Inleiding
Dit is het eerste onderzoeksresultaat van Taak 3.1 van EDMO BELUX: Toezicht houden op de financiële levensvatbaarheid van de nieuwsmediasector in België en Luxemburg (D3.1.1). Taak 3.1 is onderdeel van de onderzoeksopdracht van EDMO, met als doel de gevolgen van desinformatie en de antwoorden op desinformatie te beoordelen op grond van onderzoek. Meer concreet maakt deze deliverable deel uit van de volgende onderzoekstaak: Toezicht houden op de financiële levensvatbaarheid van de nieuwsmediasector in België en Luxemburg en een controlematrix opstellen met indicatoren in verband met reclame- en abonnementsinkomsten, (in)directe overheidssteun en filantropie.
Theoretisch kader
D3.1.1 vormt de conceptuele bouwsteen van deze taak. Het is gebaseerd op huidige discussies in de literatuur en actuele verslagen en beoogt een kader, dat wil zeggen een matrixmodel, te ontwikkelen dat kan worden toegepast bij het toezicht op de financiële levensvatbaarheid van de nieuwsmediasector. Hiermee is de basis gelegd voor de vervolgstappen binnen Taak 3.1. De volgende stap is dat academici en professionals de matrix beoordelen en daarna wordt een herziene versie van de matrix als een tussentijds intern deliverable gepresenteerd.
Opzet van het onderzoek
Dit onderzoeksresultaat is gebaseerd op een literatuurstudie naar bestaande concepten en indicatoren voor de levensvatbaarheid van de nieuwsmediasector. Hieruit is een conceptueel kader voortgekomen om de levensvatbaarheid van de nieuwsmediasector te beoordelen in verband met de verspreiding van desinformatie in een bepaald land. Als vervolgstap gaan we de matrix voor België en Luxemburg toepassen door de benodigde gegevens te verzamelen, deze in de matrix in te voeren en te onderzoeken of we een correlatie vinden tussen levensvatbare nieuwsmediasectoren, het vermogen van de media om met desinformatie om te gaan en de verspreiding van desinformatie in deze landen.
Belangrijkste bevindingen
De stand van zaken van de nieuwsmediasector in een land heeft invloed op de weerbaarheid van burgers tegen desinformatie
In de bestaande literatuur wordt gesuggereerd dat structurele factoren in verband met media, zoals het gebruik van sociale media of alternatieve media, waaronder echter ook de financiële levensvatbaarheid van de nieuwsmediasector van een land, invloed heeft op de weerbaarheid van burgers tegen desinformatie.
De levensvatbaarheid van de nieuwsmediasector dient altijd te worden bekeken vanuit zowel commerciële als publieke ondersteuningsmechanismen
We erkennen het feit dat nieuwsorganisaties moeten terugvallen op een steeds breder en diverser palet van inkomstenstromen, waarbij niet-commerciële inkomsten zoals subsidies en giften een integraal onderdeel van de levensvatbaarheid van de nieuwsmediasector vormt.
Bij de beoordeling van de levensvatbaarheid van desinformatie moeten factoren van de vraag- en aanbodkant worden betrokken
De private en publieke middelen beschikbaar hebben om de noodzakelijke kwantiteit en kwaliteit van informatie aan te bieden is mooi en goed, maar de weerbaarheid van een land tegen desinformatie blijft echter beperkt als het brede publiek deze informatie niet aanneemt. Daarom nemen wij ook factoren van de vraagkant op in de evensvatbaarheidsmatrix.
Conclusie
Met het hier voorgestelde kader en controlematrixmodel om de financiële levensvatbaarheid van de nieuwsmediasector in kaart te brengen, verkrijgen we een eerste overzicht van hoe de financiële levensvatbaarheid kan worden afgebakend op basis van de vastgestelde, voornaamste impactfactoren uit de literatuur met betrekking tot desinformatie in nieuwsmediasectoren. Hoewel de matrix verschillende financiële marktfactoren bestrijkt die in overweging dienen te worden genomen, is de toepasbaarheid van deze matrix afhankelijk van de beschikbaarheid en degelijkheid van de gegevens. Daarom moeten verschillende invalshoeken van de mogelijke, in de matrix in te voeren datapunten worden overwogen:
- Dienen alle financiële factoren meetbaar te zijn voor Luxemburg en België of dienen deze factoren voor alle Europese landen meetbaar te zijn?
- Tijdreeksgegevens zijn nodig om de duurzaamheid te onderzoeken, maar deze gegevens zijn enkel voor een aantal variabelen beschikbaar. Moeten we enkel deze datapunten overwegen?
- Moeten we onbeschikbaar datapunten die niet via openbare of private gegevens toegankelijk zijn, aanvullen met een enquête?
Download hier de PDF-versie.
EDMO BELUX is een Belgische en Luxemburgse onderzoekshub die digitale media en desinformatie onderzoekt (EDMO BELUX).
EDMO BELUX brengt een uitgebreid netwerk van ervaren factcheckers, mediabedrijven, desinformatieanalisten, organisaties voor mediageletterdheid en academici samen. Zij sporen opkomende schadelijke desinformatiecampagnes op, analyseren deze campagnes en stellen deze aan de kaak. Door snelle meldingen binnen het netwerk krijgen de partijen in de frontlinie tegen desinformatie (media, maatschappij en overheid) factchecks en onderzoeksverslagen waarmee zij de gevolgen van desinformatiecampagnes kunnen beperken. Verder voert EDMO BELUX mediageletterdheidscampagnes om meer bewustwording te creëren en om burgers en media weerbaarder te maken tegen desinformatie. Hiermee bestrijdt EDMO BELUX desinformatie. Tot slot plaatst de hub het monitoren, analyseren van en de bewustwording over desinformatie in een multidisciplinair onderzoekskader dat onderzoek doet naar de impact van desinformatie en de reacties van platforms op democratische processen.