Scroll Top

U bekijkt de website momenteel in taal NL. Voor aanvullende factchecks en inhoud met betrekking tot andere community's kunt u de vlagpictogrammen gebruiken om van taal te wisselen.

Een afbeelding met Zelensky die geld “snuift” werd niet geïnstalleerd voor de kathedraal van Milaan

Een afbeelding met Zelensky die geld "snuift" werd niet geïnstalleerd voor de kathedraal van Milaan - Featured image

Author(s): Valentina-Paula CABESCU / Charlotte STEENACKERS / AFP Roemenië

In tegenstelling tot recente beweringen die in verschillende talen, waaronder het Nederlands, op sociale media circuleren, toont een billboard voor de beroemde kathedraal van Milaan niet de Oekraïense president Volodymyr Zelensky die bankbiljetten door zijn neus “inhaleert”. Het stadsbestuur, dat eigenaar is van het reclamebord, zegt dat een dergelijke installatie er nooit is geweest. Ook werknemers van een plaatselijk bedrijf en vertegenwoordigers van de kathedraal zeggen nog nooit een dergelijke advertentie te hebben gezien. Bovendien suggereren enkele andere visuele aspecten van de video die in de valse berichten wordt gedeeld dat deze mogelijk gemanipuleerd is.   

Een video van slechte kwaliteit van een reclamebord voor fondsenwerving met de Oekraïense president Volodymyr Zelensky die via zijn neusgaten bankbiljetten kan inhaleren, wordt sinds begin april 2023 gedeeld in vele talen, waaronder Nederlands, Engels, Spaans, Frans, Roemeens, Duits en Bulgaars.

Het werd ook gedeeld op verschillende platforms en websites, zoals TikTok, Odysee, VK of 9GAG.

“Inwoners van Milaan, Italië, kunnen genieten van een meer realistische weergave van donaties, met de mogelijkheid om op komische wijze geld in Zelensky’s neus te stoppen”, staat in een deel van een post die de video in het Nederlands deelt hier op 6 april 2023. Terwijl in verschillende andere berichten werd geschreven: “Zelfs het portret van Vladimir Zelensky snuift het geld op, van het Europese publiek”, zoals hier en hier, alvorens toe te voegen dat het te vinden is naast “La Scala”, verwijzend naar het beroemde operagebouw van Milaan, hoewel de video duidelijk de “Duomo” kathedraal naast het billboard toont, dat 500 honderd meter verderop ligt. 

Ook andere fact-checking organisaties hebben deze video gecontroleerd, waaronder dit artikel van de Italiaanse site Open.online.

Screenshot van een van de valse berichten, vastgelegd op 20 april 2023

De video traceren

De video lijkt op het plein rond de kathedraal van Milaan bekend als de Duomo te zijn opgenomen. In de video waar het Piazza del Duomo verschijnt, zijn verschillende scènes uit verschillende gezichtspunten te zien. De scènes tonen een paneel met de afbeelding van Zelensky. Tegen het einde van de video zien we verschillende delen van de opname in betere kwaliteit die een close-up van het bord laten zien. In deze beelden worden eurobiljetten opgezogen door een gat in het paneel op de hoogte van Zelensky’s neusgat.

Op de poster staat “Donaties voor Oekraïne” geschreven. De foto van Zelensky die in de vermeende poster wordt gebruikt, blijkt afkomstig te zijn uit dit artikel op de Amerikaanse politieke nieuwswebsite The Hill, genomen tijdens Zelensky’s bezoek aan Washington in december 2022.

Er circuleren verschillende versies van dezelfde video op sociale media, maar op één daarvan is een watermerk zichtbaar dat leidt naar een Russisch Telegram-kanaal met de naam “Omarov Today.” Dit kanaal lijkt de video als eerste te hebben gedeeld, op 4 april 2023. Hieronder is een illustratie van hoe het bericht op Telegram werd weergegeven. De Russische beschrijving bevat een idioom dat “een vogeltje vertelde me” betekent, gevolgd door: “Milaan, 3 april”.

Screenshot van de Russische Telegram-post vastgelegd op 17 april 2023

Het billboard in de video kan worden gevonden door de locatie van Piazza del Duomo te zoeken op Google Maps.

Vergelijking tussen de op Facebook gedeelde video (links) en een afbeelding van Google Maps waarop het Piazza del Duomo en het billboard te zien zijn (rechts)

Een journalist van AFP ging naar de locatie toe op 13 april en bevestigde dat het billboard in kwestie geen afbeelding van Zelensky bevat. In plaats daarvan stond er een advertentie voor de Milano Art Week, zoals hieronder te zien is.

