Het effect van de beperkingen die tijdens de COVID-pandemie in veel landen werden opgelegd, is moeilijk te meten, maar studies tonen aan dat veel van deze beperkingen effectief waren. Toch stellen beweringen die sinds eind mei 2023 online zijn gedeeld dat het aantal Covid-doden onder de Amish, een religieuze gemeenschap in de VS, aanzienlijk lager was dan onder de rest van de bevolking terwijl ze dergelijke beschermingsmaatregelen niet namen. Onderzoekers vertelden AFP echter dat beschikbaar bewijs aantoont dat Amish gemeenschappen ook getroffen werden door COVID, wat leidde tot pieken in het aantal sterfgevallen.
Verschillende Nederlandse artikelen en berichten op sociale media herhaalden beweringen van de Amerikaanse coronavirus-criticus en ondernemer Steve Kirsch, hoewel hij die geen arts of medisch expert is. Hij trad in september 2021 op de voorgrond toen die ten onrechte beweerde dat het COVID-vaccin meer mensen doodt dan redt.
“De ongevaccineerde Amish verbrijzelen het Corona- en vaccin-narratief,” staat in een artikel op Frontnieuws van 6 juni 2023. Een ander artikel, van Nine for News beweert: “De amish negeerden alle coronamaatregelen en vaccineerden niet, dit is het resultaat.”
Een artikel in het Engels, dat ook Kirsch als bron gebruikt, beweert in de titel dat de Amish “30 keer minder sterfgevallen” hadden tijdens de pandemie, ondanks het feit dat ze vaccins, maskers en lockdowns afwezen. De verkeerde informatie werd gedeeld in Nederlandstalige berichten op sociale media.
Onderzoekers vertelden AFP echter dat deze beweringen misleidend zijn. Studies hebben aangetoond dat het sterftecijfer in Amish gemeenschappen hoog bleef in 2021 na de introductie van coronavaccinaties, terwijl het sterftecijfer in de rest van de bevolking daalde.
AFP heeft al ontdekt dat Kirsch verschillende valse verklaringen heeft afgelegd in verband met de pandemie, bijvoorbeeld dat een Amerikaanse topcommissie zou hebben gezegd dat het vaccin meer mensen doodde dan het virus, of dat een Amerikaans overheidsorgaan voor de luchtvaart de medische screening voor piloten zou hebben versoepeld.
De Nederlandse sites die onbetrouwbare informatie over de Amish gemeenschap deelden, hebben eerder valse informatie over de pandemie gedeeld, zoals we hier, hier, hier en hier hebben laten zien.
De Amish zijn een christelijke geloofsgemeenschap die hun oorsprong vinden in de reformatie in het 16e-eeuwse Europa die in de 18e en 19e eeuw naar Noord-Amerika migreerden.
In 2022 bedroeg de totale Amish bevolking ongeveer 373.850, met de grootste nederzettingen in de Amerikaanse staten Pennsylvania, Ohio en Indiana. Amish gemeenschappen houden zich aan een aantal regels die bedoeld zijn om het idee van afscheiding van de wereld te weerspiegelen; deze verschillen per gemeenschap en omvatten het verbieden van moderne gemakken zoals televisies, radio’s, computers of auto’s of het bezoeken van een middelbare school of universiteit.
Geen bewijs voor lager sterftecijfer
De valse berichten en artikelen op sociale media kwalificeren het verhaal dat de Amish geen maatregelen zouden hebben genomen tijdens de pandemie, als een “succesverhaal”. Dit wordt echter niet ondersteund door observaties van onderzoekers over sterftecijfers onder Amish gemeenschappen.
Er is “GEEN bewijs voor de bewering dat er 30 keer minder sterfgevallen waren door Covid in de gemeenschap dan in de rest van de Amerikaanse bevolking”, vertelde Steven Nolt, hoogleraar in geschiedenis en wederdopend studies aan het Elizabethtown College, aan AFP in een e-mail op 16 juni. “Integendeel, het sterftecijfer was hoger onder de Amish dan in de VS als geheel”, zei hij.
