Scroll Top

U bekijkt de website momenteel in taal NL. Voor aanvullende factchecks en inhoud met betrekking tot andere community's kunt u de vlagpictogrammen gebruiken om van taal te wisselen.

Video toont helikopteroperatie om bosbranden te beheersen – niet te veroorzaken

Video toont helikopteroperatie om bosbranden te beheersen – niet te veroorzaken - Featured image

Author(s): Valentina-Paula CABESCU, Clemence OVEREEM, AFP Roemenië

Een video van een helikopter die een methode gebruikt om bosbranden in de Verenigde Staten onder controle te krijgen is honderden keren gedeeld op sociale media met de valse bewering dat het laat zien hoe bosbranden ontstaan. De video wordt gebruikt om de effecten van klimaatverandering in twijfel te trekken, maar toont in werkelijkheid een techniek om bosbranden te beheersen, niet om ze te veroorzaken. Het werd gefilmd in Arizona in 2017, vertelde een plaatselijke autoriteit aan AFP. Experts constateren dat klimaatverandering leidt tot een toename van het aantal bosbranden.

“Hoe krijg je bosbranden?”, luidt dit bericht op Facebook van 21 juli 2022 met de video van een helikopter met een vlammenwerper die vegetatie in brand steekt.

De video verscheen ook in berichten op Facebook en op Telegram die beweren dat de actie plaatsvond in Spanje en dat er “geen klimaatcrisis” is “maar een machtscrisis”. Het verscheen ook in een bericht op Twitter met de hashtags “Spanje”, “klimaatcrisis” en een boze emoji.

Soortgelijke beweringen werden gedaan in andere talen zoals in het Spaans, Slowaaks en Roemeens. Ze werden gedeeld terwijl delen van Europa bezweken onder een hittegolf die talloze bosbranden veroorzaakte, waaronder in Frankrijk, Griekenland, Portugal en Spanje.

Maar deze beweringen zijn onjuist. De helikopter creëert geen bosbrand; het voert een operatie uit om vegetatie te verwijderen om bosbranden in de Verenigde Staten te beperken. Dit staat bekend als een beheerbrand, een gecontroleerde verbranding of “back burning” in het Engels.

Screenshot van een van de misleidende berichten op sociale media, vastgelegd op 9 augustus 2022

Video toont beheerbrand in Arizona

Na een online zoektocht met relevante trefwoorden ontdekten we dat de video ook is onderzocht door Annie Lab, een factcheck-project aan de Universiteit van Hong Kong in samenwerking met ANNIE, een onderwijsorganisatie geregistreerd in Hong Kong.

Annie Lab vond een soortgelijke video op Facebook, geplaatst door het Amerikaanse Bureau of Land Management (BLM) in Arizona op 22 maart 2017. Het bijschrift luidt: “Het Colorado River District, in samenwerking met het Arizona Game and Fish Department, voert deze week een beheerbrand uit in het Hualapai-gebergte ten zuidoosten van Kingman genaamd de Beecher Prescribed Fire (Engels voor beheerbrand, red.).”

Volgens het bijschrift van BLM laat de video zien dat brandweerlieden een zogenaamde ‘helitorch’ inzetten om vegetatie te verwijderen die branden kan veroorzaken en om de leefomgeving van dieren te verbeteren. “Beheerbranden zijn bedoeld om de frequentie en intensiteit van een natuurlijke brand na te bootsen en zullen de brandstof verminderen, zodat natuurlijke branden minder destructief zijn en zullen de beschikbaarheid van voedsel voor dieren in het wild verbeteren”, staat er.

BLM publiceerde de video ook hier op hun Twitteraccount op 21 maart 2017.

AFP stuurde het Bureau of Land Management in Arizona de video die op sociale media circuleert. Specialist in publiekszaken Dolores Garcia bevestigde op 4 augustus 2022 dat het dezelfde operatie uit 2017 liet zien, maar vanuit een andere hoek.

“Ja, dit was een video van helitorch-operaties op een beheerbrand die in 2017 werd uitgevoerd op een van onze eenheden in NW Arizona in het Hualapai-gebergte”, vertelde Garcia aan AFP.

Een screenshotvergelijking toont dezelfde objecten in de video’s: de gele helikopter (omcirkeld met oranje) met een blauwe vlek op de staart en een wit element aan de onderkant (omcirkeld met wit); en een rode helitorch die vlammen spuwt (omcirkeld met rood). Op de achtergrond zijn ook actieve kleine brandjes te zien.

Screenshotvergelijking tussen de video op Facebook (links) en de video door BLM (rechts) vastgelegd op 8 augustus 2022

Het Bureau of Land Management kondigde op 17 maart 2017 aan – vier dagen voordat de video op hun Facebookaccount werd geplaatst – dat ze een beheerbrand zouden uitvoeren ten zuidoosten van de stad Kingman, in het Hualapai-gebergte in de bovenste Beecher en Crow Canyons.

Beheerbranden verwijzen naar het gecontroleerd toepassen van vuur door een team van branddeskundigen onder specifieke omstandigheden.

Dit helpt de gezondheid te herstellen van ecosystemen die afhankelijk zijn van brand, legt de Amerikaanse Forest Service uit op hun website. Het vermindert ook de catastrofale schade van natuurbranden, volgens de Smokey Bear-campagne voor de preventie van bosbranden.

