De Wereldklimaattop, ook bekend als “COP28”, vond plaats in Dubai van 30 november tot 12 december 2023. In die tijd is er online veel desinformatie over het klimaat verschenen – bijvoorbeeld dat sneeuwval en koude temperaturen de opwarming van de aarde weerleggen. Een video van een vliegtuig bedekt met sneeuw op de luchthaven van München werd op sociale media in verschillende talen gedeeld, ook in Nederlands, met de misleidende bewering dat vliegtuigen “bevroren” waren terwijl ze onderweg waren naar Dubai. Hoewel het waar is dat de activiteiten op de luchthaven van München begin december 2023 moesten worden opgeschort vanwege de winterse weersomstandigheden, stond het vliegtuig dat te zien is in de video op sociale media en waarnaar in de berichten wordt verwezen op dat moment geparkeerd. Het kantelde door de hoeveelheid sneeuw die erop was gevallen en werd later weer rechtop gezet door de brandweer. De luchtvaartmaatschappij die het vliegtuig exploiteert, ontkende dat er plannen waren om het vliegtuig naar Dubai te laten vliegen, en websites met vluchttrackers laten zien dat het al voor het begin van COP28 in München was. Onder wetenschappers is een sterke consensus dat klimaatverandering echt is en veroorzaakt wordt door menselijke activiteit. Ondanks individuele weersverschijnselen en seizoensgebonden variaties, is er een duidelijke trend van algemene opwarming in de wereldwijde temperaturen.
“Op de luchthaven van München stond een vliegtuig dat naar Dubai zou vliegen voor een topconferentie over de opwarming van de aarde bevroren op de landingsbaan”, luidt de beschrijving van een video die op 2 december 2023 op Telegram werd gedeeld en meer dan 8 duizend keer is bekeken. De video toont een vliegtuig dat achterover is gekanteld onder zware sneeuw. Er zijn ook verschillende hulpverleningsvoertuigen te zien met blauwe lichten – waaronder de brandweer. De video doet ook de ronde in andere talen zoals in het Duits, in het Engels, in het Servisch en in het Chinees.
Dezelfde video werd door andere gebruikers in het Nederlands gedeeld met het bericht waarin melding werd gemaakt van verschillende jets die ‘vastgevroren’ aan de grond stonden op weg naar de COP28 in Dubai.
De Wereld Klimaat Conferentie (COP28) vond plaats in Dubai van 30 november tot 12 december 2023. De top ging gepaard met een nieuwe golf van klimaatgerelateerde desinformatie in de media en op sociale media (hier gearchiveerd). Er was ook veel kritiek op het gastland, de lobby van de olie-industrie en de koolstofvoetafdruk van de top, met name wat betreft vervoer en het gebruik van privéjets.
Duitsland had begin december inderdaad te maken met zware en storende sneeuwval en veel vluchten vanaf de luchthaven van München werden geannuleerd, ook naar Dubai. Maar zoals het onderzoek van AFP in het Duits heeft uitgewezen, is er geen bewijs dat dit specifieke vliegtuig op de video ooit gepland stond om naar Dubai te vliegen. In tegenstelling tot wat berichten op sociale media suggereren, bewijst sneeuw in december niet dat de opwarming van de aarde niet opwarmt. Er is een overweldigende wetenschappelijke consensus over en onderzoekers wereldwijd zijn het er ook over eens dat de mens verantwoordelijk is voor dit probleem.
Duitsland getroffen door winterse sneeuw in december
De winter veroorzaakte begin december 2023 verstoringen in Duitsland – vooral in het zuiden en oosten van de deelstaat Beieren. De regio kreeg te maken met zware sneeuwval die zorgde voor stroomuitval en verstoringen op de wegen en in het lucht- en treinverkeer, meldden de media. Vooral München werd getroffen en zelfs de voetbalwedstrijd tussen Bayern en Union Berlin moest worden uitgesteld. AFP berichtte ook over de verkeerschaos. De video die op sociale media werd gedeeld, staat ook in AFP’s verslag hieronder (in het Duits):
Op de avond van 1 december 2023 werden de activiteiten op de luchthaven van München aanvankelijk beperkt en vervolgens gesloten tot de ochtend van 3 december, volgens het X-account van de luchthaven. Volgens rapporten werden op die dag 560 van de ongeveer 880 geplande vluchten – waaronder die naar Dubai – geannuleerd. De verstoring werd bevestigd door een woordvoerder in een telefoongesprek met AFP op 4 december 2023. Op 5 december werden de vluchten opnieuw opgeschort vanwege de weersomstandigheden. In de ochtend van 6 december 2023 meldde het X-account van de luchthaven dat er weer gevlogen werd, maar dat er nog steeds beperkingen konden zijn.
De video werd gedeeld door de Oostenrijkse website “Exxpress”, die herhaaldelijk onjuiste informatie heeft gepubliceerd die door AFP is ontkracht (hier en hier). Het artikel citeert luchthavenwoordvoerder Henner Euting, geïnterviewd in de Beierse krant Münchner Merkur. In het artikel in de Münchner Merkur staat echter expliciet dat speculaties over een privéjet op weg naar Dubai niet konden worden bevestigd.
AFP nam contact op met Euting om meer informatie te vragen over de video. De video is echt en is opgenomen op het vliegveld van München in de nacht van 1 op 2 december 2023, zei Euting in een telefoongesprek op 4 december 2023. Het vliegtuig was echter niet aan de grond gevroren, zoals ten onrechte wordt beweerd in Nederlandstalige berichten: “Het vliegtuig kantelde door het gewicht van de sneeuw op de staart. Maar de brandweer heeft het vliegtuig rechtgezet en het is intact.” In een verder telefoongesprek op 7 december 2023 specificeerde Florian Steuer van het persbureau van de luchthaven dat het vliegtuig in de video zich niet in de terminal bevond, maar op een parkeerplaats.
