De resultaten van het grootste onderzoek ooit naar covid-vaccins, waarbij bijna 100 miljoen gevaccineerde mensen betrokken waren, werden in februari gepubliceerd. In persartikelen en in berichten op sociale media wordt beweerd dat deze studie een verband aantoont tussen vaccinatie en ziekten als het Guillain-Barré syndroom. Maar dit is misleidend: hoewel de studie “veiligheidssignalen” identificeerde en bevestigde voor bepaalde aandoeningen die voorkwamen bij gevaccineerde mensen, werd er geen oorzakelijk verband vastgesteld. De meeste van deze signalen waren ook al bekend sinds de eerste vaccinatiecampagnes. Bovendien en zoals een van de auteurs van het onderzoek opmerkt, konden deze zeer zeldzame gevallen alleen worden geïdentificeerd vanwege de enorme omvang van het cohort, en hun aandeel is “oneindig klein”. Tot slot komen deze ziekten hoe dan ook veel vaker voor na een covid-besmetting dan na vaccinatie.
Half februari greep een groot aantal mensen op internet een groot internationaal onderzoek aan naar de risico’s van bijwerkingen van de covid-vaccinatie (link hier gearchiveerd). Volgens sommigen zou dit onderzoek, waarbij bijna 100 miljoen gevaccineerde mensen in acht landen betrokken waren, eindelijk “de waarheid” onthullen.
“Grote studie linkt coronavaccins aan ernstige gezondheidsschade”, luidt de kop in het alternatieve medium “De Andere Krant”, vooral bekend om zijn pro-Kremlin berichtgeving. “Internationale coalitie van 24 onderzoekers komt tot dramatische conclusies”, luidt een commentaar dat door dit Nederlandse medium is toegevoegd bij de foto ter illustratie van het artikel dat op 24 februari is gepubliceerd en meer dan duizend keer is geliket op Instagram.
“Het grootste vaccinonderzoek ooit onthult wat de ‘complottheoretici’ de hele tijd hebben gezegd”, zegt een gebruiker op Facebook op 25 februari. Het bericht gaat vergezeld van een video van Del Bigtree, hoofd van een van de best gefinancierde anti-vaccin organisaties in de Verenigde Staten. In de clip bespreekt hij de resultaten van het onderzoek dat op 12 februari 2024 werd gepubliceerd in het tijdschrift Vaccine.
Hetzelfde soort berichten is ook gedeeld in het Frans. Op X schreven sommige gebruikers op 21 februari: “Het vaccin tegen COVID-19 kan de oorzaak zijn van zeer ernstige gezondheidsproblemen, eindelijk geven ze het toe”, of “Bevestiging: Het covid-vaccin is in verband gebracht met de ontwikkeling van hart- en hersenaandoeningen”.
Ook in het Engels wordt er sinds 20 februari steeds meer misleidende informatie over de resultaten van dit onderzoek gedeeld, zoals in dit artikel van RT (voorheen Russia Today) dat op Facebook werd gedeeld met de kop: “Mensen die gevaccineerd zijn tegen covid hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van neurologische aandoeningen (studie)”.
Deze beweringen zijn de laatste golf van onjuiste informatie over de COVID-19-vaccins, waarvan onderzoekers schatten dat ze miljoenen levens hebben gered. Covid veroorzaakt ook eerder gezondheidsproblemen dan vaccinatie er tegen, volgens de studie.
Wat wordt er in het onderzoek gepubliceerd in Vaccine eigenlijk gezegd?
Het onderzoek waarop de misleidende beweringen zich hebben gebaseerd, werd op 12 februari gepubliceerd in het tijdschrift Vaccine. Het is de grootste studie over dit onderwerp in termen van het aantal mensen dat erin is opgenomen – meer dan 99 miljoen gevaccineerde mensen vanuit Australië, Canada, Frankrijk, Denemarken, Schotland, Argentinië, Finland en Nieuw-Zeeland. Het werd uitgevoerd door het Global vaccine date network (link hier gearchiveerd), een internationaal onderzoeksnetwerk naar de werkzaamheid en veiligheid van vaccins dat wordt gefinancierd door de Amerikaanse Centers for Disease Control (CDC).
