Gemanipuleerde beelden van een reclamebord op Times Square zijn gedeeld op sociale media in verschillende talen, waaronder het Nederlands, waarin ten onrechte wordt beweerd dat de Oekraïense president werd verwelkomd met de boodschap “Glorie aan de Urine” in plaats van “Glorie aan Oekraïne” bij het bijwonen van de Algemene Vergadering van de VN in september 2023. De beelden van de straat zijn oud en het reclamebord is aangepast, bevestigde het bedrijf dat het reclamebord exploiteert, terwijl Fox News zei dat het dit nooit had uitgezonden.
“Glorie aan de urine’ – groeten uit NYC. Dit is hoe New York besloot om Zelensky te verwelkomen op de Algemene Vergadering van de VN”, staat in een post die gepubliceerd werd op 22 september 2023. In een ander post, die een dag eerder gepubliceerd werd, stond: “Zelensky was op bezoek vandaag in de VS. Ontdek het foutje wat vandaag gemaakt is in New York”. Beide Telegram-berichten linken naar een video met een watermerk van Fox News Digital waarop een groot reclamebord op Time Square te zien is, en zijn samen minstens vijfduizend keer bekeken door gebruikers van sociale media.
Dezelfde video, of een screenshot en de bewering dat het reclamebord werd getoond rond dezelfde tijd Zelensky zijn toespraak hield bij de VN op 19 september 2023 (link hier gearchiveerd), werd ook gedeeld op andere sociale netwerken in het Nederlands (hier en hier), maar ook in vele andere talen zoals Engels, Frans, Pools, Duits, Hongaars, Roemeens, Servisch en Bosnisch.
De video werd op 21 september 2023 ook gedeeld op het officiële Telegramkanaal van Maria Zakharova, woordvoerster van de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergei Lavrov. Zakharova verklaarde in haar bericht dat “een dergelijke video was ontvangen door de president van Oekraïne in New York”, en benadrukte dat het niet “nep” was.
Maar de video is gemanipuleerd. Eerdere beelden van de straat laten zien dat de beelden oud zijn en dat het reclamebord over Zelensky later is toegevoegd. Het bedrijf dat eigenaar is van het reclamebord bevestigde aan AFP dat het nooit zo’n vertoning heeft gepubliceerd en Fox News zei dat ze het beeld met haar logo in de rechterbovenhoek niet had uitgezonden.
Deze nepvideo maakt deel uit van een bredere desinformatiecampagne om Volodymyr Zelensky in diskrediet te brengen en mensen te laten geloven dat Oekraïne geen steun heeft van westerse landen sinds de Russische invasie van het land in februari 2022. Het misbruik van logo’s van westerse media is online toegenomen. Dit omvat het maken van valse websites om deze media te imiteren en gemanipuleerde afbeeldingen van borden en reclameborden, om geloofwaardigheid te geven aan anti-Oekraïense propaganda.
Fox News en het reclamebureau hebben bevestigd dat de video nep is
“De beelden zijn 100 procent nep,” zei Erin Watkins, general counsel voor Big Outdoor, het bedrijf dat eigenaar en exploitant is van het reclamebord in kwestie en zich op de hoek van West 42nd Street en 8th Avenue bevindt (hier gearchiveerd).
“Wij exploiteren het bord dat in de video te zien is en hebben bevestigd dat de kopij die te zien is op de foto’s en video’s die online circuleren niet op het bord te zien is”, zei Watkins tegen AFP in een email van 22 september. Hij voegde eraan toe dat het reclamebord op elk moment wisselt tussen verschillende advertenties.
De bewerkte clip is ook voorzien van een watermerk met het logo van Fox News Digital, maar het netwerk zei dat het dergelijke beelden niet heeft geplaatst.
“Fox News Digital heeft deze video niet gepubliceerd”, zei een woordvoerder van het netwerk in een e-mail van 22 september aan AFP.
De video moet lang voor Zelensky’s bezoek zijn gemaakt
In reactie op de virale video hebben NBC News senior verslaggever Ben Collinss en anderen op X op 21 september video’s en foto’s gepost van dezelfde straathoek waarop andere advertenties op het billboard te zien waren (hier en hier gearchiveerd).
