Intens hoesten helpt niet bij een hartinfarct, leggen cardiologen uit, in tegenstelling tot wat berichten op sociale media die in augustus 2022 opdoken beweren. In het geval van een myocardinfarct, de wetenschappelijke term van wat gewoonlijk een hartaanval wordt genoemd en dat voorkomt wanneer een bloedstolsel een kransslagader blokkeert, moet de patiënt onmiddellijk om hulp vragen en het noodnummer 112 bellen.
In augustus 2022 dook een post op sociale media uit 2013 weer op waarin een valse bewering werd gedeeld waar er voorgesteld wordt dat er intens moet worden gehoest in het geval van een hartaanval. AFP vond ook twee nieuwe berichten die dezelfde bewering delen, waarbij er een andere foto was met een opmerking in het Nederlands en de bewering in het Frans. In totaal zijn die Facebook-berichten meer dan 747.000 keer gedeeld.
“Hoe een hartaanval overleven als je alleen bent?!”, luidt de kop van de tekst, waarna zogenaamd wordt uitgelegd welke stappen iemand moet nemen als hij of zij een hartaanval krijgt wanneer hij of zij alleen thuis is.
In het bericht wordt beweerd dat in het geval van een hartaanval “Het inademen en hoesten moet om de twee seconden worden herhaald”. “Door diep adem te halen krijg je zuurstof in de longen ” en herstel je het hart totdat het slachtoffer “van een hartaanval op tijd bij een ziekenhuis of andere hulp kan komen”. Soortgelijke beweringen worden ook al jaren in het Grieks gedeeld en in andere talen zoals in het Engels en in het Frans.
Screenshot van een van de misleidende berichten op sociale media, vastgelegd op 29 augustus 2022De bewering is echter onjuist. Zoals verschillende cardiologen aan AFP hebben uitgelegd, is er geen bewijs dat hoesten – of “hoestreanimatie” – in het algemeen zou helpen in geval van een hartaanval. Patiënten die symptomen van een hartaanval vertonen moeten in plaats daarvan het alarmnummer bellen om te worden voorzien met medische hulp. Hoesten zou er hoogstwaarschijnlijk toe leiden dat patiënten cruciale tijd verliezen gedurende welke ze voor hulp hadden kunnen bellen.
Wat is een hartaanval (of een hartinfarct)?
Zoals de Johns Hopkins School of Medicine uitlegt, is er sprake van een myocardinfarct, ook wel eens hartaanval genoemd, wanneer een of meer delen van de hartspier niet genoeg zuurstof krijgen, als gevolg van een bloedprop in een kransslagader. Wanneer het hart geen bloed en zuurstof krijgt, worden de spiercellen beschadigd, waardoor het hart niet meer goed werkt. Na ongeveer 30 minuten verstopping wordt deze schade onomkeerbaar.
Een myocardinfarct (hartaanval) kan leiden tot een hartstilstand. Het komt voor wanneer het hart plotseling stopt met kloppen.
Hoesten helpt niet bij een hartaanval
“Hoesten is nooit efficiënt gebleken te zijn in het verminderen van de grootte van een infarct of de gevolgen ervan, noch het onderliggende risico van een hartstilstand”, zegt Nicolas Lamblin, hoofd van de spoedafdeling en intensieve zorgen in cardiologie van het Universitair Ziekenhuis van Lille in Frankrijk, tijdens een telefonisch gesprek met AFP op 25 juli 2022.
“Hoestreanimatie speelt geen rol bij een hartaanval”, voegt Dr. Allen J. Taylor, voorzitter van Cardiologie bij MedStar Health, in de VS, toe tijdens een telefonisch interview met AFP op 27 juli 2022. “De extra bloedstroom dat door hoesten ontstaat is minimaal en sowieso kunnen de meeste mensen niet langer dan 15 seconden blijven hoesten”, zegt hij, en waarschuwt dat “de extra inspanning die wordt geleverd voor het hoesten de patiënt zeker niet helpt”.
Ook Dimitrios Farmakis, Associate Professor aan de University of Cyprus Medical School bevestigt dat “er geen wetenschappelijke basis is” voor de bewering. “Wanneer iemand voelt dat hij een hartaanval krijgt moet die persoon onmiddellijk medische hulp vragen door de hulpdiensten te bellen”, schreef hij in een e-mail aan AFP op 21 juli 2022.
De British Heart Foundation is ook van mening dat de techniek niet nuttig is in het geval van een geblokkeerde kransslagader, of een hartaanval. “Er is geen medisch bewijs voor ‘hoestreanimatie’ waarbij aangegeven wordt dat je jezelf kunt redden door krachtig te hoesten als je denkt dat je een hartaanval krijgt en alleen zit”, luidt de British Heart Foundation website. Medische scholen, zoals die van de Universiteit van Chicago en McGill University, evenals klinieken, hebben de bewering ook ontkracht.