Het doel van de studie was om de percentages van bepaalde “ongewenste voorvallen van bijzonder belang” in dit cohort van gevaccineerde personen te vergelijken met de percentages die gewoonlijk worden waargenomen in de algemene bevolking door analyse van beschikbare gezondheidsgegevens.
Het is geen vergelijking met mensen die in dezelfde periode niet zijn gevaccineerd, maar met gegevens die dateren van 2015 tot 2019, nog voordat de covid-vaccinatie bestond. Elke gezondheidsgebeurtenis waarvan het optreden groter was dan 1,5 keer het verwachte percentage werd geïdentificeerd als een potentieel nieuw risico of “veiligheidssignaal”.
In hun conclusie bevestigden de experts van de multinationale analyse “de reeds vastgestelde veiligheidssignalen voor myocarditis, pericarditis, Guillain-Barré-syndroom en cerebrale veneuze trombose”. De auteurs meldden ook dat “andere potentiële veiligheidssignalen die verder onderzoek vereisen, geïdentificeerd zijn”.
Signalen die al bekend waren als hartrisico’s
In tegenstelling tot wat in artikelen en in publicaties op sociale media wordt beweerd, is er niets “dramatisch” aan de conclusies van dit Vaccin-onderzoek, volgens epidemioloog Katrine Wallace. Wallace analyseerde de resultaten in een blogpost gepubliceerd op 22 februari (link hier gearchiveerd): “De meest statistisch significante resultaten van deze studie dienen alleen om veiligheidssignalen te bevestigen die al waren gevonden in andere databases over de hele wereld”.
Met betrekking tot cardiovasculaire voorvallen na covid-vaccinatie, merken de auteurs van het onderzoek op dat “de resultaten zeer vergelijkbaar zijn met die van soortgelijke onderzoeken”, met bijvoorbeeld een tweevoudige toename van het risico op myocarditis na een derde dosis mRNA-vaccin in vergelijking met de pre-covid-cijfers in de algemene bevolking.
Deze mogelijke bijwerking van mRNA-vaccins is sinds 2021 bekend. In juli heeft het Europees Geneesmiddelenbureau, het EMA (link hier gearchiveerd), fabrikanten gevraagd om deze hartaandoeningen op te nemen in de lijst van mogelijke bijwerkingen van mRNA-vaccins van Pfizer en Moderna, na een diepgaand onderzoek van de 145 gevallen van myocarditis na Comirnaty (Pfizer) en de 19 gevallen na Spikevax (Moderna) die in de Europese Unie zijn gemeld.
Myocarditis, een ontsteking van de hartspier, en pericarditis, een ontsteking van het membraan rond het hart, worden meestal veroorzaakt door een virusinfectie (zoals COVID-19) en komen meestal voor bij jonge mannen. In de meeste gevallen verbeteren patiënten vanzelf of met behandeling.
Op 23 februari nam AFP contact op met Anders Peter Hviid, hoogleraar in farmaco-epidemiologie, een van de auteurs van het onderzoek dat is gepubliceerd in Vaccine (link hier gearchiveerd). Hij zei: “In het algemeen is de associatie tussen mRNA-vaccins en hartontsteking al goed beschreven, het is ook zeldzaam en heeft een goede prognose”. Hij voegt eraan toe dat het “belangrijk is om te begrijpen of deze associaties oorzakelijk zijn en wat het mechanisme erachter is”, om “toekomstige vaccins met dezelfde technologieën te helpen verbeteren”.
Hij is ook van mening dat “zelfs als de signalen verband lijken te houden met de eerste doses, de autoriteiten die verantwoordelijk zijn voor het toezicht op vaccins er toch aandacht aan moeten besteden”.
