Tijdens de maand juni zijn de temperaturen de pan uit gerezen. Op sociale media werd beweerd dat het volgens de politie is toegestaan om de ruit van een voertuig in te slaan om een hond te bevrijden die vastzit in de hitte. De berichten die duizenden keren werden gedeeld, zeggen dat er geen strafrechtelijke vervolging voor schade zou zijn als er eerst een foto van het dier werd gemaakt en de politie werd gebeld. Maar de politie in Nederland zei tegen AFP dat dit niet altijd waar is. Zulke extreme maatregelen zouden alleen goedgekeurd zijn in de meest spoedeisende situaties, zei de politie, die er bij mensen op aandringt om liever 112 te bellen voor hulp.
Het bericht werd meer dan 35 duizend keer gedeeld op sociale media, ook op Nederlandse profielen (hier, hier en hier). De meest gedeelde post die we vonden dateerde uit 2022. “Politie zegt dat als je een hond ziet opgesloten in een auto in geval van hoge warmte, neem een foto van de hond en de auto, bel de politie, wacht 5 min en breek het raam van de auto.”, werd beweerd in het bericht. “Op deze manier wordt u niet beschuldigd van criminele schade en geeft het bewijs aan de politie om de eigenaars van honden voor de rechtbanken te slepen”.
Maar vertegenwoordigers van de Nederlandse politie en de Nederlandse dierenbescherming vertelden AFP dat het inslaan van een ruit de laatste optie zou moeten zijn. “Dit bericht is van niveau Fabeltjeskrant. Dit klopt dus niet.” zei de politie in voor de Zaanstreek op sociale media. Het beste is om de politie te bellen, zeiden ze.
Vergelijkbare berichten verschenen ook in het Frans en werden gefactchecket door het AFP-team in Canada in 2019 en in 2020 in Frankrijk.
Wat te doen met een dier dat vastzit in een hete auto?
AFP heeft de bewering onderzocht nadat verschillende vragen hierover per e-mail naar ons werd gestuurd. We vonden een artikel van de Nederlandse politie van 2020 dat op de posts leek.
“Treft u een dier in nood aan in een voertuig, waarschuw ons dan. U belt hiervoor als elke seconde telt 112. In alle andere gevallen belt u het meldpunt 144 Red een dier,” staat er in het artikel van de politie geschreven. “Maak als het kan foto’s of filmpjes van de situatie. Telt elke seconde en kunt u niet meer wachten op onze komst, maak dan in overleg met de agent die u spreekt de auto open. Probeer hierbij zo min mogelijk schade te veroorzaken.”
Er staat niet dat er geen consequenties zijn voor het inslaan van iemands autoruit. De 112-hotline is voor dringende gevallen; 144 is voor niet-spoedeisende gevallen, bijvoorbeeld bij dierenmishandeling.
Wat betreft de bewering dat er geen strafrechtelijke vervolging zou zijn voor het inslaan van een autoruit om een hond uit de auto te halen, zei de woordvoerster van de nationale Nederlandse politie Luna van Heerwaarden tegen AFP dat dit afhangt van elk afzonderlijk geval.
“Sla niet zomaar een ruit in, bel altijd eerst 112 en wacht op instructies”, zei Van Heerwaarden op 14 juni. “Denk aan of een hond kwijlt, braakt, zwaar hijgt, apathisch of bewusteloos is. Maar kijk altijd eerst hoe de hond eraan toe is. Reageert die nog, is die waaks ect,” voegde ze toe.
In deze video van het Openbaar Ministerie wordt uitgelegd wat je in dit soort gevallen kunt doen en wat de gevolgen zijn voor eigenaren van huisdieren.
De viraliteit van de misleidende bewering op sociale media zette de politie voor de Zaanstreek ertoe aan om op 9 juni een eigen Facebookbericht te schrijven. “Er gaat een bericht in het rond dat je het autoruit mag vernielen om de hond te redden. Dit bericht is van niveau Fabeltjeskrant. Dit klopt dus niet”, aldus de post. “Wij willen iedereen vragen om 112 te bellen en de adviezen van de centralist op te volgen.”
De politie voegde eraan toe dat er de afgelopen jaren voor de Zaanstreek geen hond in een auto was overleden. “Onze aanrijdtijd blijkt dus voldoende te zijn om de hond te redden.”
