Sinds 26 februari 2024 hebben gigantische bosbranden het noorden van Texas geteisterd. Dit zijn de grootste branden in de geschiedenis van de Amerikaanse staat. In deze context wordt in berichten op sociale media die in meerdere talen circuleren een video gedeeld waarin een groene laser te zien is. In de berichten gekoppeld aan de video wordt ten onrechte beweerd dat dit bewijs is dat de branden zijn aangestoken door gerichte energiewapens (DEW). Sommigen geven ook de Amerikaanse onderzoeksfaciliteit HAARP (High-frequency Active Auroral Research Program) de schuld. Maar deze video verscheen bijna twee maanden voordat de branden begonnen op TikTok. De video lijkt ook bewerkt te zijn. Bovendien legden experts uit dat lasers met gerichte energie niet zichtbaar zouden zijn voor het menselijk oog en dat HAARP geen lasers maar radiogolven gebruikt om een specifiek deel van de atmosfeer te onderzoeken.
“HAARP: Een mysterieuze groene laser werd op video opgenomen tijdens de bosbranden in Texas”, staat te lezen in een Telegram-post van 2 maart 2024, die meer dan drieduizend keer is bekeken.
In de post wordt een video gedeeld waarop een groene lichtstraal te zien is die naar de grond schiet en de lucht verlicht, en waarin men een persoon in het Engels kan horen spreken.
Vergelijkbare berichten deelden dezelfde video ook op Facebook en X.
De video werd ook gedeeld in het Grieks, in het Spaans en in het Frans. In het Engels kreeg het bericht ook aandacht en werd het onder andere gedeeld door de conservatieve commentator Chuck Callesto, die eerder desinformatie heeft verspreid over de bosbranden op Hawaii in augustus 2023. Deze berichten verwijzen vaak naar gerichte energiewapens, die gebruikmaken van geconcentreerde elektromagnetische energie en in de Verenigde Staten worden ontwikkeld voor de verdediging tegen drones en raketten.
Deze beweringen zijn echter onjuist. AFP kon vaststellen dat de video voor het eerst in december 2023 werd gepost, maanden voordat deze bosbranden in Texas begonnen. Bovendien zeiden experts aan AFP dat de lichtstralen die worden geproduceerd door hoogenergetische lasers niet kunnen worden gezien door het menselijk oog en dat HAARP radiogolven gebruikt, geen lasers, in hun onderzoek.
De claims komen naar aanleiding van de strijd die de autoriteiten in Texas sinds 26 februari 2024 voeren om de branden in de regio Texas Panhandle, in het noordwesten van de Amerikaanse staat, waarbij minstens twee mensen om het leven zijn gekomen, onder controle te krijgen.
Een van deze branden, Smokehouse Creek genaamd, is nu de grootste natuurbrand ooit in Texas met meer dan een miljoen acres (meer dan 4.000 vierkante kilometer) die in brand vlogen.
De Texas A&M Forest Service gaf in haar laatste update op 14 maart aan dat deze brand voor 89% onder controle was (link hier gearchiveerd).
Video niet gerelateerd aan de branden in Texas
Een omgekeerde videozoekopdracht en zoekopdrachten op trefwoorden onthulden dat de clip op 31 december 2023 op TikTok, Instagram en Facebook werd gedeeld, vóór de branden in Texas begonnen (hier, hier en hier gearchiveerd).
Het bijschrift van de video op TikTok, in het Engels, verwijst naar een “groene laserstraal” die een stormachtige hemel doorkruist, “autoalarmen doet afgaan” en “elektrische storingen veroorzaakt”. Het bericht vraagt het publiek naar de oorsprong van dit mysterieuze fenomeen en suggereert dat het het werk van UFO’s zou kunnen zijn. Aan het einde vermeldt de auteur tussen haakjes dat deze publicatie “alleen voor educatieve doeleinden” is.
De video is afkomstig van Antonio Williams, die zichzelf beschrijft als “videomaker” en op TikTok “incognitogamingtv” als naam gebruikt.
Screenshot van het TikTok-bericht, vastgelegd op 3 november 2024, rood vierkant en lijn zijn toegevoegd door AFP
AFP kon niet verifiëren waar de gebouwen op de beelden zich bevinden, als ze al echt zijn. Het groene licht en de bijbehorende geluidseffecten lijken tekenen van digitale bewerking te vertonen. Ongeveer na 1 minuut flitst de groene straal bijvoorbeeld over het scherm, maar een vrachtwagen die op straat rijdt beweegt niet.
