Spanje kende in april 2023 temperaturen van recordhoogte, maar in misleidende berichten op sociale media wordt betwijfeld of de hittegolf echt plaats heeft gevonden, en wordt beweerd dat media en meteorologen overdrijven. De online beweringen zijn gebaseerd op een tweet die een screenshot toont van lagere temperaturen in Zuid-Spanje in april. De screenshot blijkt echter vroeg in de ochtend te zijn genomen, een paar dagen nadat de hittegolf voorbij was. Meteorologen in Spanje hebben onlangs onthuld dat ze steeds vaker het doelwit zijn van desinformatie en verbale mishandeling.
Tijdens de hittegolf van april bereikten de temperaturen in Zuid-Spanje meer dan 38 graden Celsius, maar op sociale media circuleren berichten over extreem hoge temperaturen, bijvoorbeeld hier, hier, hier en hier. De berichten delen allemaal een tweet met een screenshot die lagere temperaturen toont op verschillende locaties in het zuiden en zuidoosten van Spanje.
De Twittergebruiker trekt de berichtgeving door het Nederlandse nieuwsprogramma RTL Nieuws over het weer in Spanje in twijfel: “Zie in het Nederlandse nieuws dat het verschrikkelijk heet is in Spanje. Ik heb een schermafdruk gemaakt. Kijk even mee @RTLnieuws”.
Maar de screenshot in de tweet toont dat deze werd genomen om 9.30 uur op 30 april, drie dagen nadat de temperaturen op 27 april piekten. Het screenshot werd op Twitter geplaatst om 9.34 uur op 30 april.
Toch zagen andere online gebruikers het als bewijs dat de berichten over de hittegolf vals waren, bijvoorbeeld in deze Facebookpost waarin de tweet werd gedeeld en het volgende bijschrift toevoegd: “Echt wat is het heet in Spanje! Volgens onze Staatsmedia worden alle hitterecords gebroken. Niet dus!”
Andere gebruikers van sociale media die de tweet deelden, bijvoorbeeld hier, hadden kritiek op een specifiek artikel van RTL Nieuws dat op 28 april werd gepubliceerd en waarin aandacht werd besteed aan het extreme weer in de zuidelijke stad Sevilla op 27 april.
In een aparte tweet op 30 april noemde dezelfde Twitter gebruiker van wie de screenshot werd gedeeld meteoroloog Scott Duncan een leugenaar nadat hij tweette over de hittegolf op het Iberisch schiereiland en Noord-Afrika, met inbegrip van temperaturen van 38,7 graden Celsius op de luchthaven van Cordoba – de officiële temperatuur die eerdere records brak en gedeeld werd door de Spaanse nationale weerbureau AEMET.
Wij hebben ook andere onjuiste beweringen die de opwarming van de aarde in twijfel trekken gecontroleerd, bijvoorbeeld hier en hier.
Officiële gegevens tonen dat Spanje in april recordtemperaturen bereikt
Het screenshot dat wordt gedeeld in de misleidende online berichten, toont dat de temperatuur in Sevilla 20 graden Celsius was, ver beneden de stijgende temperaturen die zijn geregistreerd door Spanje’s nationale weerbureau AEMET en op grote schaal zijn gemeld door lokale en internationale media, waaronder AFP (hier).
Volgens AEMET heeft het land de warmste aprilmaand meegemaakt sinds het begin van de metingen in 1961. Het officiële rapport voor april benadrukte de hoge temperaturen op specifieke locaties in het zuiden van Spanje, waaronder 38,8 graden Celsius in Cordoba en 37,4 graden Celsius in de stad Moron de La Frontera tussen Malaga en Sevilla, alsmede 36,9 graden Celsius op de luchthaven van Sevilla, allemaal geregistreerd op 27 april, op het hoogtepunt van de hittegolf van de maand.
De hittegolf vond voornamelijk plaats tussen 25 en 29 april, zoals AEMET in een thread op Twitter meldde. 27 april was de warmste dag van april sinds ten minste 1950, stond in de thread.
