“Verdwenen” stemmen voor Franse presidentskandidaat Marine Le Pen op TV? Volgens de zender was het een computerfout

Berichten op sociale media die fragmenten van de Franse televisiezender France 2 vergelijken – waarin Marine Le Pen eerst ongeveer 14 miljoen stemmen krijgt maar daarna slechts 11,6 miljoen – beweren dat miljoenen stemmen voor haar zijn verdwenen door “verkiezingsfraude”. Echter, ondervraagd door AFP over dit verschil, wees de zender op een “computerfout die snel verholpen was”, waarbij de resultaten van gemeenten meerdere keren geteld werden. De resultaten van het ministerie van Binnenlandse Zaken rond dezelfde momenten van de avond waren lager voor beide kandidaten. Ondanks een historische score gaf Marine Le Pen haar nederlaag toe na het ontvangen van 13,3 miljoen stemmen tegen 18,8 miljoen voor Emmanuel Macron.

“Verkiezingsfraude in Frankrijk? Presentator Jean Baptiste kondigt voor Le Pen 13.899.494 stemmen aan. Dan stijgt het aantal stemmen voor Le Pen naar 14.432.396 stemmen aan het einde van het filmpje. Einduitslag: Macron 18.779.641 en Le Pen 13.297.760 stemmen”, luidt ditbericht op Twitter van 26 april, 145 keer geretweet. De tweet bevat een fragment van een uitzending van de Franse tv-zender France 2 waarin de inkomende resultaten van de tweede ronde van de Franse presidentsverkiezingenworden besproken op 24 april 2022.

De video verscheen ook op dit blogmet ander zogenaamd “bewijs” van verkiezingsfraude en screenshots van dezelfde uitzending verschenen op Facebooken Telegram, waar Le Pen te zien is met 14,4 miljoen stemmen (tegenover 14,2 voor Macron). Maar Le Pen heeft die 14,4 miljoen stemmen nooit gehad.

Beelden van de uitzending circuleren in verschillende talen, waaronder in het Roemeens, Duitsen Frans.

Op woensdag 27 april 2022 heeft de Franse Grondwettelijke Raad – de hoogste constitutionele autoriteit in Frankrijk – de uitslag van de verkiezingen officieel vastgesteld. “Emmanuel Macron behaalde 18.768.639 stemmen, of 58,55% van de uitgebrachte stemmen. Marine Le Pen behaalde 13.288.686 stemmen, of 41,45% van de uitgebrachte stemmen”, aldus de Raad.

Kort daarna begonnen sommigen, teleurgesteld over de nederlaag van de kandidaat van het Rassemblement National (RN), berichten te delen die twijfel zaaien over de overwinning van Emmanuel Macron.

Le Pen zelf trok de uitslag van de stemming echter niet in twijfel. De extreemrechtse kandidaat was er snel bij om haar nederlaag te erkennen,slechts enkele minuten nadat de resultaten van de tweede ronde van de presidentsverkiezingen bekend waren. “Er had een grote wind van vrijheid over het land kunnen waaien. Het lot voor de stembussen, dat ik respecteer, wilde iets anders”, zei Le Pen in haar toespraak, later benadrukte ze dat ze haar verlies alsnog als een “verbluffende overwinning” beschouwde.

De resultaten werden ook geaccepteerd door de verslagen partij van Le Pen, zoals AFP al in deze factcheckaantoonde, waarin we de bewering ontkrachtte dat de partij een hertelling eiste. “We erkennen de resultaten volledig en vertrouwen de instellingen en het staatsapparaat”, zei Alexandre Loubet, communicatiedirecteur van RN, tegen AFP. “Ik weet niet waar deze publicaties vandaan komen, maar we betwisten de verkiezingen absoluut niet”, legde hij uit, eraan toevoegend dat er geen actie is ondernomen met de Grondwettelijke Raad.

Cijfers van France 2 uitgelegd

Aansluitend op andere geruchten op internet over zogenaamde verkiezingsfraude, roepen de cijfers door France 2 online de nodige vragen op.

De beelden zijn niet bewerkt. France 2 liet in de loop van de avond zeker drie keer resultaten zien. De zender had een systeem opgezet dat de cijfers van het ministerie van Binnenlandse Zaken, dat verantwoordelijk is voor de centralisatie en publicatie ervan, in realtime op een scherm weergeeft.

De eerste update van France 2 die AFP raadpleegde was om 21:11. Emmanuel Macron en Marine Le Pen kregen hier respectievelijk 13,7 en 13,9 miljoen stemmen.

Een minuut later stegen deze cijfers tot respectievelijk 14,2 en 14,4 miljoen stemmen voor de twee kandidaten.

Dat Marine Le Pen in dit stadium van de avond zou worden aangekondigd als voorloper is niet bijzonder verrassend. De kandidaat van het Rassemblement National profiteert van een gunstiger stemklimaat in sommige landelijke gebieden, waar stembureaus eerder sluiten en de stemmen sneller worden geteld.

Aan de andere kant lijken deze cijfers veel te hoog voor een tijdstip kort na 21.00 uur, amper een uur na het sluiten van de laatste stembureaus.

