Westafrikanesch Arméien, déi sech mat de russesche Mercenairë vun der paramilitärescher Wagner-Grupp alliéiert a géint e Feind gewonnen hunn: Dat ass an engem Animatiounsfilm ze gesinn, deen zanter Mëtt Januar am Internet am Ëmlaf ass a vehement de Réckzuch vun der franséischer Presenz an der Sahelzon fuerdert.
“Mir sinn dem Macron seng Dämonen, elo ass et eist Land”, grommelen d’Skeletter mat franséischen Helmer, déi razeg a bedreelech ausgesinn. Duerno ass et un enger riseger dräifaarweger Schlaang, de westafrikaneschen Zaldoten ze erklären, dass si “ganz Afrika eruewere” wéilt.
De Video, deen de 14. Januar op Twitter eropgeluede gouf, huet sech, wéinst de villen Accounts a Säiten, déi vu franséische Militärsourcen als Trollen identifizéiert goufen, och séier op Facebook an TikTok verbreet. E knäppt un op d’mannst zwee weider animéiert Propagandakarikaturen un, déi d’AFP an de sozialen Netzwierker entdeckt huet, déi alleguer vun de befroten Experten der “Prigoschin-Galaxie” zouschreiwen. Dës ass nom Jewgeni Prigoschin benannt, dem Entrepreneur, deen de Chef vun der russescher paramilitärescher Grupp Wagner un der Front an der Ukrain ass a virun allem an Afrika aktiv ass.
Hei wéi an anere pro-russesche Publikatiounen ass Frankräich, duergestallt als imperialistesch Muecht, dat komm ass, fir Afrika auszeraiberen, an net déi dschihadistesch Gruppen, déi de Feind Nummer 1 an der Regioun sinn an dës Plaz zanter méi wéi engem Joerzéngt mat bluddegen Attacken an Ausenanersetzungen iwwerzéien.
Op dräi Biller erzielt de Clip vum erfollegräiche Kampf vun den afrikaneschen Arméie géint déi franséisch Invasoren mat Hëllef vum Asaz vu Kämpfer, déi däitlech d’Ofzeeche vun der paramilitärescher Grupp Wagner droen. Fir d’éischt a Mali, wou e maleschen Zaldot ouni Munitioun vun engem vun dësen hëllefsbereete “Frënn” versuergt gëtt. Dann a Burkina Faso, wou e russesche Pick-up mat enger Bazooka der nationaler Arméi hëllefe kënnt. An zum Schluss un der Côte d’Ivoire, déi vu franséischen Zombizaldoten ugegraff gouf a vun den nationalen afrikaneschen Arméien zesumme mat de russesche Mercenairë verdeedegt gëtt.
Capture d'écran d'une vidéo Facebook, réalisée le 25 janvier 2023
D’Affär vum Massegraf vu Gossi
Iwwer de Contenu vum Message eraus, analyséiert de Maxime Audinet, Fuerscher um Institut de recherche statégique de l’école militaire (Irsem), de Video an engem Interview mat der AFP vum 19. Januar follgendermoossen: “D’Kette vun Indicë wéi grafesch Coden oder dat ëmmer neest Benotze vun Anthropomorphismus deiten dorop hin, dass esou eng Initiativ vun der Prigoschin-Galaxie ausgoe kéint”. “An awer ass et ganz schwéier festzestellen, ob d’Produktiounsfirma, déi de Realisateur vun dësem Video ass, russesch oder prorussesch ass, ob et sech ëm een aus Bamako, St. Petersburg oder soss wou handelt.”
Wann een den Historique vun de Publikatioune kuckt, gouf dëse Clip fir d’éischt vum Kont @Souleym25304454 gepost. Hie gouf vun enger Rei Quelle genannt, déi déi russesch Aflossstrategie genee observéieren. Mee dëse Kont hat och scho Beschëllegunge géint Frankräich lancéiert, nodeem am Abrëll 2022 zu Gossi, am Zentrum vu Mali, no vun engem Stëtzpunkt e Massegraf entdeckt gouf. Dëse Stëtzpunkt gouf vu franséischen Zaldoten am Kader vun hirem progressive Réckzuch aus dem Land un déi malesch Arméi zeréckginn.
“Elo, vu dass de Video echt ass, sinn ech iwwer ongeheierlech Doten an de Massaker vu Barkhane un de Bierger vu Gossi schockéiert”, huet hie kommentéiert a sech gewënscht, “dass Gerechtegkeet geschitt”.
An de sozialen Netzwierker waren deemools immens vill Fotoe vu Läichen, déi am Sand vergruewe waren, gedeelt ginn. Déi franséisch Arméi huet eng Manipulatioun ugeprangert, fir hir e Virworf ze maachen, an huet Fotoe vun Drone fräiginn, déi hirer Meenung no russesch Söldner weisen, déi an der Géigend vum Arméislager Läiche vergruewen.
