De Konsortium EDMO BELUX gouf zweemol gefrot, mat Experten zesummenzeschaffen, déi mat Desinformatiounsproblemer konfrontéiert sinn: Preventiounsbeoptragter fir Radikaliséierung, Mataarbechter vun der IPPJ, mobil Ekippen, Agents de Quartier, Streetworker asw. Déi éischt Interventioun war am Kader vun der Plattform „radicalisation-polarisation“ vu Safe.Brussels (am Oktober 2024) an déi zweet am Kader vun der Réunion de Travail Transversale zum Encadrement vu Jugendlechen, déi vu Radikaliséierung oder gewaltbereetem Extremismus betraff sinn, vun der Fédération Wallonie-Bruxelles. Als Referenz am Beräich vun der Desinformatioun huet EDMO BELUX en Tandem aus akademescher Fuerschung a Mediepedagogik forméiert, den d’Experten aus dësem Beräich beroden huet.
De 17. Oktober an den 21. November 2024 haten de Geoffroy Patriarche an de Martin Culot d’Geleeënheet, op Ufro vun zwee ëffentlechen Institutioune viru jeeweils ronn 30 Fachleit ze referéieren. Déi ursprénglech Demande war, en Iwwerbléck iwwer d’Erausfuerderunge vun der Desinformatioun an de vu Jugendleche genotzte sozialen Netzwierker ze ginn. Dës Theema gëtt oft als wesentlech fir d’Aarbecht vun dëse Agenten ugesinn, déi sech domat auserneesetze mussen, wéi hir Zilgruppe mat potenziell desinformative Messagen an Dispositiffen ëmginn. An dësem Zesummenhang konnten d’UCLouvain Saint-Louis Bruxelles a Média Animation, béid Partner ënnerhalb vun EDMO BELUX, zesummen zwee Plenièren an en Atelier Participatif preparéieren.
De Bäitrag vun EDMO BELUX: tëschent akademescher Fuerschung a Mediekompetenz
An der Suite vun dësen Demanden hunn d’UCLouvain Saint-Louis Bruxelles a Média Animation zesummen eng Presentatioun erstallt. D’Zil war, e kuerzen Iwwerbléck (ca. 30-minuteg Presentatioun) iwwer d’Informatiounspraktike vu jonke Leit (wou informéieren sech déi Jonk?) an de Stand vun de wëssenschaftlechen Erkenntnisser am Beräich Desinformatioun esouwéi, am wäitleefege Sënn, Falschinformatiounen ze ginn. D’Zil war, de Participanten e Minimum u Verständnis fir d’Komplexitéit vum Theema ze vermëttelen an hinne virun allem e bessert Verständnis fir d’Situatiounen ze vermëttelen, mat deenen si an der Praxis konfrontéiert sinn. Eng Coordinatrice vun den Équipes Radicalisme an der Regioun Bréissel huet eis bericht, dass de Problem, mat dem si an de leschte Jore konfrontéiert war, sech op den EVRAS-Cours konzentréiert huet: „Elteren hu mir gesot, dass wann si hir Kand an d’Libre-Netzwierk ophuelen, dass d’Kand da keen EVRAS-Cours hätt.“ Aner Participante vun der Journée hunn op déi immens staark Billerflut aus den aktuelle Konflikter am Noen Osten, virun allem säit dem 7. Oktober 2023, verwisen.
Am Bezuch op d’Erausfuerderunge vun der Desinformatioun hunn sech déi zwee Virträg an der Plenière op verschidden allgemeng Virstellunge konzentréiert, déi an den Ae vum Konsortium misste gekläert oder nuancéiert ginn: Et ass dorëm gaangen, Onkloerheete méi verständlech ze maachen. Konkret hunn sech de Geoffroy Patriarche an de Martin Culot mat fënnef wäit verbreete Virurteeler iwwer Desinformatioun befaasst:
- Desinformatioun ass eng falsch Informatioun. D’Ënnerscheedung tëschent „richteg“ a „falsch“ huet hir Grenzen (wéi ass et zum Beispill mat ierféierenden Informatiounen?) a geet net duer, fir d’Komplexitéit vum Phenomen ze erfaassen.
- Desinformatioun ass e Wëssensproblem. D’Phenomen vun der Desinformatioun op e Mangel u Wësse vun de Leit ze reduzéieren, ass en immens vereinfachenden Usaz, dee sozial a politesch Aspekter ignoréiert.
- Desinformatioun ass allgéigewäerteg. Etude relativéieren d’Virstellung, dass den Informatiounsrepertoire vun de Leit mat problemateschen Informatiounen iwwerschwemmt ass. Ausserdeem si bestëmmt Gruppe méi betraff wéi anerer.