Deze grafieken, geleverd aan AFP door AEMET op 10 mei, tonen de dagelijkse stijging van de temperatuur in Cordoba (links) en Sevilla (rechts) op 27 april.
Zoals uit de grafieken blijkt, bereikten de temperaturen hun hoogste punt rond 15.00 uur.
Screenshot van de ochtend van 30 april bewijst niet dat de hittegolf niet heeft plaatsgevonden
Het screenshot dat in de misleidende berichten circuleert is niet alleen van 30 april, drie dagen na het hoogtepunt van de hittegolf, maar is ook ‘s ochtends genomen, wanneer de temperaturen koeler zijn.
Uit de onderstaande grafiek van AEMET blijkt dat de temperaturen op 30 april veel koeler waren dan op het hoogtepunt van de hittegolf, hoewel ze in de late namiddag wel 30 graden bereikten. Om 9.30 uur, toen het screenshot in de misleidende berichten werd genomen, lag de temperatuur inderdaad rond de 20 graden Celsius.
Spanje is ongeveer twaalf keer zo groot als Nederland en het klimaat verschilt van regio tot regio, zoals wordt uitgelegd op deze webpagina van de Spaanse regering.
Zoals te zien is op de kaart aan het begin van AEMET’s overzicht van april, hadden sommige regio’s in Spanje die maand minder buitengewoon weer. Uit het AEMET-rapport blijkt dat de regio waar de Twittergebruiker die de screenshots van lagere temperaturen deelde zegt te wonen, de Costa Blanca in de regio Valencia, minder extreem weer had dan de gebieden waar recordtemperaturen werden geregistreerd.
Wat rapporteerde RTL?
Het in de misleidende berichten bekritiseerde RTL-artikel vermeldde temperaturen die vergelijkbaar zijn met de temperaturen die officieel door AEMET zijn bevestigd, namelijk 38,7 graden op 27 april in Córdoba en 37,1 graden tussen Sevilla en Malaga.
Ook werd een anekdotisch cijfer genoemd van 42 graden Celsius, gemeten door een buitentemperatuurmeter op een reclamezuil op een zonnige plek in Sevilla.
Een dag eerder, op 26 april, nam AFP-fotograaf Cristina Quicler ook foto’s van een buitenthermometer in de zon naast een busstation in Sevilla die 43 graden aangaf.
Thermometers langs de weg zijn gebruikelijk in Spanje, maar geven geen officiële temperaturen weer.
In een verklaring aan AFP zei AEMET dat officiële thermometers beschermd zijn tegen de effecten van direct zonlicht om de luchttemperatuur te meten, terwijl straatthermometers vaak in de volle zon staan en niet beschermd zijn tegen de effecten van de directe zon.
“Dat betekent dat ze opwarmen en veel hogere temperaturen registreren dan de werkelijkheid”, staat in de verklaring die op 11 mei naar AFP werd gestuurd.
Spaanse weervoorspellers onder vuur
Na het warmste jaar ooit in 2022 en de extreme hittegolf van april meldde AFP onlangs hoe de Spaanse regering zich genoodzaakt zag het AEMET te verdedigen, wiens voorspellingen werden bestookt met een spervuur van bedreigingen en misbruik door klimaatcomplotdenkers.
“Moordenaars”, “Criminelen”, “Jullie zullen hiervoor boeten” en “We houden jullie in de gaten” waren slechts enkele van de anonieme berichten die de afgelopen weken op sociale media, per e-mail en zelfs per telefoon naar AEMET werden gestuurd.
“Genoeg is genoeg”, schreef minister van Ecologie Teresa Ribera op sociale media.
“Liegen, samenzweringen en angst aanwakkeren, beledigend zijn… verarmt ons als samenleving en heeft onaanvaardbare gevolgen”, zei ze.
In 2022 beleefde Spanje het warmste jaar sinds het begin van de metingen. Volgens cijfers van de Verenigde Naties is bijna 75 procent van het land vatbaar voor woestijnvorming als gevolg van de klimaatverandering.
Met waterreservoirs op de helft van hun capaciteit zeggen boerenvakbonden dat 60 procent van de landbouwgrond “stikt” door gebrek aan regen.