Hij legde uit dat de mate waarin Amish gemeenschappen anti-covid-maatregelen namen moeilijk te veralgemenen is, omdat de gemeenschappen variëren van zeer sektarische tot meer geïntegreerde groepen. De aanpak veranderde ook in de loop van de tijd.
“Veel Amish gemeenschappen namen thuisblijfbevelen, sluiting van scholen en opschorting van kerkdiensten een paar maanden serieus, maar stopten toen hun niet-Amish buren op het platteland ook stopten”, zei hij. Maar “in het algemeen denk ik dat we kunnen zeggen, met enkele uitzonderingen, dat vanaf midden juni 2020 de meeste Amish weinig aandacht schonken aan de meeste richtlijnen, tenzij ze daartoe gedwongen werden”, zei hij.
Er zijn geen specifieke cijfers over infecties of sterfgevallen onder de Amish, legde Nolt uit, omdat medische zorgverleners religieuze gezindheid niet bijhouden.
Braxton Mitchell, een genetisch epidemioloog aan de Universiteit van Maryland School of Medicine die Amish populaties bestudeert, voegde daaraan toe dat het aantal testen op COVID-19 in deze gemeenschap erg laag is en dat infecties niet worden gerapporteerd.
In een studie die in 2021 werd gepubliceerd (hier gearchiveerd), traceerden onderzoekers van de Universiteit van West Virginia overmatige sterfte in Amish en Mennonieten groepen op basis van overlijdensberichten in een Amish en Mennonieten krant in 2020, dat wil zeggen voordat de vaccins beschikbaar kwamen. Ze stelden vergelijkbare sterftecijfers vast als de nationale trends in de VS en merkten op dat het sterftecijfer in november 2020 met 125% was gestegen.
Een deel van deze wetenschappers voerde daarna nog een onderzoek uit dat werd gepubliceerd in juni 2023 (hier gearchiveerde) dat later werd gedaan door veel van dezelfde onderzoekers, keek naar het sterftecijfer in deze gemeenschappen in 2020 en 2021. Ze ontdekten dat zodra vaccins beschikbaar kwamen, het sterftecijfer daalde onder de algemene bevolking in de VS, waarvan tweederde ingeënt werd tegen Covid. Maar in de Amish en Mennonieten gemeenschappen, waar maar weinig mensen gevaccineerd waren, bleef het sterftecijfer hoog.
Ook Mitchell — die met AFP sprak over zijn observaties met betrekking tot de Amish gemeenschap in Lancaster, Pennsylvania, het gebied met de grootste Amish nederzetting — zag geen bewijs voor een lager sterftecijfer onder de Amish.
“Ik heb geen gegevens gezien die suggereren dat de Amish veel lagere covid-gerelateerde sterftecijfers hebben zoals door gevolg van kudde-immuniteit”, zei hij.
Hij legde uit dat de Amish “zich over het algemeen verzetten tegen het dragen van maskers en het beoefenen van sociale distantie”. “In feite waren we nieuwsgierig naar de impact van covid in de gemeenschap en in de zomer van 2020 probeerden we het aantal sterfgevallen in de gemeenschap bij te houden. Ik kan je vertellen dat we een piek hebben gezien van 3 tot 4 keer het aantal sterfgevallen in de gemeenschap tijdens die zomer in vergelijking met het aantal sterfgevallen in elke maand in het voorgaande jaar,” voegde hij eraan toe.
“Op basis van deze en andere anekdotische informatie zie ik geen basis voor de bewering dat de Amish minder sterfgevallen hadden in vergelijking met niet-Amish mensen,” concludeerde hij.
In 2021 ontkrachtte AFP beweringen dat Amish gemeenschappen niet getroffen werden door COVID-19. Het maakte deel uit van een grotere trend van desinformatie die de gevaren van het coronavirus bagatelliseert of beweert dat het virus een hoax is.
