Berichten beweren dat video met Zelensky vooraf is opgenomen op basis van gebrekkig bewijs

Een video van de Oekraïense president Zelensky die soldaten in een ziekenhuis in Kiev bezoekt in maart 2022 zou volgens online publicaties “nep” en “oud” zijn omdat de vrouw op de beelden in februari is overleden. De vrouw wordt echter verkeerd geïdentificeerd als Inna Deroesova, terwijl het in werkelijkheid gaat om commandant Tatiana Ostashchenko.

“Vanavond zag ik in Nieuwsuur een item waarin Zelensky gewonde militairen vandaag in het ziekenhuis bezocht. Maar dit is oud, de vrouwelijke militair is 24 februari al omgekomen, de man is een notoire leugenaar!” staat in deze tweet, gepubliceerd op 13 maart 2022 en ruim 400 keer geretweet (waaronder door politicus Thierry Baudet) voordat deze werd verwijderd.

De afbeelding in de tweet bevat een screenshot van een ziekenhuisbezoek door Zelensky waarin hij naast een blonde vrouw loopt en een screenshot van het Facebookprofiel van een vrouw genaamd “Inna Deroesova”.

Dezelfde bewering werd gedaan op weblogs (hier en hier). Deze verhalen verwijzen naar de omstreden Oekraïense politicus Ilya Kiva die een voorstander is van de Russische invasie – hij verloor om deze reden zijn mandaat in het Oekraïense parlement op 15 maart 2022. Sinds begin maart verschijnen beweringen op het Telegramgramkanaal van Kiva waarin hij het onjuiste verhaal vertelt dat Zelensky naar Polen is gevlucht. Op 14 maart zei hij dat het gebruik van “oude” beelden aantoont dat Zelensky “niet in Kiev” is. Verschillende Russische media, waaronder het staatspersbureau RIA Novosti citeren Kiva. In werkelijkheid verblijft Zelensky sinds de Russische invasie in de hoofdstad Kiev, waar hij regelmatig de wereld en zijn bevolking toespreekt en zelfs buitenlandse regeringsleiders ontving.

Soortgelijke beschuldigingen circuleren op Facebook in België en op het Russische sociale netwerk VK. Ze circuleerden ook in het Engels, Chinees, en Spaans en zijn geverifieerd door AFP Slowakije.

Op 13 maart 2022 publiceerde de Russische staatstelevisiezender RT (voormalig Russia Today) ook een tweet in het Russisch met een identieke afbeelding en een soortgelijke bewering.

In werkelijkheid werd Zelenský vergezeld door Tatiana Ostashchenko, brigadegeneraal en commandant van de Oekraïense medische strijdkrachten, en niet door Inna Deroesova. Deroesova was een militaire arts en werd de eerste vrouw in Oekraïne die postuum de titel Held van Oekraïne ontving met de Orde van de Gouden Ster, zoals staat vermeld in dit decreet van de president van Oekraïne. Volgens Oekraïense media kwam zij om het leven op 26 februari 2022 in de stad Okhtyrka door een Russisch bombardement.

Vergissing tussen twee vrouwelijke militairen van het Oekraïense leger

De oorspronkelijke opname werd gepubliceerd op het YouTube-kanaal van het Bureau van de president van Oekraïne op 13 maart 2022. Het toont Volodymyr Zelensky die gewonde soldaten bezoekt in een ziekenhuis in Kiev.

Op 0:15 zien we het beeld dat wordt gedeeld in de misleidende berichten. Volodymyr Zelensky verschijnt naast een vrouw in militair uniform. Als we inzoomen op haar jas, kunnen we de naam “Ostashchenko” lezen, geschreven in het Cyrillische alfabet (Oekraïens: Остащенко). We zien ook het insigne van de rang brigadegeneraal van de Oekraïense strijdkrachten.

Tatiana Mikolajivna Ostashchenko is de eerste vrouwelijke commandant van de strijdkrachten in Oekraïne. In augustus 2021 promoveerde ze volgens de site van het Ministerie van Defensie van het land en Oekraïense media tot commandant van de medische strijdkrachten.

Ze is te zien op andere foto’s van het bezoek van de Oekraïense president aan het ziekenhuis in Kiev, zoals hier en hier. Het persbureau Reuters publiceerde deze foto van het bezoek op 13 maart 2022, verstrekt door de Oekraïense presidentiële persdienst.

Een andere foto van Tatiana Ostashchenko, genomen in 2016, is te vinden op de site van de beeldbank Alamy.

Een Facebookpublicatie van het Commando van de medische strijdkrachten van Oekraïne toont de vrouw waar de misleidende berichten naar verwijzen: Inna Deroesova. Als we deze foto echter vergelijken met Tatiana Ostashchenko kunnen we zien dat dit twee verschillende vrouwen zijn.

Een andere “Heldin van Oekraïne” is het onderwerp van verwarring geweest. Berichten op sociale media beweerden onterecht dat Nadia Savchenko, de eerste vrouwelijke piloot van het Oekraïense leger, zou zijn overleden. Deze berichten maakten echter gebruik van een foto van een andere vrouw, legde AFP uit in deze Franstalige factcheck.