Angola heeft de islam niet verboden, hoewel het land de minderheidsgodsdienst niet officieel toestaat. Onjuiste beweringen over het verbieden van de religie door de Angolese autoriteiten circuleren al meer dan 10 jaar en doken begin 2024 weer op in Nederlandstalige berichten op sociale media. In de berichten op Facebook en X werd een foto gedeeld van een verwoeste moskee en gesuggereerd dat deze uit Angola afkomstig was. Maar de foto is van een moskee in de Gazastrook in 2009.
“Angola verbiedt de islam, sluit meer dan zestig moskeeën en vernietigt andere omdat ze zonder toestemming zijn gebouwd”, luidt een bericht dat op 27 januari 2024 op Telegram werd gedeeld en meer dan 3.000 keer werd bekeken. Dezelfde bewering stond ook op Facebook en X. De posts bevatten een screenshot dat een vertaling is van een post in het Engels, ook gedeeld in januari.
Maar deze berichten zijn misleidend. Angola is seculier en heeft een grondwet die voorziet in vrijheid van godsdienst. Religieuze groeperingen moeten echter wettelijke erkenning en het recht om eigendom te bezitten aanvragen in het land, dat grotendeels katholiek is. Geen enkele islamitische groepering heeft deze wettelijke erkenning in Angola.
Angolese grondwet legt vrijheid van godsdienst vast
Volgens de World Religion Database (2020) is meer dan 90 procent van de Angolezen christen en iets meer dan één procent moslim.
In de grondwet van het land is de vrijheid van godsdienst vastgelegd. Artikel 10 beschrijft het land als seculier en artikel 41 stelt: “De vrijheid van geweten, godsdienst en eredienst is onschendbaar”. In artikel 23 staat dat niemand mag worden gediscrimineerd op basis van godsdienst.
De wet vereist echter dat religieuze groeperingen zich registreren bij het Nationaal Instituut voor Religieuze Zaken (INAR) om officieel erkend te worden door de overheid. Begin 2024 had geen enkele islamitische groep in Angola deze erkenning, hoewel de religie nog steeds werd getolereerd, legde een AFP-correspondent in Angola uit.
De wet staat de regering ook toe om de gebouwen van niet-geregistreerde groepen te sluiten, volgens een rapport uit 2022 van het US State Department’s Office of International Religious Freedom. “Aan het einde van het jaar had de overheid geen enkele moslimgroepering erkend of een vergunning afgegeven aan een moslimgroepering om hun religie legaal te belijden”, aldus het rapport.
“De aanvragen voor officiële registratie die in 2019 werden ingediend door twee afzonderlijke groepen die bekendstaan als de Islamitische Gemeenschap van Angola (elk met een iets ander acroniem) bleven onder de aanvragen die nog in behandeling waren. Ambtenaren van INAR bleven zeggen dat de belangrijkste reden waarom de overheid islamitische groepen nog niet had erkend, hun gebrek aan één enkel bestuursorgaan was. In het verleden verklaarden overheidsfunctionarissen ook dat sommige praktijken die door de islam zijn toegestaan, zoals polygamie, in strijd waren met de grondwet,” luidt het rapport.
In het rapport staat dat wettelijke erkenning een religieuze groepering de mogelijkheid geeft om onroerend goed te kopen en het onroerend goed te gebruiken voor religieuze evenementen. Om officieel erkend te worden door de overheid moeten religieuze groepen een petitie indienen met 60.000 handtekeningen van legale inwoners, waaronder 1.000 uit alle 18 provincies. Dit is lager dan de 100.000 handtekeningen die nodig waren voor 2019, volgens een artikel van AFP in dat jaar.
Frustratie
De in Washington gevestigde organisatie Freedom House zei in haar 2023 rapport (sectie D2) dat de criteria van de regering voor religieuze groepen voor officiële erkenning “benauwend” zijn.
“Veel pinksterkerken zijn niet geregistreerd. Er zijn geen geregistreerde moslimgroepen, hoewel moslimgemeenschappen uitgesproken waren in hun eisen om erkenning en het recht op vrije godsdienstuitoefening”, zegt het rapport.
Het gebrek aan erkenning frustreert de moslimgemeenschap, zoals Ver Angola in juli 2023 meldde. Een leider van de Islamitische Raad van Angola zei in een artikel van Ver Angola in december 2023 dat de groei van de islam en het aantal mensen dat naar moskeeën gaat, betekent dat de staat de religie officieel moet erkennen en monitoren.
Leiders van de Angolese moslimgemeenschap, die enkele honderdduizenden mensen telt op een bevolking van ongeveer 33 miljoen mensen, hebben de regering beschuldigd van religieuze intolerantie en vervolging.
Foto van verwoeste moskee komt uit Gaza
Het bericht over het vermeende islamverbod in Angola gaat vergezeld van een foto van een verwoeste moskee met een turquoise dak.
Na een online zoekactie werd de foto gevonden op het Flickr-account van de International Solidarity Movement. Volgens het bijschrift toont de foto de wrakstukken van een UNWRA opvanghuis voor vluchtelingen, een school en een moskee die op 12 januari 2009 werden verwoest in het Rafahgebied van de Gazastrook. De foto werd de volgende dag geüpload naar het account.
Foto’s van andere nieuwsbronnen bevestigden het onderschrift. Op deze foto van Getty zie je dezelfde moskee vanuit een ander gezichtspunt. In het bijschrift staat dat het “het puin van de al-Fadilah moskee laat zien nadat het werd vernietigd door een Israëlische luchtaanval in Rafah, in het zuiden van de Gazastrook, op zondag 11 januari 2009”.
Beweringen dateren van een decennium geleden
De misleidende beweringen dat Angola de islam zou hebben verboden, doen al de ronde sinds 2013, bijvoorbeeld hier, toen de berichten leidden tot ontkenningen van de regering. De ontkenningen werden gemeld door verschillende media, waaronder AFP, de Daily Maverick en Al-Jazeera.
Toen deze beweringen in 2016 weer opdoken, berichtte de BBC over wat het een “hardnekkige mythe” noemde. De BBC citeerde een lokale moslim die echter zei dat sommige moskeeën waren neergehaald omdat ze geen toestemming hadden om gebouwd te worden.
In 2019 verspreidde de valse bewering zich opnieuw en werden ze ontkracht door media als AFP en France24 The Observers.
Verschillende moskeeën werden gesloten rond de tijd van het gerapporteerde verbod in 2013, wat volgens de regering te wijten was aan een gebrek aan benodigde landtitels, bouwvergunningen of andere officiële documenten.
AFP heeft islamitische en gouvernementele organisaties om commentaar gevraagd op de bewering, maar we hebben op het moment van publicatie nog geen reactie ontvangen.