In afzonderlijke berichten die AFP heeft bekeken, heeft dezelfde maker andere video’s geplaatst die blijkbaar bewerkt zijn en die beweren een enorm “riviermonster” te laten zien dat onder een brug door zwemt, een UFO die boven de grond zweeft, een draak die een vliegtuig volgt, een vrouw die de lucht in wordt gezogen, een asteroïde die op de maan neerstort, een mensachtige figuur die in de wolken loopt, lichtstralen die uit de lucht worden geschoten en andere bovennatuurlijke fenomenen.
AFP nam contact op met Williams voor commentaar, maar er kwam geen reactie – en Williams bleek de AFP-journalist te blokkeren op TikTok na het bericht.
Theorieën over “gerichte energiewapens”
In een antwoord op vragen over complottheorieën had de Texas A&M Forest Service AFP eerder laten weten dat er geen aanwijzingen waren dat er gerichte energiewapens bij de branden betrokken waren.
Iain Boyd, directeur van het Center for National Security Initiatives van de Universiteit van Colorado en een expert op het gebied van gerichte energiewapens, zei aan AFP een hoogenergetische laser die op vegetatie wordt afgevuurd in theorie een brand zou kunnen veroorzaken, maar dat de lasers die door het leger zijn ontwikkeld een enorme hoeveelheid vermogen vereisen en een vliegdekschip dat te groot is om onopgemerkt te blijven.
Deze lasers zouden ook niet groen zijn zoals de straal die in de video te zien is.
“Die lasers produceren stralen in het infrarode gedeelte van het elektromagnetische spectrum, ze zijn niet groen en ze kunnen niet worden waargenomen door het menselijk oog,” zei hij.
Volgens het US Government Accountability Office (GAO) maken deze Directed Energy Wapens (DEW) gebruik van geconcentreerde elektromagnetische energie om vijandelijke strijdkrachten en middelen te bestrijden. Deze wapens omvatten lasers met hoge energie (site hier gearchiveerd). Zoals gespecificeerd door de GAO op haar website, zijn er onderzoeksprojecten van DEW’s en heeft het Amerikaanse leger sinds 2014 verschillende prototypes van dit type getest, specifiek voor anti-drone missies (link hier gearchiveerd).
AFP heeft al eerder soortgelijke onjuiste beweringen over het gebruik van gerichte energiewapens onderzocht.
Deze theorieën over gerichte energiewapens, die ooit beperkt waren tot marginale groepen, hebben online aan kracht gewonnen sinds de bosbranden van de jaren 2010 die delen van Californië verwoestten, volgens onderzoeker Mike Rothschild, een expert op het gebied van de extreemrechtse samenzweringsbeweging QAnon en auteur van het boek Jewish Space Lasers.
In een interview met AFP op 11 augustus 2023, zei hij dat “deze theorie voortkwam uit een gebrek aan begrip van hoe vuur en wind werken, door aanhangers van theorieën over gerichte energiewapens”.
“De theorie is bijzonder geschikt voor sociale media omdat ze overeenkomt met foto’s van branden waarop lichtstralen te zien zijn die zogenaamd uit de ruimte komen”, voegde hij eraan toe.
High-frequency Active Auroral Research Program
In sommige berichten wordt ook zonder enige grond gesuggereerd dat de Amerikaanse onderzoeksfaciliteit HAARP (High-frequency Active Auroral Research Program) de brand heeft veroorzaakt.
Maar Denis Grodent, professor in het laboratorium voor atmosferische en planetaire fysica aan de Universiteit van Luik, legde tijdens een telefoongesprek op 12 maart 2024 uit dat HAARP een “puur wetenschappelijk programma” is en dat hij “helemaal niet inzag hoe een wetenschappelijk instrument dat in Alaska op de grond is geplaatst, branden zou kunnen veroorzaken in Texas”.
HAARP is een Amerikaans onderzoeksprogramma dat in 1990 van start ging en gebruikmaakt van de krachtigste HF-zender (hoge frequentie) ter wereld “om de kennis van de bovenste atmosfeer van de aarde uit te breiden ‘door onderzoek te doen naar’ de fysische en elektrische eigenschappen van de ionosfeer van de aarde, die onze militaire en civiele communicatie- en navigatiesystemen kunnen beïnvloeden”, staat op de website van het programma. Het onderzoek wordt uitgevoerd met behulp van een set van 180 antennes verspreid over 33 hectare.
De ionosfeer “bevindt zich helemaal bovenin de atmosfeer, dus het heeft niets te maken met wat er op grondniveau gebeurt, in de troposfeer”, legde Grodent uit.