Garcia vertelde aan AFP dat het bureau verschillende methoden gebruikte om plantengroei te verminderen om branden te beheersen of te bestrijden. “Sommige van de hulpmiddelen die we gebruiken om vegetatie te verminderen zijn mechanische behandelingen zoals kettingzagen en vermalers, en de strategische implementatie van vuur. De helitorch is een van de vele hulpmiddelen waarmee brandweerlieden en brandmanagers vuur kunnen gebruiken als hulpmiddel voor vegetatiebeheer en vermindering”, ze zei.

Vuur met vuur bestrijden

Een helitorch is een vlammenwerper die aan een helikopter hangt of is gemonteerd om ontstoken gegeleerde benzine te verspreiden, volgens de National Wildfire Coordinating Group van de Amerikaanse regering.

Het is een grotere versie van de zogenaamde ‘drip torch‘ die vaker wordt gebruikt door brandweerlieden, zei Garcia. De helitorch, evenals andere apparaten die in de lucht kunnen worden gebruikt om vuur te starten in gebieden die te ruig zijn voor brandweerlieden om veilig te betreden.

Vuur wordt gebruikt om onder specifieke en gecontroleerde omstandigheden bosbranden te voorkomen. Het doel is de natuurlijke rol van vuur in het ecosysteem na te bootsen, onder meer door vegetatie te verwijderen om de intensiteit en de verspreidingssnelheid te verminderen van bosbranden die in de heetste en droogste periodes van het jaar kunnen ontstaan, aldus Garcia.

Dit helpt ook om de leefomgeving voor wilde dieren te verbeteren. In de jaren na een beheerbrand groeien in verbrande gebieden vaak meer grassen en andere planten die voedsel bieden aan grote herbivoren.

Een brandweerman gebruikt een ‘drip torch’ om op 24 juli 2022 een beheerbrand aan te steken in de buurt van Mariposa, Californië

Dit proces wordt ook uitgelegd in dit document door de Amerikaanse Forest Service.

“Helitorching” is ook gebruikt in Californië, een staat die hevige bosbranden meemaakte in juli 2022. In maart 2022 plaatste het California Department of Forestry and Fire Protection een soortgelijke video van een helitorch op hun Facebookpagina waarin wordt uitgelegd dat ze “verschillende apparaten gebruiken, waaronder de in deze video getoonde helitorch, om vegetatief materiaal te ontsteken bij bosbranden en vegetatiebeheerprojecten zoals beheerbranden.”

Klimaatverandering zorgt voor toename natuurbranden volgens experts

Het risico op natuurbranden neemt toe door klimaatverandering, volgens dit artikel uit 2020 gepubliceerd door de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO), een gespecialiseerd agentschap van de Verenigde Naties.

Het citeert een review uit september 2020 van internationaal befaamde wetenschappers van het platform ScienceBrief, dat 116 wetenschappelijke artikelen analyseerde die tussen 2013 en 2020 zijn gepubliceerd en relevant zijn voor bosbranden in het westen van de Verenigde Staten en het zuidoosten van Australië.

“Volgens de ScienceBrief Review Update versterken nieuwe wetenschappelijke publicaties die sinds januari 2020 zijn beoordeeld het bewijs dat klimaatverandering de frequentie en/of ernst van brandseizoenen verhoogt – perioden met een hoog brandrisico als gevolg van een combinatie van hoge temperaturen, lage luchtvochtigheid, lage regenval en vaak harde wind – in veel regio’s over de hele wereld”, staat er.

Volgens een rapport van het Milieuprogramma door de Verenigde Naties, uitgebracht in februari 2022 zullen bosbranden als gevolg van de klimaatverandering en het gewijzigde landgebruik naar verwachting frequenter en intenser worden. Het voorspelt een wereldwijde toename van extreme branden tot 14 procent tegen 2030, 30 procent tegen het einde van 2050 en 50 procent tegen het einde van de eeuw. Het anticipeert ook op een wereldwijde toename van extreme branden, zelfs in gebieden die voorheen onaangetast waren.

Een brandweerman bestrijdt een natuurbrand in Mafra, Portugal, op 31 juli 2022

Klimaatverandering verlengt het brandseizoen, dat nu eerder in het jaar begint en langer duurt, volgens een artikel van de NASA dat een analyse uit 2015 citeert van 35 jaar meteorologische gegevens. De onderzoekers ontdekten dat brandseizoenen zijn verlengd bij een kwart van het begroeide oppervlak van de aarde.

Gemiddeld is het brandseizoen in het westen van de VS tweeënhalve maand langer geworden dan in de jaren zeventig, zo blijkt uit deze studie die in 2016 werd gepubliceerd door The Royal Society van eminente wetenschappers en die is opgenomen in dit artikel in de New York Times van augustus 2022 over het verband tussen klimaat en branden. “Wildvuuractiviteit lijkt sterk geassocieerd met opwarming en het vervroegd smelten van lentesneeuw”, aldus het onderzoek.

Terwijl Europa in de zomer van 2022 een hittegolf en bosbranden bestreed, vertelden deskundigen aan de BBC dat er een duidelijk verband bestaat tussen de twee. “Hittegolven en droogtes worden verergerd door de klimaatverandering en zijn absoluut de bepalende factor in jaren met massale uitbraken van bosbranden zoals de huidige”, aldus Matthew Jones, een klimaatwetenschapper aan de Universiteit van East Anglia.

In september 2020 schreef AFP over een vergelijkbare video op sociale media van een helitorch in Californië, die zogenaamd liet zien hoe bosbranden opzettelijk werden gecreëerd.

Fact Checker Logo
Oorspronkelijk hier gepubliceerd.