Op een top van de zogenaamde BRICS-landen in Johannesburg in augustus 2023 stemden de vijf huidige leden – Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika – voor een uitbreiding door zes nieuwe leden uit te nodigen om lid te worden van hun samenwerkingsverband – Argentinië, Egypte, Ethiopië, Iran, Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten zullen vanaf januari 2024 toetreden tot het blok van opkomende economieën – dat vaak wordt gezien als een tegenwicht voor de door het Westen geleide wereld. Na de inval van Rusland in Oekraïne is Moskou waarschijnlijk op zoek naar nieuwe politieke en economische banden om het machtsevenwicht in de huidige wereldorde te verschuiven. Onmiddellijk na de top begonnen in verschillende talen (waaronder het Nederlands) berichten te circuleren op sociale media waarin ten onrechte werd beweerd dat BRICS “80 procent van de wereldolieproductie zal controleren”. Maar alle beschikbare industriële gegevens spreken dit tegen en laten zien dat het uitgebreide blok iets meer dan 40 procent van de wereldwijde ruwe olieproductie zal produceren.
“De nieuwe samenstelling van de BRICS zal 80% van de wereldolieproductie controleren. Met de toevoeging van Saoedi-Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten en Iran aan de BRICS zal de Unie het leeuwendeel van de olieproductie in de wereld kunnen controleren. Hetzelfde geldt voor de scherpe bbp-groei van de nieuwe BRICS-landen. Het zal 30% van het mondiale bbp bedragen en meer dan 30 biljoen dollar bedragen”, luidt een post in het Nederlands op Telegram die 4,9 duizend keer is bekeken en ook op verschillende sociale media te vinden was. De bijbehorende kaart toont de 11 landen van het uitgebreide blok in het groen.
Posts met dezelfde kaart en dezelfde beweringen werden ook in andere talen gedeeld door socialemediagebruikers, bijvoorbeeld in het Frans, in het Pools, in het Slowaaks en in het Grieks. In het Engels werd een post zelfs 2,5 miljoen keer bekeken door andere gebruikers.
Het was de Amerikaanse investeringsbank Goldman Sachs die in 2001 het acroniem BRIC bedacht in een rapport waarin werd voorspeld dat de economieën van vier landen – Brazilië, Rusland, India en China – “de wereldeconomie een nieuwe vorm zouden geven” en de wereldwijde groei tegen 2050 zouden domineren. Op initiatief van Rusland richtten de lidstaten zich vervolgens in 2006 op als een informeel orgaan, luidt de BRICS-website. De eerste BRIC-top vond plaats in juni 2009 in het Russische Jekaterinenburg. Zuid-Afrika sloot zich in 2010 bij de groep aan en de afkorting werd veranderd in BRICS.
BRICS hield zijn 15e jaarlijkse top op 22-24 augustus 2023 in Johannesburg, Zuid-Afrika, waar het de uitbreiding bekrachtigde door aan te kondigen dat zes nieuwe landen – Argentinië, Ethiopië, Iran, Saoedi-Arabië, Egypte en de VAE – “volwaardige leden zouden worden vanaf 1 januari 2024”. Alle belangrijke media deden er verslag van (hier, hier, hier), inclusief AFP.
Met de komst van toonaangevende olieproducenten zoals Saoedi-Arabië, Iran en de VAE – leden van de machtige Organisatie van Olie Exporterende Landen (OPEC) – begonnen na de top de posts te circuleren met de onjuiste beweringen dat het nieuwe blok een wurggreep zou hebben over de wereldwijde productie van ruwe olie.
Nieuwe BRICS-landen zullen goed zijn voor ongeveer 40 procent van de wereldwijde productie van ruwe olie
Op 25 augustus 2023, een dag nadat de onjuiste bewering voor het eerst op sociale media verscheen, gaf de Poolse olieanalist Andrzej Szczesniak op zijn account op X (voorheen Twitter) commentaar dat het cijfer van 80 procent verkeerd was en dat de 11 landen van de nieuwe BRICS “43% van de wereldwijde olieproductie controleren.”
