Gebruikers van sociale media beweren dat een afbeelding een explosie laat zien buiten het Pentagon op 22 mei 2023. Dit is niet waar. Het ministerie van Defensie heeft tegenover AFP bevestigd dat er geen sprake was van een dergelijke aanval, en de foto van de vermeende ontploffing blijkt te zijn gegenereerd met behulp van kunstmatige intelligentie.
“Een explosie vond plaats nabij het Pentagon in de Verenigde Staten”, stond in een Nederlandse Facebookpost van 23 mei 2023. Andere Nederlandse berichten werden gedeeld op hetzelfde platform en ook op Twitter en Telegram. De valse informatie werd ook verspreid in andere talen, waaronder het Engels, Duits, Portugees en Spaans.
In de berichten wordt de afbeelding gedeeld waarop rookwolken te zien zijn voor een omheind gebouw.
Vergelijkbare berichten verspreidden zich op sociale media, versterkt door het Russische staatsgecontroleerde nieuwsnetwerk Russia Today en de complotwebsite Zero Hedge.
De eerste tweet die AFP vond waarin de afbeelding werd gedeeld kwam van “CBKNEWS”, een account dat QAnoncomplottheorieën promoot en dat eerder andere desinformatie heeft gedeeld, hoewel de oorspronkelijke bron van de afbeelding niet direct bekend was.
De verspreiding van de vermeende foto leek een korte dip te veroorzaken op Wall Street op 22 mei, waarbij de S&P 500 0,29 procent daalde voordat die zich herstelde. Op Indiase tv werd zelfs een zogenaamd ‘live verslag’ van de gebeurtenis uitgezonden, waarbij een aantal journalisten beelden van het vermeende segment deelde.
“Ik zag het gebeuren”, zei beurshandelaar Nico Inberg van De Aandeelhouder tegen de NOS in een artikel over de zeer reële impact die technologieën zoals AI kunnen hebben op het leven van mensen. “Dit soort misbruik is echt iets waar de maatschappij rekening mee moet gaan houden”, zei hij. Andere Nederlandstalige media zoals NU.nl of Het Laatste Nieuws besteedden ook aandacht aan de gevolgen van het door AI gegenereerde beeld op de aandelenmarkten. Beide media wezen erop dat sommige van de Twitteraccounts die het valse bericht deelden zogenaamde “geverifieerde accounts” waren, waardoor het leek alsof de valse beweringen legitiem waren.
Het incident volgt op ander nepbeeldmateriaal dat online is verschenen, waaronder door AI gegenereerde foto’s die beweren dat de voormalige Amerikaanse president Donald Trump wordt gearresteerd en paus Franciscus in een pofjas rondloopt.
Maar er was geen explosie, bevestigde het Pentagon aan AFP.
“We kunnen bevestigen dat dit een vals bericht was en dat het Pentagon vandaag niet is aangevallen,” zei een woordvoerder van het Ministerie van Defensie in een verklaring.
De brandweer van Arlington County, Virginia reageerde ook met een bericht op Twitter (hier gearchiveerd) dat er “geen explosie of incident plaatsvond in of in de buurt van het Pentagon reservaat”.
@PFPAOfficial and the ACFD are aware of a social media report circulating online about an explosion near the Pentagon. There is NO explosion or incident taking place at or near the Pentagon reservation, and there is no immediate danger or hazards to the public. pic.twitter.com/uznY0s7deL
— Arlington Fire & EMS (@ArlingtonVaFD)
May 22, 2023
Een AFP-journalist bij het Pentagon zag geen tekenen van de rook die werd afgebeeld in de berichten op sociale media – of van de hulpdiensten in het gebied – nadat het gerucht viraal ging.
De structuur op de online gedeelde afbeelding lijkt niet op de buitenkant van het hoofdkwartier van het Ministerie van Defensie, een enorm vijfhoekig gebouw.
Veel gebruikers op sociale media merkten enkele kenmerken op die typerend zijn voor AI-gegenereerde afbeeldingen, die het voor niet-specialisten gemakkelijker hebben gemaakt om snel overtuigende valse beelden te maken.
De kolommen van het gebouw hebben bijvoorbeeld een afwijkende grootte en een lantaarnpaal op de voorgrond lijkt onsamenhangend. Het trottoir lijkt op sommige plaatsen ook op te gaan in de straat, het gras en het hek.
Een andere, inmiddels verwijderde tweet die beweerde een explosie in het Witte Huis te laten zien, blijkt ook een digitaal verzinsel te zijn.
Het gebouw dat in het bericht wordt afgebeeld lijkt niet op het Witte Huis en er was op 22 mei geen rook te zien op de live webcam van EarthTV die de buitenkant van het huis van de president liet zien.
AFP heeft hier eerder andere door AI gegenereerde afbeeldingen ontkracht.