Bovendien is het belangrijk om te onthouden dat, buiten de categorie jonge mannen, verschillende onderzoeken al een groter risico op myocarditis na een covid-infectie hebben aangetoond dan na een covid-vaccinatie. Deze meta-analyse beoordeelde bijvoorbeeld 22 onderzoeken en concludeerde dat het risico op myocarditis zeven keer groter was voor mensen die besmet waren met COVID-19 dan voor mensen die net gevaccineerd waren.
Risico op cerebrale veneuze trombose al vastgesteld bij AstraZeneca
Het onderzoek wees ook op een drievoudige toename van het risico op cerebrale veneuze trombose in vergelijking met het verwachte percentage in de algemene bevolking met het adenovirusvaccin van AstraZeneca. Ook dit is een uiterst zeldzame bijwerking, met 69 gevallen waargenomen onder de 99 miljoen gevaccineerden, vergeleken met de verwachte 21 gevallen.
In april 2021 gaf de EMA aan dat bloedstolsels moeten worden vermeld als een “zeer zeldzame” bijwerking van het virale vectorvaccin van AstraZeneca, maar dit is niet het geval voor de boodschapper-RNA-vaccins van Moderna en Pfizer/BioNTech. Sinds “1 november 2021 wordt AstraZeneca niet meer gebruikt in Nederland”, staat op de website van het RIVM.
Geen verontrustende neurologische risico’s
Tot slot vond het onderzoek “een statistisch significante toename” van gevallen van het Guillain-Barré syndroom, een auto-immuunziekte die het zenuwstelsel (link hier gearchiveerd) aantast, in de 42 dagen na de eerste dosis AstraZeneca’s vaccin, met 190 waargenomen gevallen vergeleken met 76 verwachte gevallen.
Een andere neurologische ziekte, acute gedissemineerde encefalomyelitis (zeldzame inflammatoire demyeliniserende ziekte van het centrale zenuwstelsel, link hier gearchiveerd) werd geïdentificeerd als een “veiligheidssignaal”, met zeven waargenomen gevallen vergeleken ten opzichte van twee verwachte.
Deze nieuwe identificaties moeten echter in perspectief worden geplaatst. Zoals Anders Peter Hviik opmerkt, “bewijst onze studie geen oorzakelijk verband” tussen deze ziekten en vaccinatie.
“We waren verrast om signalen waar te nemen van een verband tussen bepaalde covid-vaccins en zeldzame neurologische voorvallen”, geeft hij toe, “maar het is belangrijk om te onthouden dat deze signalen werden waargenomen bij de eerste doses van de AstraZeneca- en Moderna-vaccins, en niet bij latere doses van deze vaccins. Het vaccin van Pfizer vertoonde deze signalen niet”.
Daarnaast benadrukt de auteur van het onderzoek dat “we het hebben over extreem zeldzame gevallen”. Voor acute gedissemineerde encefalomyelitis hebben we het over minder dan tien gevallen op bijna 100 miljoen mensen. Het feit dat deze gevallen onder de aandacht zijn gebracht “is uitsluitend te danken aan de schaal van onze studie, die ons in staat stelde om dit kleine potentiële risico te identificeren”.
Een onderzoek dat in oktober 2023 werd doorgegeven door de Franse autoriteiten (link hier gearchiveerd) en dat een verhoogd risico op het ontwikkelen van het Guillain-Barré-syndroom bij bepaalde covid-vaccins rapporteerde, toonde ook aan dat het risico aanzienlijk hoger is in het geval van een coronavirusinfectie.
“Deze nieuwe signalen van zeldzame neurologische voorvallen zouden moeten leiden tot verder onderzoek, maar ze lijken beperkt te zijn tot de eerste doses en zouden mensen die risico lopen niet moeten ontmoedigen om zich te laten vaccineren,” benadrukt Prof. Hviik.
“De boodschap van dit onderzoek is dat covid-vaccins echt veilig zijn”, concludeerde een andere auteur van het onderzoek, de Canadees Jeff Kwong, directeur van het Centre for Preventable Diseases aan de Universiteit van Toronto, geciteerd door de Canadese krant The Star (link hier gearchiveerd).