De gemanipuleerde video laat verschillende details zien die helpen om te bepalen wanneer het origineel gefilmd zou zijn geweest: de steigers om de hoek van het gebouw, het digitale display van de Regal Cinema, het kleine digitale display op de hoek voor Five Below en het naakte gebouw aan de overkant van de straat.
De video kan niet gefilmd zijn rond het bezoek van Zelensky in september 2023, want in het gebouw aan de overkant van het billboard zit nu een McDonalds. Het gebouw tegenover het billboard heeft nu de gele kleur van de fastfoodketen, die niet te zien is op de gemanipuleerde video. Foto’s geüpload door gebruikers in april en september 2023 laten het restaurant zien. De ondertekening van het huurcontract voor het gebouw werd pas in juli 2022 aangekondigd. Deze McDonald’s zat in augustus 2022 dus nog niet in dat gebouw, bevestigen foto’s en video’s die door gebruikers van Google Maps zijn geplaatst.
Een afbeelding die in april 2023 door een gebruiker is geüpload naar Google Maps (hier gearchiveerd) toont ook een McDonald’s restaurant tegenover het reclamebord met een perspectief dat dicht in de buurt komt van degene in de gemanipuleerde video, waaruit blijkt dat die minstens maanden voor Zelensky’s bezoek moet zijn gefilmd.
Ondertussen heeft de Regal Cinema al jaren hetzelfde straatnaambord, tot ten minste september 2021. Dit display werd vervangen door een volledig digitaal display zoals te zien is in augustus 2022 op Google Maps en in de gemanipuleerde video. Een foto die in september 2022 op Google Maps is geplaatst, toont zowel het nieuwe display als de steigers aan de zijkant van het gebouw die zichtbaar zijn op de gemanipuleerde video.
Het scherm en de steiger zijn ook te zien op deze andere foto die in september 2022 werd gepubliceerd. Ondertussen is de steiger niet meer zichtbaar in deze foto die in november 2022 is gepubliceerd, noch in deze foto die in december 2022 is gepubliceerd. Hierop is alleen het nieuwe scherm van de bioscoop te zien, evenals het reclamescherm dat om de hoek van het gebouw loopt — maar dat niet zo lang is als in 2023.
De foto die het dichtst in de buurt komt van de gemanipuleerde video is deze foto uit oktober 2022, waarop het nieuwe scherm van Regal te zien is, de steigers om de hoek van het gebouw en de tijdelijke borden op de steigers met de teksten “five below (vijf onder)” en “now open (nu open)”.
De video lijkt daarom gefilmd te zijn na september 2021, waarschijnlijk ergens rond september of oktober 2022, maar vóór december 2022. De valse anti-Zelensky-animatie werd toegevoegd om het echte reclamebord in de gemanipuleerde video te vervangen.
AFP heeft andere valse beweringen over het conflict ontkracht, hier zijn ze te vinden.
Desinformatie-activiteiten
Deze video met een vals reclamebord met een link naar een specifiek mediakanaal is geen op zichzelf staand geval van desinformatie.
Grote mediakanalen zoals Reuters, The Guardian, USA Today, Euronews en Al-Jazeera, Der Spiegel, Bild, Die Welt, Le Parisien, Le Figaro en Le Monde zijn allemaal het doelwit geweest van desinformatie. AFP rapporteerde hierover (link hier gearchiveerd) en ontkrachtte een reeks van dit type desinformatie in verschillende talen, bijvoorbeeld hier, hier, hier en hier.
Er zijn ook artikelen verschenen op sites die leken op authentieke mainstream media, met een vergelijkbare domeinnaam, logo en voorpagina. Betaalde advertenties of nepaccounts verspreidden de artikelen vervolgens, met name op Facebook, Instagram, Telegram en Twitter.
In 2022 werd een soortgelijke operatie ook gedocumenteerd door de Europese organisatie voor het analyseren van online desinformatie EU Disinfo Lab (hier gearchiveerde) en door Meta, dat de verwijdering aankondigde (hier gearchiveerd) van “een wijdvertakt netwerk” dat zich voordeed als echte media om pro-Russische berichten te verspreiden. De hoop was dat dit een einde zou maken aan de operatie, maar helaas blijkt uit deze debunk dat de verspreiding van dit soort valse informatie nog steeds doorgaat.
