Boeren in Duitsland houden sinds december 2023 massale protesten over de plannen van de federale regering om te snijden in subsidies. In januari 2024 werd er een video op sociale media gedeeld waarin Duitse troepen te zien zouden zijn die zich aansloten bij een demonstratie van tractoren op een snelweg. Maar de tank maakte geen deel uit van de stoet, zei de lokale politie aan AFP. Duitse soldaten mogen niet deelnemen aan dergelijke protesten.
De demonstraties in Duitsland maken deel uit van een golf van soortgelijke protesten die Europa begin 2024 overspoelde, met boeren in verschillende landen die boos zijn over een reeks problemen, waaronder stijgende kosten, EU-regelgeving en concurrentie van goedkopere importproducten.
“Zelfs het leger sluit zich aan bij de protesten in Duitsland”, staat in een bericht op Facebook van 11 januari, 2023. Er wordt gelinkt naar een video waarin een konvooi van tractoren aan de ene kant van een snelweg te zien is en een tank aan de andere kant. Deze video werd honderden keren gedeeld op sociale media met soortgelijke beweringen, bijvoorbeeld hier, hier, hier en hier.
Een Duitse tekst bij de video zegt: “Als Duitsland er vol in gaat en laat zien wat het kan!!!”.
Op deze video is echter niet te zien dat het leger deelneemt aan het protest, zei het Duitse ministerie van Defensie aan AFP. Als je goed naar het beeld kijkt, zie je dat er maar één tank bij betrokken is en die staat in de tegenovergestelde richting van de demonstranten.
Video is van een stad waar een tankbouwbedrijf is gevestigd
Na een zoekopdracht op internet naar de woorden “tank” en “boerenprotest”, vond AFP andere video’s van de scène. Deze video, die op 11 januari op YouTube is geplaatst, draagt de naam Flensburg, een stad in het noorden van Duitsland.
Meer dan 1600 tractoren deden mee aan een protest in Flensburg op 10 januari. Een andere versie van de video met de militaire tank werd dezelfde dag geplaatst met het commentaar: “Gespot in Flensburg, maar het was gewoon toeval.” De video lijkt gemaakt te zijn door iemand die het konvooi volgt en de tank passeert, die stilstaat tegenover de demonstratie.
In deze video van betere kwaliteit, genomen vanuit een andere hoek, is het mogelijk om de verkeersborden te lezen, die bijvoorbeeld “Harrislee” of “Padborg” aangeven. Dit leidde ons naar de exacte plek die in de video te zien is.
We vroegen de politie van Flensburg naar beweringen dat soldaten hadden deelgenomen aan het protest van 10 januari. Arne Hennig, van de communicatieafdeling, zei tegen AFP in een e-mail op 20 februari 2024: “[…] er namen geen soldaten of tanks deel aan het protest in Flensburg.”
Het is niet ongebruikelijk om militaire tanks in de stad te zien, zei hij, omdat het de locatie was van de Flensburger Fahrzeugbau GmbH (FFG) die tanks bouwt en repareert. “Van tijd tot tijd maken ze testritten in Flensburg”, zei Hennig.
Het bedrijf ligt op slechts vier minuten afstand van waar de video is opgenomen.
Nadat een soortgelijke video van tanks die door Flensburg reden tijdens het protest van de boeren de aandacht trok op sociale media, werd in een artikel in de Aktuelle Nachrichten aus Schleswig-Holstein ook uitgelegd dat dit geen ongewoon gezicht was in de stad.
Een woordvoerder van het Duitse leger vertelde de Duitse onderzoeksnieuwsredactie Correctiv in een artikel over dezelfde video dat de tank op weg was terug naar een werkplaats in Flensburg. Het artikel citeert ook een vertegenwoordiger van het FFG-bedrijf die zei dat de mensen in de tank geen soldaten waren, maar werknemers van het bedrijf.
Het Duitse leger heeft strenge regels
Een woordvoerder van het Duitse ministerie van Defensie zei aan AFP in een e-mail op 22 januari 2024: “De Bundeswehr neemt niet deel aan de huidige protesten in Duitsland.” AFP nam contact op met het ministerie toen we een soortgelijke valse bewering controleerden over een konvooi tanks dat zich bij de boeren voegde.
De Duitse soldatenwet regelt dat soldaten niet voor of tegen een bepaalde politieke overtuiging mogen zijn, zei de woordvoerder. Ze mogen ook geen uniform dragen bij politieke evenementen.
De Duitse basiswet bevat ook strenge regels over de mogelijkheid van binnenlandse inzet van het leger, zoals beschreven in artikel 35 en artikel 87a. Zo moet een operatie officieel worden aangevraagd, bijvoorbeeld door een deelstaatregering. Dit gebeurt onder meer bij natuurrampen.
AFP heeft na een zoektocht op internet ook geen mediaberichten gevonden over de betrokkenheid van het Duitse leger bij de protesten.
Boerenprotesten trekken door heel Europa
De protesten in Duitsland maken deel uit van een bredere beweging waarbij boeren in verschillende Europese landen protesteren, waaronder in Frankrijk, in Nederland, in Griekenland en in Spanje.
Hoewel de demonstraties niet allemaal over dezelfde grieven gaan en meestal gericht zijn tegen hun eigen regeringen, is er ook een gedeelde frustratie over het Europese klimaat– en landbouwbeleid, en goedkopere importen uit onder andere Oekraïne. Dit komt in de aanloop naar de verkiezingen voor het Europees Parlement in juni.
De Duitse demonstraties hebben de regering ertoe aangezet om gedeeltelijk terug te komen op de subsidieverlagingen, door te beloven om opnieuw korting te geven op de motorrijtuigenbelasting en een dieselsubsidie over meerdere jaren af te bouwen in plaats van onmiddellijk.
Er is een golf van desinformatie op sociale media geweest in verband met de protesten. Een post beweerde bijvoorbeeld ten onrechte dat een video Franse boeren toonde die een snelweg naar Parijs vernielden. Een door AI gegenereerd beeld van een muur van stro bij de Eiffeltoren ging viral en veel gebruikers dachten dat het echt was.
