden dat er beschadigde stembiljetten in de verkiezingsprogramma’s stonden”, vertelde de maker van de video op 25 april aan AFP, die in het dorp Romeries in Noord-Frankrijk woont. “Ik stelde mijn vrouw voor om me te filmen terwijl ik de post opende om te bewijzen dat het een vergissing was, maar de drie stembiljetten vertoonden inderdaad een klein scheurtje”, zei hij.

In Frankrijk krijgen de kiezers voor elke kandidaat een apart stembiljet, waarvan ze er één kiezen om hun stem uit te brengen. Ze kunnen ofwel de stembiljetten gebruiken die naar hun huisadres zijn gestuurd of die beschikbaar zijn in de stembureaus.

De beweringen in de publicaties zijn echter ongegrond, aangezien de stembiljetten in de video waarschijnlijk niet ongeldig verklaard worden, bevestigt het ministerie van Binnenlandse Zaken tegen AFP. Le Pen gaf haar verlies toe op de verkiezingsavond, en erkende Macrons overwinning.

Andere stembiljetten verkrijgbaar bij de stembureaus

De naburige stad Saint-Aubert zei op 22 april op hun Facebookpagina dat bewoners “gescheurde stembiljetten of met onregelmatigheden bij het afdrukken (…) hebben ontvangen”, zonder te specificeren om welke stembiljetten van welke kandidaat het ging. In reacties op sommige Facebookberichten gaven sommigen ook aan dat het stembiljet voor Macron licht gescheurd was, meldde de Franse krant Liberation.

Op 25 april heeft de prefectuur van het noorden, waar die steden zich bevinden, bevestigd tegen AFP dat “16 gemeenten van het noorden” van de 648 “hebben gemeld dat stembiljetten licht beschadigd waren tussen de documenten die naar de huizen van kiezers zijn gestuurd”.

De prefectuur merkte op dat “het niet gaat om de stembiljetten die beschikbaar zijn in de stembureaus” op de verkiezingsdag. “Er is met elk van de betrokken burgemeesters geverifieerd dat er genoeg stembiljetten in de stembureaus waren”, zei het.

Zo kon een kiezer die een licht beschadigd stembiljet in de post kreeg in ieder geval een onbeschadigd exemplaar ophalen bij zijn stembureau. En dit is precies wat de auteur van de virale video deed. “Ik ging stemmen en pakte daar een stembiljet. Het doel van mijn video was vooral om mijn familieleden te waarschuwen de gescheurde exemplaren niet te gebruiken”, zei hij.

Wat de beschadigde stembiljetten betreft, “is dit onder de aandacht gebracht van de voorzitter van de controlecommissie voor verkiezingsverrichtingen”, aldus de prefectuur van het noorden.

“Geen reden voor ongeldigheid”

Op 25 april nam AFP contact op met het ministerie van Binnenlandse Zaken. Zij erkenden dat het “heel goed mogelijk is dat stembiljetten van tijd tot tijd drukfouten vertonen of zijn gewijzigd”.

“Dit kan vooral gebeuren wanneer het inbrengen mechanisch gebeurt”, legt de persdienst van het ministerie uit, die stelt dat “de productie van stembiljetten een grote operatie is – meer dan een miljard voor de eerste ronde en meer dan 200 miljoen voor de tweede – met zeer strakke deadlines.”

Volgens artikel 66 van de Franse kieswet worden “stembiljetten of enveloppen met herkenbare tekens, intern of extern (…) niet meegeteld in het resultaat van de definitieve telling”. Maar kan een lichte scheur ertoe leiden dat de stembiljetten ongeldig worden?

“Het wordt echt per geval beoordeeld en in ieder geval zou een stembiljet ongeldig moeten worden verklaard onder toezicht van een rechter”, vertelde Louis le Foyer de Costil, een publiekrechtelijke advocaat en deskundige op het gebied van kiesrecht, aan AFP.

Zo wees Costil op een uitspraak van maart 2021 door de Franse Raad van State (de hoogste Franse rechtbank voor administratieve rechtspraak), waarbij de ongeldigverklaring van twee stembiljetten tijdens de gemeenteraadsverkiezingen van Frayssinet (in Lot, in het zuidwesten van Frankrijk) ongedaan werd gemaakt “op grond van het feit dat zij afwijkende sporen hadden”.