Op zijn website somt het Nederlandse Rode Kruis enkele symptomen van een myocardinfarct op:
- Het slachtoffer ervaart een drukkende, krampende pijn en een beklemmend of toesnoerend gevoel in de borststreek.
- De pijn kan uitstralen naar: de linker of rechterarm; de rechterschouder.
- Het slachtoffer kan een bleke of gauwe huidskleur hebben.
- Lippen en vingernagels kunnen blauw verkleuren.
- Hij kan zweten en angstig zijn.
“Voor een hartinfarct of plots pijn in de borstkas die langer dan een half uur aanhoudt, moet men ook zo snel mogelijk de 112 bellen en de persoon naar het ziekenhuis brengen. Daar zal medicatie opgestart worden en een hart onderzoek gedaan worden waarbij dokters met een katheter tot het hart gaan om te zien waar de verstopping zit en die dan open maken met een stent”, aldus Dr Marc Claeys, professor en adjunct-diensthoofd cardiologie van het Universitair Ziekenhuis Antwerpen, tijdens een telefonisch interview met AFP op 5 september 2022.
“Als iemand een hartstilstand doet dan valt deze persoon dood. Hij zal dan de kracht niet meer hebben om nog te kunnen hoesten, hij is dan ook bewusteloos. Het is dan belangrijk dat er zo snel mogelijk gereanimeerd wordt, en zo snel mogelijk een defibrillator het hartritme terug kan herstellen door daar een electrische schock op te geven (Een Automatische Externe Defibrillator (AED) is nu meer en meer beschikbaar in openbare ruimtes). Of als er geen defibrillator is dan moeten de omstanders zo snel mogelijk met hartmassage beginnen. Zo snel mogelijk ook de 112 bellen. Soms kan er ook een mond aan mond ademhaling gebeuren na een tijd. Dit moet allemaal gebeuren totdat de ziekenwagen er is. Een hartmassage doen is het meest belangrijk of een defibrillator gebruiken, de defibrillator kan dan ook zien of het hart effectief stil staat en of een elektrische schock nodig is”, voegde Dr. Claeys toe.
“Hoest reanimatie” kan helpen bij sommige hartritmestoornissen of in een gecontroleerde omgeving
Deskundigen leggen echter uit dat in specifieke gevallen hoesten nuttig kan zijn voor iemand met een hartaandoening.
Volgens de American Heart Association kan hoesten bijvoorbeeld tijdelijk worden toegepast in geval van aritmie (een afwijking in het hartritme), in een gecontroleerde ziekenhuisomgeving, zoals een hartkatheterisatie laboratorium waar de patiënten bewust zijn en voortdurend in de gaten worden gehouden.
“Er is geen bewijs dat hoesten een hartaanval kan voorkomen. Toch kan hoesten in bijzondere en zeldzame gevallen helpen om het hart weer op een normaal tempo te laten kloppen,” aldus Marc Claeys. “De enkele gevallen waarin hoesten een effect zou kunnen hebben, zijn bij specifieke ritmestoornissen in de hartslag. Wanneer een hartinfarct gepaard gaat met ernstige duizeligheid als gevolg van een te lage bloeddruk door een te trage of te snelle hartslag, kan hoesten soms helpen om tijdelijk verbetering te krijgen.Generalisatie van dergelijke gevallen zou dus tot meer kwaad dan goed kunnen leiden”.
“Bij een aantal patienten die een hartinfarct doen, de minderheid, kunnen er ritme stoornissen voor komen en als die personen zich dan niet goed voelen, dan kunnen we overwegen of we hun dan krachtig gaan laten hoesten om te zien of dat een effect heeft”, voegt hij toe. “Het krachtig hoesten, dat heeft een zeker effect om het ritme wat normaal te krijgen, wel kortdurend maar en in afwachting van een ziekenwagen of andere medische hulp”, benadrukte Dr. Claeys.
Christina Chrysohoou, cardiologe en lid van de Hellenic Society of Cardiology, legde aan AFP op 21 juli 2022 uit dat ook deze methode mogelijk kan helpen in het geval van bradycardie, een aandoening die de hartslag te traag maakt en die in verband kan worden gebracht met sommige gevallen van myocard infractie. Maar in het geval van een hartaanval, gekoppeld met een andere aandoening zoals aortadissectie, zou hoesten de dood juist kunnen versnellen, waarschuwde ze.
Dr Ignatios Ikonomidis, Universitair Hoofddocent cardiologie aan de Nationale en Kapodistriaanse Universiteit van Athene, zei tegen AFP op 22 juli dat hoesten zou kunnen helpen in het geval van een “supraventriculaire tachycardie“, een aandoening die meestal niet ernstig is, “behalve in een coronaire episode”.
Deskundigen wijzen erop dat hoesten niet nuttig is bij een hartaanval. “We zeggen dat men moet hoesten als men aan het stikken is of als iemand aan het verdrinken is. Maar als men vermoedt dat je een hartaanval of een hartstilstand krijgt, moet je tegen dit advies ingaan”, concludeert Lamblin.