Het reclamebord op het Piazza del Duomo, voor de Duomo di Milano, 13 april 2023 – Gabriel BOUYS / AFP

“Geen oorspronkelijke video”

AFP heeft verschillende bronnen aangesproken over de vermeende installatie.

“Er zijn nooit denigrerende of spottende politieke boodschappen of posters geplaatst op de kathedraal of op het Piazza Duomo in Milaan”, vertelde Elena Santini Nunziati, woordvoerster van de organisatie die de site van de kathedraal beheert, aan AFP in een e-mail op 13 april 2023, en waar ze benadrukte dat het bord in kwestie de verantwoordelijkheid was van het stadsbestuur van de Comune di Milano.

De communicatieafdeling van de Comune, die eigenaar is van het reclamebord (zoals te zien is onderaan de foto hierboven), schreef aan AFP in een e-mail op 19 april dat de beelden in kwestie “geen originele video waren, aangezien er nooit toestemming is gegeven voor een dergelijke poster in de ruimtes die toebehoren aan het gemeentebestuur,” inclusief het bord in de video.

AFP vroeg ook een medewerker van een restaurant aan de rand van het Piazza del Duomo dat het dichtst bij het reclamebord ligt, naar de beelden. Deze persoon zei dat ze het reclamebord in kwestie goed kenden, maar de vermeende installatie met Zelensky nooit had gezien. Ze wou in dit artikel niet bij naam genoemd worden.

De video lijkt niet echt

Er zijn verschillende andere aanwijzingen in de originele beelden die op het Russische Telegram-kanaal zijn gepost die suggereren dat deze gemanipuleerd zijn.

Als we naar de rand van de vermeende poster van Zelensky kijken, lijkt er geen ruimte te zijn tussen het beeld en het kader, en ook geen schaduw door het kader te zien, zoals normaal wel het geval is.

Vergelijking tussen de valse video die op Telegram is gepost en de foto gemaakt door AFP die de kloof laat zien die op 19 april 2023 is gemaakt

Bovendien zijn er in de originele beelden die op het Russische Telegram-kanaal zijn gepost enkele inconsistenties geconstateerd. Zo verschijnt dezelfde man aan de rechterkant van het beeld op zowel de 16e als de 20e seconde, hoewel deze opnamen op verschillende tijdstippen gemaakt zouden zijn.

Screenshot van de originele video die op Telegram werd geplaatst, vastgelegd op 19 april 2023
Screenshot van de originele video die op Telegram werd geplaatst, vastgelegd op 19 april 2023

Volgens Open.online hebben ook de beveiligingsmedewerkers van de Duomo deze installatie nooit gezien en wordt het plein zwaar bewaakt door beveiligingscamera’s, waardoor het vrijwel onmogelijk is dat iemand zou kunnen proberen een dergelijke installatie op te zetten zonder ontdekt te worden.

Het Piazza del Duomo is een van de drukste locaties in de stad en een zeer populaire plek voor toeristen, dus men zou verwachten dat een dergelijke installatie veel aandacht zou trekken van zowel traditionele media als gebruikers van sociale media. AFP kon, behalve de valse video, echter geen enkel spoor van zijn bestaan vinden.

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky is vaak het doelwit geweest van geruchten over zijn vermeende cocaïnegebruik. Deze geruchten gaan terug tot 2019, tijdens Zelensky’s presidentiële campagne. Sinds het begin van de Russische invasie in februari 2022 zijn deze geruchten weer opgelaaid, tegelijkertijd met pro-Kremlin verhalen waarin Zelensky en zijn regering worden afgeschilderd als “een bende drugsverslaafden”. AFP heeft verschillende van dergelijke beweringen ontkracht, bijvoorbeeld hier en hier.

AFP heeft onlangs een foto ontkracht waarop een monument voor de president te zien zou zijn dat in de Italiaanse stad Milaan wordt opgericht en waarop een beeld van een neus met een spoor van wit poeder te zien is. Er werd beweerd dat het standbeeld symbool staat voor Zelensky’s drugsgebruik. De foto heeft echter niets te maken met de Oekraïense president of de oorlog in Oekraïne, en toonde een kunstinstallatie die de drugshandel in Milaan veroordeelt.

Fact Checker Logo
Oorspronkelijk hier gepubliceerd.