Betrouwbare gegevens over de olieproductie zijn te vinden op sites als OPEC, het Internationaal Energieagentschap (IEA) en de Amerikaanse Energy Information Administration.
Volgens gegevens gepubliceerd in het “Oil Market Report” van juli 2023 van het IEA, een intergouvernementele organisatie die in 1974 werd opgericht om beleidsaanbevelingen, analyses en gegevens over de hele wereldwijde energiesector te verstrekken, waren de 11 landen van het uitgebreide BRICS-blok in 2022 goed voor een gecombineerde productie van ongeveer 37 miljoen vaten per dag.
Volgens de OPEC, het oliekartel dat in 1960 werd opgericht om het oliebeleid van de lidstaten te coördineren en te verenigen en om de prijzen op de wereldmarkt te sturen, bedroeg de gecombineerde productie van de 11 landen bijna 35 miljoen vaten per dag in 2022.
En de EIA, die zijn doel omschrijft als “het verzamelen, analyseren en verspreiden van onafhankelijke en onpartijdige energie-informatie”, berekent de gecombineerde productie voor 2022 op bijna 42 miljoen vpd.
De olieproductie van elk land, afzonderlijk berekend, is als volgt (in miljoenen vpd) voor 2022:
Voor 2023 voorspelt de EIA dat de wereldwijde olieproductie met 1,6 miljoen vpd zal toenemen tot 101,5 miljoen vpd.
Andere media, zoals Forbes en de datajournalistieke website Visual Capitalist (gearchiveerde link hier) geven vergelijkbare cijfers. De onderstaande grafiek, gemaakt door Visual Capitalist, laat zien hoe de komst van de zes nieuwe leden de invloed en het bereik van de BRICS zal beïnvloeden.
Forbes (gearchiveerde link hier) onderzocht ook de implicaties van de uitgebreide alliantie. “Uit een recente analyse gepubliceerd op Visual Capitalist.com blijkt dat de nieuwe, uitgebreide BRICS nu samen 43% van de wereldwijde productie van ruwe olie zullen vertegenwoordigen,” schreef Forbes.
De Amerikaanse denktank Centrum voor Strategische en Internationale Studies (CSIS) kwam in zijn analyse tot vergelijkbare conclusies (hier gearchiveerde). “Met de toevoeging van Saoedi-Arabië, de VAE en Iran zou deze uitgebreide groep drie van ‘s werelds grootste olie-exporteurs omvatten en 42 procent van de wereldwijde olietoevoer voor zijn rekening nemen.”
“Het beheer van de oliemarkt blijft in handen van de Organisatie van Olie Exporterende Landen en geallieerde producenten (OPEC+). Maar op de lange termijn zou een uitgebreide BRICS-groepering belangrijk kunnen zijn voor de energiemarkten,” schreef CSIS. Volgens sommige media (hier, hier) zouden nog eens 40 landen geïnteresseerd zijn in toetreding tot de groep.
Uitgebreide BRICS-landen zijn goed voor bijna een derde van het wereldwijde BBP
De bewering dat de uitgebreide BRICS-landen het grootste deel van de wereldwijde olieproductie voor hun rekening zullen nemen, is dus onjuist.De tweede bewering die in de posts wordt gedaan (zoals hier), namelijk dat het gecombineerde bruto binnenlands product van de 11 economieën “30% van het mondiale bbp [zal] bedragen en meer dan 30 biljoen dollar [zal] bedragen”, wordt wel ondersteund door de beschikbare gegevens.
Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) publiceerde in zijn Mondiale Economische Vooruitzichten van april 2023 zijn verwachtingen voor de wereldwijde groei in 2023. En de in Parijs gevestigde Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) publiceerde hier haar ramingen voor 2023.
Hieronder volgt een lijst met de prognoses van het IMF voor het BBP van de 11 landen voor 2023 (tegen huidige prijzen in biljoenen Amerikaanse dollars).
Visual Capitalist voorspelt ook dat het gecombineerde BBP van de 11 landen zal stijgen tot 30,8 biljoen US dollar in 2023, wat overeenkomt met iets meer dan 29 procent van het totale wereldwijde BBP van 105,6 biljoen US dollar, eveneens op basis van IMF-gegevens.