- Et léisst een sech liicht vun Desinformatioun täuschen. Dës Virstellung gräift de Schema vun der staarker Wierkung vun de Medien nees op, mee d’Fuerschung huet d’Grenze vun dësem Usaz scho längst opgewisen. Et gëtt keen automateschen Zesummenhang souwuel tëschent Expositioun an Iwwerzeegung wéi och tëschent Iwwerzeegung a Weiderleeden.
- Et muss een d’Leit iwwerzeegen, méi mësstrauesch a kritesch géintiwwer Informatiounen ze sinn. Eng ondifferenzéiert Fërderung vun iwwerméisseg kriteschem Denke féiert zu engem Vertrauensverloscht, virun allem an d’„Pilieren“ vun der Demokratie.
Ofschléissend haten de Geoffroy Patriarche an de Martin Culot d’Geleeënheet, niewent der Duerstellung vun dësen Erausfuerderungen och déi vun EDMO BELUX 2.0 virgeschloen Instrumenter an Initiativen zur Andämmung vun Desinformatioun virzestellen.
E Mediekompetenzatelier als Complement zur Plenière
Am Nomëtte vum 21. November huet Média Animation an de Raim vun der Fédération Wallonie-Bruxelles en Atelier organiséiert, dee méi partizipativ wéi d’Plenière war, fir d’Realitéiten um Terrain besser ze erfaassen. Fir d’éischt huet de Presentateur probéiert ze verstoen, wat d’Aarbechter als Erausfuerderung am Beräich vun der Desinformatioun wouerhuelen. An dëser éischter Diskussiounsronn koumen zwee Themen zur Sprooch. Dat éischt, wat genannt gouf, ware Methoden, fir séier Suen ze verdéngen um Internet. Verschidden Aarbechter soten eis, dass vill jonk Leit vu Videoe vun Influencer beaflosst ginn, déi Online-Geschäfter opbauen: Kryptowärungen, Dropshipping, Formation payante… kuerz gesot, eng ganz Rei vun Techniken, déi weisen, wéi een „einfach“ Sue verdénge kann. Fir d’Grupp vun dräi Aarbechter, déi eis vun dëser Situatioun erzielt huet, ass et ganz schwéier, géint dës Duerstellungen ze argumentéieren, déi mat der Gier nom schnelle Geld spillen. En zweet Beispill, dat vun enger Grupp genannt gouf, betrëfft d’Informatioune ronderëm „Vapes“. Vill Informatioune behaapten, datt Vapes geféierlech sinn, souguer méi geféierlech wéi Zigaretten. Ënnert de Jugendleche kënnt et zu endlosen Diskussiounen iwwer d’Gesondheetsrisike vu Vapes am Vergläich mat Zigaretten, an deenen den Animateuren et un Argumenter feelt, fir dogéint ze halen, dass Zigarette geféierlech bleiwen, och wa Vapes och geféierlech sinn.
An engem zweete Schrëtt huet sech den Atelier mat de verschiddenen Instrumenter vun der Mediekompetenz befaasst: Wéi ka Mediekompetenz zur Bewältegung vun dësen Erausfuerderunge bäidroen? Et gouf och eng Rei Diskussioune mat de Partner iwwer déi „nei Informatiounslandschaft“ (an déi nei Aart vun der Informatiounsnotzung), déi massiv an de sozialen Netzwierker stattfënnt. Wat d’Experten am meeschte beschäftegt ass d’Fragmentéierung vun den Informatiounsquellen an de Manktem u gemeinsame Referenzen, well jiddereen aus sengen eegene Referenzen, Telegram-Gruppen oder aneren, ëmmer méi spezifesche Quellen seng Informatioune bezitt. Et schéngt, als hätten d’Medien net méi dës verbannent Funktioun oder op d’mannst net méi déi nämmlecht Kärzilgruppen: d’Famill, de Quartier… De Konsum fënnt op engem gréisseren, fir net ze soe globalem Niveau statt, an et ass fir d’Experte schwiereg, sech dora rëmzefannen an och op dat ze reagéieren, wat déi Jonk do maachen a liesen.
Polariséierung an Desinformatioun: en Theema, dat méi staark beliicht sollt ginn?
Obwuel dës zwee Ufroen ënnerhalb vun engem ganz kuerzen Zäitraum gestallt goufen, sollt d’Konsortium warscheinlech berécksiichtegen, dass de Besoin un Encadrement an Informatiounen iwwer Desinformationsdispositiffen fir de Secteur professionnel, den ëmmer nees mat Mediennotzung konfrontéiert ass, déi heiansdo mat Desinformatioun/Falschinformatioun a Verbindung bruecht gëtt, weiderhi besteet. Well sech d’Themen, op déi sech d’Polariséierungsdispositiffe bezéien, weiderentwéckelen, ass et weiderhin noutwenneg, dës Dispositiffen am A ze behalen an ze préiwen, wéi eng Erkenntnisser e multidisziplinär Konsortium wéi EDMO BELUX dozou bäidroe kann.
Martin Culot a Geoffroy Patriarche