Het vliegtuig stond geparkeerd, niet op weg om te vliegen
Een zoekopdracht op trefwoorden leidde AFP naar een artikel van het Duitstalige nieuwsportaal “Aerotelegraph” voor luchtvaartgerelateerde onderwerpen van 2 december 2023. Daarin staat dat het vliegtuig dat kantelde onder het gewicht van de sneeuw de kentekenplaat “OE-HUB” had, wat aangeeft dat het om een Cessna Citation X van de Salzburgse chartermaatschappij Bairline gaat.
Er staan foto’s van het Citation X vliegtuig op de website van de luchtvaartmaatschappij. Deze komen overeen met de opnames in de gedeelde video.
AFP nam contact op met Bairline voor informatie over de gedeelde video. In een telefoongesprek op 4 december 2023 bevestigde Nico Just, piloot en sales manager bij Bairline, dat het vliegtuig toebehoort aan de luchtvaartmaatschappij en dat “de informatie in verband met de Wereld Klimaat Conferentie niet klopt”.
“Het vliegtuig is sinds 15 november 2023 in München, maar staat daar geparkeerd. Het was niet gepland om naar de klimaatconferentie in Dubai te vliegen,” zei Just aan AFP. Hij liet ook weten dat het toestel niet bevroren was, maar gewoon was gekanteld voordat het weer rechtop werd gezet.
Een zoekopdracht op trefwoorden met het kenteken van het vliegtuig leidde AFP naar verschillende portals met luchtvaartinformatie, die allemaal laten zien dat het vliegtuig sinds 15 november 2023 in München is. Op die dag kwam het uit Antwerpen in België en landde het rond 19.00 uur op Franz Josef Strauss Airport in München. AFP kon geen bewijs vinden van een geplande of zelfs geannuleerde vlucht van dit vliegtuig naar Dubai.
Gegevens die toegankelijk zijn voor betalende gebruikers op de website FlightRadar24, die vluchten over de hele wereld in real-time volgt, evenals de vluchtgeschiedenis van vliegtuigen, laten zien dat een vlucht naar Lome op 20 november werd geannuleerd. AFP heeft geen gegevens gevonden dat het vliegtuig tussen 15 november en 12 december heeft gevlogen.
Klimaatverandering is echt en wordt veroorzaakt door menselijke activiteit
Maatregelen tegen de opwarming van de aarde werden besproken op de Wereldklimaatconferentie (hier gearchiveerd). In tussen werd de video gedeeld, die felle reacties uitlokte op sociale media waarin gebruikers de beelden aangrepen om klimaatverandering te ontkennen, “Het is een afkoeling van de aarde. Geen klimaatopwarming!”, of om klimaatverandering in twijfel te trekken, “Komt allemaal door de opwarming van de aarde als gevolg van stikstof en CO2. Tuurlijk…Waar is de opwarming dan? Hoe lang denken ze nog dat ze burgers DOM kunnen houden?”.
Talloze metastudies, waarin internationale onderzoeken systematisch worden samengevat, hebben geconcludeerd dat de menselijke invloed verantwoordelijk is voor de opwarming van de aarde. In een van deze studies (uit 2013) werden 11.944 onderzoeken naar de opwarming van de aarde geanalyseerd die werden gepubliceerd tussen 1991 en 2011. 97 procent van de geanalyseerde onderzoeken heerste er consensus dat de klimaatverandering werd veroorzaakt door de mens (hier gearchiveerd).
Een andere metastudie uit 2016 (hier gearchiveerd) geeft zelfs een samenvatting van verschillende metastudies over consensus in de wetenschap en merkt op dat er een “consensus over consensus” is over deze kwestie. De auteurs concludeerden: “Het niveau van wetenschappelijke consensus over door de mens veroorzaakte opwarming van de aarde is extreem hoog omdat het bewijs ervoor extreem sterk is.” De wetenschappelijke gemeenschap is het er dus over eens dat de opwarming van de aarde bestaat en door mensen wordt veroorzaakt.
De rapporten van het IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) worden door de wetenschappelijke gemeenschap beschouwd als een betrouwbare en erkende bron van informatie over de opwarming van de aarde (hier gearchiveerd).
De Copernicus Climate Change Service (C3S) van de EU, die temperatuurveranderingen in de lucht en de zee observeert, rapporteerde dat november en het hele jaar 2023 wereldwijd “het warmste ooit” waren (hier gearchiveerd).
Op basis van het IPCC-rapport publiceerde het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI) op 9 oktober 2023 mogelijke toekomstscenario’s voor de gevolgen van klimaatverandering in Nederland (inclusief Caribisch Nederland). Het document legt uit hoe in Nederland, net als elders, meer hittegolven, hevige regenval en langdurige droogte voor zullen komen. De zeespiegel zal ook nog sneller stijgen, wat een serieus probleem voor Nederland kan worden. Het land ligt 26 procent onder de zeespiegel en 59 procent loopt het risico te overstromen door water uit de zee of rivieren.
Nederland wordt ook geconfronteerd met een groot probleem van stikstofuitstoot, dat bijdraagt aan de vervuiling van land, zeeën en luchten wereldwijd. Nederland is het land dat de meeste stikstof uitstoot in de EU. Dit komt voornamelijk door de veehouderij. Sinds 2019 hebben boeren voorstellen afgeschoten om de Nederlandse stikstofuitstoot te verminderen door de veestapel in te krimpen en mogelijk vervuilende boerderijen te sluiten, omdat ze deze veel te drastisch vinden.