AFP heeft ook regelmatig cijfers ontvangen die tijdens de verkiezingsavond centraal worden bijgehouden door het ministerie van Binnenlandse Zaken. Om 21:15, een paar minuten na het eerste fragment van France 2, telden we 5.440.173 stemmen voor Marine Le Pen, tegen 5.412.165 voor Emmanuel Macron.

Van de website van het Ministerie van Binnenlandse Zaken is ‘s avonds een paar keer een back-up gemaakt op de archiveringswebsite WayBack Machine, waardoor we tijdstippen van de avond terug kunnen bekijken. Volgens het archief dat om 21:42 beschikbaar was, kreeg Emmanuel Macron 9,6 miljoen stemmen tegen 8,6 miljoen voor Marine Le Pen. Dit is nog steeds ver verwijderd van de cijfers die door France 2 om 21:11 werden getoond.

Een “computerfout”

Ondervraagd door AFP, wees de redactie van France Télévisions op een “computerfout” die leidde tot resultaten die “overschat” waren in vergelijking met die van het Ministerie van Binnenlandse Zaken. “France TV verontschuldigt zich voor deze fout aan zijn kijkers”, klinkt het. De nieuwszender verontschuldigde zich ook op een van haar Twitteraccounts.

Wat er is gebeurd? “Het gaat in geen geval om redactionele cijfers van France Télévisions”, benadrukt Christophe de Vallambras, hoofd van het Medialab van France Televisions, waarmee AFP contact heeft opgenomen.

Ook verwierp hij beide mogelijkheden van een menselijke fout van de televisiezender of een van het ministerie. “Er is absoluut geen menselijke tussenkomst tussen het moment dat de informatie het ministerie verlaat en het moment dat deze op het scherm komt. Dit is een technisch probleem aan onze kant.”

Het ministerie van Binnenlandse Zaken vertelde aan AFP dat “tijdens de tweede ronde van de presidentsverkiezingen de resultaten zonder enige moeite werden afgeleverd” en “er geen melding is verzonden naar het ministerie van Binnenlandse Zaken, ook niet door de vele journalisten die op de feeds waren aangesloten.”

“Marine Le Pen heeft die 14 miljoen stemmen nooit gehad. Het is een verwerkingsfout van de computer op het moment van het vernieuwen van de informatie van het ministerie. Net op het moment van het fragment van onze journalist, (rond 21:11, red.) hebben we nieuwe gegevens van het ministerie ontvangen die niet snel genoeg zijn berekend”, vervolgde de Vallambras, die de resultaten noemde van gemeenten die mogelijk “meerdere keren zijn geteld”, waardoor de zender op dit moment miljoenen extra stemmen weergaf voor de twee kandidaten.

“Onze programmeur waarschuwde ons meteen dat er een probleem was. Ze veranderden meteen een protocol dat de berekeningen corrigeerde”, zegt de journalist. “We tonen live kaarten die we normaal de volgende dag tonen, maar er was een moment waarop de computer slecht functioneerde. Het toonde overschatte cijfers en deze gingen helaas live. Dat spijt ons heel erg.”

De technische dienst van de zender bevestigde ook tegen AFP: “Vanaf 20.00 uur was het uitgangspunt dat we de resultaten die op de site van het ministerie beschikbaar waren elke minuut in realtime moesten updaten. We ontdekten dat onze indicatoren te snel stegen. Er was een rekenfout.”

De zender beweert dat het probleem “snel opgelost” is.

Om 22:42 zond France Televisions een nieuwe update uit. Ook Emmanuel Macron “verloor” toen stemmen in vergelijking met de update die de zender rond 21:10 maakte. Op dat moment werden 14.193.707 aan hem toegeschreven. Marine Le Pen kreeg er op dat moment slechts 11.661.111.

“Dit zijn de juiste cijfers”, zei Christophe de Vallambras. Het komt in ieder geval meer overeen met het archiefvan het Ministerie van Binnenlandse Zaken van 22:30 op de WayBack Machine, die in dit stadium 11,3 miljoen stemmen gaf aan Marine Le Pen.

Hoewel Macron werd herkozen met 58,55% van de stemmen, verloor hij twee miljoen stemmen ten opzichte van de tweede ronde van 2017 – 18,8 miljoen op 24 april 2022 vergeleken met 20,7 miljoen vijf jaar geleden, volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken.

Het Rassemblement National, behaalde acht procentpunten meer stemmen dan vijf jaar eerder met een historische score van 41,45%. De stemonthouding (28%) bereikte een record sinds de presidentsverkiezingen van 1969 (31%).

Het weblog methet fragment van France 2 verwees ook naar een andere video als zogenaamd bewijs voor “verkiezingsfraude” die het omschreef als: “de stembiljetten voor Le Pen werden opzettelijk beschadigd om ze ongeldig te maken”. AFP legde hieruit dat dit ook niet als bewijs dient, omdat zulke kleine scheurtjes de stembiljetten niet noodzakelijkerwijs ongeldig maken, en andere stembiljetten zonder kleine scheurtjes verkrijgbaar waren op stembureaus.