Overheidsreacties op online desinformatie ontrafeld
door Samuel Cipers, Trisha Meyer en Jonas Lefevere
In het Engels gepubliceerd in Internet Policy Review in dec 2023
In dit artikel verzamelen, categoriseren en analyseren we reacties (n = 239) op online desinformatie uit 103 landen, van 10 internationale en regionale organisaties verspreid over 6 continenten (gedurende 2021). We hebben ieder initiatief gecategoriseerd in elf elkaar niet wederzijds uitsluitende categorieën op basis van intentie, doelstelling en het soort bestreden desinformatie. Wij hebben eveneens een opzet voor vergelijkend onderzoek ontwikkeld om te beoordelen of verschillende typen overheden (democratisch/autoritair) de strijd tegen online desinformatie anders benaderen, of de mate van persvrijheid in een land een significante correlatie vertoont met het typen reacties en of de algemene welvaart van een land (gemeten als het bbp per hoofd van de bevolking) invloed heeft op de (diversiteit van de) reacties. De resultaten tonen een evolutie na verloop van tijd wat betreft de focus van overheidsreacties op online desinformatie. De belangrijkste bevindingen zijn dat democratieën, met grote persvrijheid, een holistischere benadering hebben bij het tegengaan van online desinformatie, waarbij in vergelijking meer aandacht gaat naar de integriteit van het verkiezingsproces, media en onderwijsinitiatieven en dat landen met een hoger bbp over meer initiatieven en wetgeving beschikken dan landen met een lager bbp. Autoritaire landen stellen in het algemeen brede wetgeving op die ook vaak in het Wetboek van Strafrecht wordt opgenomen.
“Vrijheid van meningsuiting is geen open podium”. Hoe platforms misinformatie, politieke advertenties en verkiezingscampagnes zelf reguleren.
door Samuel Cipers en Trisha Meyer
In het Engels gepubliceerd in Revue Politique Européenne 2023/3
Socialemediaplatforms zijn niet louter ‘zeepkistjes’ in het openbare domein. Hun algoritmen, advertentieregels, inhoudscontrole en accountbeleid geven vorm aan wat een aanvaardbare vorm of boodschap is. In dit artikel worden de maatregelen van platforms bij online politieke campagnevoering geanalyseerd. Wij volgen vier socialemediaplatforms (Meta, Google, Twitter/X en TikTok) en beoordelen aan welke typen inhoud en accountcontrole zij prioriteit geven en beoordelen de frequentie en timing van (zelf gemeld) ondernomen ingrijpen in de strijd tegen mis-/desinformatie (inzake politiek en verkiezingen). Voorts analyseren we hun beleid betreffende online politieke campagnevoering, dat weliswaar overlap vertoont met, maar niettemin duidelijk anders is dan hun misinformatiemaatregelen. Verder vergelijken we deze benaderingen met de prioriteiten en doelen zoals uiteengezet in de vernieuwde Praktijkcode voor desinformatie van de EU en de voorgenomen EU-verordening betreffende transparantie en gerichte politieke reclame. Dit artikel is een bijdrage voor de speciale editie over digitaal beleid van de EU met inzichten over de geaudite zelfregulerende rol van socialemediaplatforms. Door de rol, de strategieën, het succes en uiteindelijk de macht van deze actoren te bestuderen, verbreden wij onze kennis van de EU-beleidsvorming in het digitale domein. Wij bepleiten dat het platformbeleid en de platformpraktijken analytische toezicht verdienen, aangezien deze de grenzen bepalen van wat online mag worden gezegd, dat maatregelen om politieke uitingen te reguleren breder bekeken moet worden dan enkel vanuit politieke reclame en dat zulke maatregelen ook beleid moeten omvatten over politieke accounts en politieke of aan verkiezingen gerelateerde misinformatie.
Heeft transparantie nog betekenis? Transparantie in initiatieven van de EU en platforms aangaande online politieke advertenties en actoren beoordelen
door Trisha Meyer en Agnieszka Vetulani-Cęgiel
Engelstalig artikel, wordt momenteel beoordeeld door European Journal for Political Research. Neem contract op met trisha.meyer[at]vub.be voor toegang
Het doel van dit artikel is te onderzoeken hoe ‘transparantie’ wordt uitgelegd door de EU en online platforms, en wat de geplande verantwoordelijk van platforms is, binnen de context van aanhoudende politieke en beleidsmatige discussies over het reguleren van online platforms. Wij vergelijken lopende EU-beleidsinitiatieven (de herziene Praktijkscode voor desinformatie en de voorgenomen EU-verordening betreffende transparantie en gerichte politieke reclame) met platformbeleid (communitynormen) en platformpraktijken (platformontwerp) die platformen ondernemen om toezicht te houden op politieke actoren en reclame en stellen deze vervolgens tegenover elkaar. Wij stellen dat het concept transparantie als een ‘hol woord’ wordt gehanteerd: betekenisvol op een politiek niveau of als statement, maar in de praktijk leidt transparantie tot wisselende resultaten. In dit artikel bespreken we eerst kort de literatuur over het digitale publieke domein, de verantwoordelijkheid en transparantie van platforms in de context van online politieke reclame. Vervolgens schetsen we de begrippen ‘politieke reclame’, ‘politieke actor’, ‘transparantie’ en de geplande verantwoordelijkheid in de voornoemde EU-beleidsinitiatieven, en trekken daarna de vergelijking met het beleid en de praktijken van meerdere platforms (Google, Mastodon, Meta, Microsoft, Telegram, TikTok, Twitter/X). Dit artikel wil hiermee bijdragen aan het academische en beleidsmatige debat over transparantie van platforms en transparantie over politieke reclame in het licht van de aanstaande Europese verkiezingen.
Download hier de PDF-versie.
EDMO BELUX is een Belgische en Luxemburgse onderzoekshub die digitale media en desinformatie onderzoekt (EDMO BELUX).
EDMO BELUX brengt een uitgebreid netwerk van ervaren factcheckers, mediabedrijven, desinformatieanalisten, organisaties voor mediageletterdheid en academici samen. Zij sporen opkomende schadelijke desinformatiecampagnes op, analyseren deze campagnes en stellen deze aan de kaak. Door snelle meldingen binnen het netwerk krijgen de partijen in de frontlinie tegen desinformatie (media, maatschappij en overheid) factchecks en onderzoeksverslagen waarmee zij de gevolgen van desinformatiecampagnes kunnen beperken. Verder voert EDMO BELUX mediageletterdheidscampagnes om meer bewustwording te creëren en om burgers en media weerbaarder te maken tegen desinformatie. Hiermee bestrijdt EDMO BELUX desinformatie. Tot slot plaatst de hub het monitoren, analyseren van en de bewustwording over desinformatie in een multidisciplinair onderzoekskader dat onderzoek doet naar de impact van desinformatie en de reacties van platforms op democratische processen.