Op 14 juni meldde de Politie van de eenheid van Amsterdan op sociale media dat temperaturen boven de 15 graden Celsius gevaarlijk kunnen zijn voor een hond alleen in een auto. Een dier in een auto achterlaten in de hitte is verboden, staat er. “Neem je huisdier mee of laat het thuis”.
De politie van de eenheid Rotterdam deelde een post met een informatieve plaatje op haar Instagram-profiel op 29 juni 2018 met wat te doen tijdens warme dagen om oververhitting maar ook de dood van een hond te voorkomen.
Alleen in situaties van ‘leven en dood’
Een van de Dierenambulancediensten zegt dat een autoruit alleen mag worden ingeslagen om een hond te redden in situaties “van leven en dood”.
Eerst moet u “proberen de eigenaar op te sporen”, staat er. Als dat niet mogelijk is, “is het verstandig om zo snel mogelijk de politie en de dierenambulance te waarschuwen. Mocht dat niets opleveren, dan kunt u een ruitje inslaan om de hond te bevrijden.”
“Ruit inslaan, mag dat? Als het echt een kwestie van leven of dood is, mag u dit doen. Dit wordt in juridische termen aangeduid als ‘zaakwaarneming’: u treedt op in het belang van een ander.”
Zaakwaarneming betekent dat iemand handelt in het belang van iemand anders die niet in staat is om voor zijn eigen eigendommen te zorgen. In deze gevallen moet de persoon in wiens belang de actie werd ondernomen de kosten dragen, zelfs als de actie werd ondernomen zonder voorafgaande toestemming.
“Zaakwaarneming is simpel gezegd het waarnemen van de zaak,” zei de Nederlandse advocaat Jaap Baar in een e-mail op 19 juni. In dit geval is het eigendom de hond. “Deze term wordt dus vooral gebruikt in gevallen waarin er discussie over bestaat of iemand gerechtigd was te handelen voor een ander en of hij dus aanspraak maakt op de kosten die hij heeft gemaakt om dat te doen.”
Volgens Baar zou er in een situatie waarin het leven van een dier in gevaar is, een juridisch betoog kunnen zijn om actie om het dier te redden te ondersteunen. “In ieder geval zal steeds moeten blijken dat het echt heel warm was, dat er tekenen waren dat het niet goed ging met de hond of dat de hond al zeer lang in de auto zat en dat de komst van de eigenaar of de autoriteiten niet kon worden afgewacht”, zei hij.
Extreme gevallen
Saskia Thijssen, woordvoerder van de Nederlandse Dierenbescherming, stuurde ons een link naar een pagina op de site van de organisatie over wat te doen om honden te helpen die vastzitten in hete auto’s. Wat je het best kunt doen is de politie bellen, staat er, maar in sommige extreme gevallen kan het noodzakelijk zijn om een autoruit in te slaan om het dier uit het voertuig te halen.
“Is de hond er ernstig aan toe? Probeer het dier dan te bevrijden en sla in het uiterste geval een raam in”, staat er. “Haal de hond uit de auto en geef hem lauw water te drinken. Koel zijn voetzooltjes, borst en buik met een natte, lauwe doek en leg hem daarna in de schaduw op de natte doek (gebruik geen koud water).”
“Een stilstaande auto wordt in de zon zeer snel heet, vaak tot wel 50 graden, ook al staan de ramen een stukje open. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht is het meestal niet het zuurstofgebrek waar de hond aan bezwijkt, maar oververhitting, met name van de hersenen,” luidt de website.
Gevolgen voor de eigenaar
Mensen die hun dieren in hete auto’s achterlaten kunnen worden vervolgd op grond van art 2.2 WDR“, zegt Freek Vlemmix, woordvoerder van het Parket-Generaal, in een e-mail van 16 juni. De richtlijn houdt rekening met de omstandigheden van het geval, voegt hij eraan toe, “bijvoorbeeld: hoe warm was het, hoe lang zat de hond in de auto, hoe is de hond eraan toe”.
Zulke zaken leiden gemiddeld tot boetes van 400-500 euro, vertelt Vlemmix aan AFP. “Mocht de hond er zeer ernstig aan toe zijn”, of als er sprake is van “recidive”, is het ook mogelijk om de zaak voor de rechter te brengen, “om bijvoorbeeld een houdverbod te verkrijgen “, zei hij.
DPA en Knack hebben de bewering ook ontkracht voor België (hier en hier) en Nederland.
