Gebruikers van sociale media beweren in berichten beelden te tonen van de Rubymar, een in Groot-Brittannië geregistreerd vrachtschip, dat voor het Arabisch schiereiland zinkt na een luchtaanval in 2024 door Houthi-rebellen in Jemen. Dit is onjuist; de video’s tonen de vernietiging van verschillende schepen in 2013 en 2020 op andere locaties.
“Video van het zinkende Britse schip RubyMar, dat eerder deze week werd aangevallen door de Houthi’s”, staat in een Nederlandse post op X op 20 februari 2024. Het bericht verschijnt in een tijd van escalerend geweld in de regio van de Rode zee in verband met de oorlog tussen Israël en Hamas.
Het bericht bevat een video van een vrachtschip dat in de oceaan zinkt.
Andere posts met video’s waarvan wordt beweerd dat ze het Britse schip RubyMar tonen, zoals hier, hier en hier, gingen ook viral op verschillende sociale netwerken:
Soortgelijke berichten zijn gedeeld in het Engels, in het Frans, in het Turks, in het Spaans en in het Thais en hebben duizenden shares en likes gekregen op sociale media.
De door Iran gesteunde Houthi-rebellen in Jemen begonnen in november 2023 met aanvallen op schepen in de Rode Zee. De rebellen zeiden dat ze Israëlische schepen aanvielen ter ondersteuning van de Palestijnen in de Gazastrook, die wordt geteisterd door de oorlog tussen Israël en Hamas.
Britse autoriteiten meldden op 18 februari dat een aanval van de Houthi de Rubymar beschadigde toen het door de Straat Bab el-Mandeb voer, die de Rode Zee met de Golf van Aden verbindt, waardoor de bemanning het schip moest verlaten (link hier gearchiveerd).
US Central Command zei dat er twee anti-ship ballistic missiles (een speciale categorie ballistische raketten bedoeld om marineschepen tot zinken te brengen) werden afgevuurd vanuit door de Houthi gecontroleerde gebieden in Jemen, maar dat er slechts één het schip trof (link hier gearchiveerd). De militaire woordvoerder van de Houthi, Yahya Saree, erkende op 19 februari dat de groep drie schepen als doelwit had genomen, waaronder de Rubymar (link hier gearchiveerd). De BBC meldde op 21 februari dat de Rubymar was beschadigd door een raketaanval maar niet was gezonken en naar Djibouti werd gesleept.
Geen van beide online gedeelde video’s toont echter de aanval.
Bij een omgekeerde zoekopdracht naar beelden met behulp van keyframes uit de eerste video kwamen verschillende berichten op sociale media aan het licht die maanden en jaren voor de aanval werden gedeeld (hier en hier gearchiveerd). Ze tonen beelden van de MV Atlantik Confidence, die in 2013 zonk voor de kust van Oman na een brand in de machinekamer.
Een Turks nieuwsbericht over het wrak bevat een screenshot van de clip die in de onjuiste berichten circuleert (link hier gearchiveerd).
De tweede video, die ook beweert de recente aanval van de Houthi te laten zien, wordt op dezelfde manier misbruikt.
Een omgekeerde zoekopdracht naar beelden met keyframes uit de clip bracht een verslag uit 2020 en een YouTube-video aan het licht waarin het zinkende schip wordt geïdentificeerd als de Stellar Banner, een “zeer groot ertsschip” (hier en hier gearchiveerd).
Het schip werd aan de grond gezet voor de kust van Brazilië in februari 2020 nadat het afweek van zijn geplande koers. Later werd vastgesteld dat het een “constructief totaal verlies” was en werd het schip opzettelijk tot zinken gebracht.
Meer van AFP’s berichtgeving over desinformatie rond de oorlog tussen Israël en Hamas is hier te lezen.