Veel pandemische maatregelen zijn effectief gebleken
Hoewel het effect van beperkingen tijdens de pandemie niet eenvoudig te meten is, is uit onderzoek gebleken dat veel lockdownmaatregelen effectief zijn. Ambtenaren van volksgezondheid bevelen vaccinatie tegen covid ook na besmetting aan.
In dit artikel (hier gearchiveerd), gepubliceerd in de Conversation in 2022, wordt bijvoorbeeld uitgelegd dat hoewel het moeilijk is om de impact van lockdowns te meten, “de meeste gepubliceerde onderzoeken bewijs hebben gevonden dat lockdownmaatregelen effectief zijn”.
Er wordt opgemerkt dat verschillende acties in verschillende landen verschillende resultaten hebben opgeleverd. “Het beperken van bijeenkomsten, het sluiten van bedrijven met hoge blootstellingspercentages en het sluiten van scholen en universiteiten hebben de verspreiding effectief verminderd en het aantal sterfgevallen beperkt. Deze plaatsen worden geassocieerd met verhoogde overdrachtspercentages en super spreader events”, legt het rapport uit. Het onderzoek voegt er echter aan toe dat thuisblijfverplichtingen slechts een bescheiden effect lijken te hebben gehad bij het vertragen van de overdracht van het virus, misschien omdat mensen hun activiteiten vrijwillig beperkten voordat de bevelen werden opgelegd.
Een studie uit 2020, gepubliceerd in Nature (hier gearchiveerd), waarin werd gekeken naar belangrijke interventies in elf Europese landen aan het begin van de pandemie, kwam tot de conclusie dat “belangrijke niet-farmaceutische interventies en met name lockdowns een groot effect hebben gehad op het verminderen van de overdracht”.
De Wereldgezondheidsorganisatie zegt in een verklaring uit 2020 op haar website (hier gearchiveerd) dat grootschalige fysieke afstandsmaatregelen en bewegingsbeperkingen “de overdracht van COVID-19 kunnen vertragen door het contact tussen mensen te beperken”. Maar “deze maatregelen kunnen een diepgaande negatieve impact hebben op individuen, gemeenschappen en samenlevingen door het sociale en economische leven bijna tot stilstand te brengen”, zei de organisatie. De WHO merkte ook op dat achtergestelde groepen onevenredig zwaar worden getroffen.
Vaccins ook aanbevolen na besmetting
In sommige berichten wordt ook beweerd dat vaccinatie “volledig nutteloos” is als men al besmet is, maar dit gaat in tegen de aanbevelingen van volksgezondheidsautoriteiten.
Het Finse Instituut voor Gezondheid en Welzijn legt op zijn website (hier gearchiveerd) uit dat covid overeenkomt met één dosis van het vaccin. Het raadt vaccinatie ook aan voor mensen die covid hebben gehad, omdat het vaccin de immuunrespons zal versterken. “Volgens de huidige kennis biedt hybride immuniteit door vaccinaties en infectie een betere en langduriger bescherming tegen ernstige covid dan vaccins alleen”, staat er.
Hetzelfde advies wordt gedeeld op het YouYube-kanaal van het Nederlandse Ministerie van Volksgezondheid (hier gearchiveerd). De website van het ministerie (hier gearchiveerd) legt ook uit: “Je kunt na vaccinatie nog corona krijgen”. Echter is “de kans om ernstig ziek te worden door corona kleiner, omdat je door vaccinatie beter beschermd bent”.
Gezondheidsinstanties en medische zorgverleners zoals de Amerikaanse Centers for Disease Control and Prevention en de Mayo Clinic raden ook vaccins aan voor mensen die al besmet zijn.
Praktische informatie over de vaccinatie is beschikbaar op de pagina met veelgestelde vragen van het Nederlands Bijwerking Centrum Lareb (hier gearchiveerd), evenals op de pagina van de Nederlandse overheid (hier gearchiveerd).