“In tegenstelling tot het oordeel van het stembureau konden deze twee stembiljetten, die een eenvoudige kras op het eerste stembiljet en een nauwelijks waarneembare vlek op het tweede stembiljet bevatten, niet ongeldig worden verklaard, aangezien deze plekken niet volstaan om als herkenbare sporen te worden beschouwd”, schreef de Raad van State.

Costil legde uit dat het verbod op “herkenbare sporen” bedoeld is om ervoor te zorgen dat het niet mogelijk is om de kiezer te identificeren door middel van wijzigingen die ze opzettelijk op het stembiljet hebben aangebracht. Als het een toevallig probleem is, zoals een slecht gedrukt stembiljet, is er geen reden om het ongeldig te verklaren.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken zei dat “in dit geval de zeer lichte scheur aan de rand van de stembiljetten of de tekens die verband houden met het drukproces geen oorzaak van ongeldigheid mogen vormen.”

Medewerkers stellen brieven samen op met daarin de stembiljetten voor de eerste ronde van de presidentsverkiezingen in Matoury (Frans Guyana) ( AFP / JODY AMIET)

Maar “de beoordeling is in de eerste plaats de verantwoordelijkheid van de voorzitter van het stembureau. Wanneer sommige ongeldig worden verklaard, worden zij bij de notulen gevoegd en onderzocht door de tellingscommissie en vervolgens door de Grondwettelijke Raad”, verklaarde het ministerie van Binnenlandse Zaken.

“De regels van het verkiezingsproces zijn gerespecteerd”

De Grondwettelijke Raad meldde op 13 april dat het 10.216 stemmen had geannuleerd wegens onregelmatigheden, van de 35.923.707 uitgebrachte stemmen in de eerste ronde. De instelling voegde eraan toe dat geen “bijzonder incident” heeft plaatsgevonden tijdens het verloop van de verkiezingen in de eerste ronde.

Op 27 april kondigde de Grondwettelijke Raad aan dat het “20.594 uitgebrachte stemmen had geannuleerd”, of 0,06% van de stemmen. Van de 35.096.478 kiezers telde de raad 2.233.904 “blanc” stembiljetten. 805.249 waren “nul” (ongeldige) stembiljetten, wat betekent dat 32.057.325 stemmen zijn uitgebracht op een van de twee kandidaten.

“Onregelmatigheden” werden gevonden in 48 stembureaus, maar “over het algemeen werden de regels van het verkiezingsproces gerespecteerd”, zei de voorzitter van de Raad, Laurent Fabius.

Macron won de verkiezingen met een voorsprong van ruim 5 miljoen stemmen op Le Pen. Van de uitgebrachte stemmen gingen 18.768.639 naar Emmanuel Macron (58,55%), vergeleken met 13.288.686 voor Marine Le Pen (41,45%).

Het Nederlandstalige blogartikel beweert dat een soortgelijk probleem zich voordeed in de tweede ronde van de verkiezingen in 2017, toen er 4,2 miljoen “onbruikbare stembiljetten” waren, omdat ze beschadigd waren of vreemde opschriften bevatten. In tegenstelling tot deze bewering, waren er geen 4,2 miljoen “onbruikbare stembiljetten” in de tweede ronde van de verkiezingen van 2017 omdat ze beschadigd of gescheurd waren, maar 1.064.225 “nul” (ongeldige) stemmen – hier is ook sprake van als mensen stembiljetten met andere namen gebruiken en grapjes of aantekeningen aanbrengen.

Meer dan 3 miljoen van de stemmen in die ronde waren in feite “blanc“, wat betekent dat de kiezer een blanco stembiljet of een lege envelop inlevert. De Grondwettelijke Raad dat jaar verklaarde dat de tweede ronde over het algemeen in “goede omstandigheden” werd gehouden. Emmanuel Macron won de verkiezingen van 2017 met tweemaal zoveel stemmen als Marine Le Pen (20 miljoen versus 10 miljoen).

AFP ontkrachtte onlangs de bewering dat de partij van Le Pen (Rassemblement National) een hertelling van de stemmen voor de verkiezingen van 2022 eiste. In werkelijkheid bevestigde de partij tegen AFP: “We erkennen de resultaten volledig en hebben vertrouwen in de instellingen en in het staatsapparaat”.

Fact Checker Logo
Oorspronkelijk hier gepubliceerd.