De ionosfeer is het deel van de atmosfeer van de aarde dat begint op ongeveer 60 km hoogte en zich uitstrekt tot boven 500 km hoogte. In tegenstelling tot andere delen van de atmosfeer is de ionosfeer geen afzonderlijke laag, maar “een reeks regio’s in delen van de mesosfeer en thermosfeer”. Dit wordt uitgelegd door UCAR, het Amerikaanse centrum voor wetenschapsonderwijs.
Dr. Olivier Absil, Senior onderzoeker FNRS, Instituut voor Ruimtewetenschappen, Technologieën en Astrofysica (STAR), aan dezelfde Belgische universiteit, zei aan AFP in een e-mail op 11 maart 2024 dat voor zover hij weet het werk dat experts met HAARP doen “niet gebaseerd is op lasers, maar alleen op radiofrequenties”.
Op de website van het programma worden geen lasers genoemd. Op de FAQ-pagina wordt uitgelegd dat “HAARP-radiogolven de elektronen verhitten en kleine verstoringen creëren die vergelijkbaar zijn met het soort interacties dat in de natuur plaatsvindt”.
Pr. Grodent: “Ze sturen radiopulsen naar de hemel en gebruiken een grote antenne om het signaal te meten dat naar de aarde terug wordt gestuurd. Wat ze doen is simpelweg observeren.” Dit signaal, dat vanaf de aarde de atmosfeer in wordt gestuurd, zal veel minder krachtig zijn zodra het door de ionosfeer naar de grond wordt teruggekaatst, omdat het zich in allerlei richtingen zal verspreiden, verzekerde hij.
Volgens Dr. Absil worden lasers gebruikt in de grootste observatoria, vooral die in Chili en Hawaï. Deze aardse astronomische observatoria bevinden zich echter in gebieden waar geen enkele boom of vegetatie vlam kan vatten. Daar worden lasers gebruikt om “de atmosferische turbulentie van de aarde in realtime te onderzoeken en zo vervormingen in beelden van optische telescopen te corrigeren”. Deze techniek staat bekend als “adaptieve optiek”, zei hij AFP.
Eenmaal gelanceerd vanaf de aarde in de atmosfeer is de laserstraal “niet echt gevaarlijk meer ” en dit gebeurt ook onder strikte regelgeving, legde hij verder uit.
In tegenstelling tot DEW zijn deze laserstralen zichtbaar voor het oog, zei Gordent.
HAARP is het onderwerp geweest van verschillende complottheorieën en speculaties. Andere factcheckartikelen van AFP die beweringen ontkrachten dat HAARP het weer kan beheersen en klimaatverandering kan veroorzaken zijn hier, hier en hier te lezen.
Elektriciteitskabels worden onderzocht
Twee branden braken uit op 26 februari terwijl het hard waaide, zei U.S. Weerdienst woordvoerster Maureen O’Leary in een e-mail op 28 februari. De volgende dag nam de wind toe en vermenigvuldigden de branden zich.
In een interview aan AFP op 28 februari 2024 legde Michael Gollner, professor werktuigbouwkunde aan UC Berkeley en specialist op het gebied van dynamiek van branden en natuurbranden, uit dat een combinatie van droge omstandigheden en veranderlijk weer met sterke wind “deze brand echt in omvang deed exploderen”.
“Branden verspreiden zich snel in droog gras”, zei hij. “In feite zijn dit vaak de meest dodelijke branden.”
Zoals het Texas Office van de U.S. Weerdienst op X meldde, “wordt de meerderheid van de bosbranden in Texas veroorzaakt door menselijke activiteit” (link hier gearchiveerd).
Screenshot van het bericht van de National Weather Service Amarillo X, vastgelegd op 3 auustus 2024
De Texas A&M Forest Service heeft een onderzoek ingesteld om de oorzaak van de branden vast te stellen. Volgens de Texas Tribune zeiden ambtenaren van de Texas A&M Forest Service op 7 maart dat uit hun onderzoek was gebleken dat hoogspanningskabels twee van de bosbranden hadden aangestoken, waaronder de grootste (link hier gearchiveerd).
Een Amerikaans elektriciteitsbedrijf heeft toegegeven dat zijn apparatuur mogelijk de grootste bosbrand in de geschiedenis van Texas heeft veroorzaakt. “Op basis van de momenteel beschikbare informatie erkent Xcel Energy dat zijn faciliteiten betrokken lijken te zijn geweest bij de ontsteking van de Smokehouse Creek brand”, aldus het bedrijf.