Capture d'écran d'un tweet, réalisée le 26 janvier 2023
E weidere Probleem ass den “Timing” vun der Publikatioun vum Cartoon, sou All Eyes on Wagner, e Kollektiv, dat iwwer oppe Sourcen déi russesch Grupp ënnersicht a vun der AFP den 19. Januar kontaktéiert gouf. De Video gouf um “Dag vun der neier Souveränitéit” (“Journée de souveraineté retrouvée”) a Mali gepost, engem Feierdag, dee vun der regéierender Junta zu Bamako ageféiert gouf, fir un déi “grouss Mobiliséierung vum 14. Januar 2022 géint d’Sanktioune vun der Communauté économique des États de l’Afrique de l’ouest (Cédéao) géint Mali ze erënneren”, wéi et an enger Meldung vun der staatlecher tierkescher Presseagence Anadolu heescht.
Dëse rezente Video “verhält sech e bësse méi wéi eng ‘Wagner-Produktioun’ wéi déi aner”, mengt All Eyes on Wagner, well “et spillt zu engem Zäitpunkt, dee fir déi [malesch] Junta an den nationalen Zesummenhalt ronderëm dës Junta vu grousser Bedeitung ass”, woumat d’Missioun vu Wagner erfëllt wär, “d’Regierung, déi si beschäftegt, informativ ze ënnerstëtzen”.
De Bier, de Léiw an d’Rat
Dës Aart vu Propaganda, getarnt als Cartoon, ass net nei. Aner Publikatioune vun dëser Aart goufen diffuséiert, allkéiers mat engem staarke Message, liewege Faarwen an einfache Grafiken, déi dës Videoen engem ganz breede Public verständlech maachen. Schonn am Juli 2019 gouf e Video iwwer déi russesch Presenz an Afrika mam Titel “Lion Bear” (Léiw a Bier) op YouTube verëffentlecht. Dëse Clip, dee bal dräi Minutten dauert, iwwer d’Zesummenaarbecht tëschent der Zentralafrikanescher Republik a Russland” weist e – zentralafrikanesche – Léiw an e Bier “aus dem wäiten nërdleche Land mam Numm Russland”. Eng Kannerstëmm erzielt d’Geschicht vum Léiw, deen en Elefant – d’Vollek – verdeedegt, dat vun Hyänen ugegraff gëtt, déi versichen, seng Recolte ze klauen. De russesche Bier kënnt dem Elefant ganz séier zu Hëllef a “stellt de Fridden” tëschent de verschiddenen Déieren an der Savann nees hier.
Capture d'écran d'une vidéo YouTube, réalisée le 26 janvier 2023
An engem zweete Video, deen den 21. Dezember 2022 vun der pro-russescher Facebook-Säit “Burkina Kibaya” a Burkina Faso verëffentlecht gouf, liest e Mann a sengem Haus Zeitung. Plëtzlech daucht eng Rat op a plëmmt d’Haus, wärend de Radio e falsche berouegende Message matdeelt: “Et ass d’Rat Emmanuel, hien ass däi Frënd, hien ass komm, fir dir ze hëllefen, ouni hie kannst du näischt maachen, du brauchs hien.” Am Laf vun der Zäit gëtt d’Rat ëmmer méi grouss an aggressiv, bis de Besëtzer seet, hie soll sech “ewechmaachen”. Wéi de Mann den Numm Wagner a senger Zeitung liest, freet hien déi russesch Grupp ëm Hëllef. Direkt daucht e Söldner an engem Gitter op a bréngt d’Rat mat engem feste Schlag ëm.
Capture d'écran d'une vidéo Facebook, réalisée le 26 janvier 2023
“Dat si Promotiounsvideoe fir Wagner”, resuméiert den Emmanuel Dupuy, President vum Institut prospective et sécurité en Europe (Ipse) an Dozent fir Geopolitik op der Université catholique de Lille, deen den 20. Januar 2023 vun der AFP interviewt gouf. “De Wagner-Logo ass ganz gutt ze gesinn, et gesäit een den Hummer vu Wagner, […] an am leschten, den Mi-17 [den Helikopter, Um. v. d. Red.], deen e Mercenaire am Fallschierm ofgeheit”, seet de Spezialist weider. Hie gesäit an dëse Videoen “de Beweis dofir, dass Wagner e bëssen aus senger Roll als plausibele Leegner erausgetrueden ass, fir sech als Privatarméi am Déngscht vu Regierungen ze presentéieren, déi si sollicitéiert hunn. Haut Mali, muer vläicht Burkina Faso”, schléisst hien. Eng Militärquell, déi vun der AFP befrot gouf, deelt dës Interpretatioun a behaapt, dass “et keen Zweiwel gëtt, dass russesch oder pro-russech Trollen” hannert dësen Animatiounsfilmer stiechen.
Den éischte Video, deen 2019 iwwer d’Zentralafrikanesch Republik ausgestraalt gouf, war carrement “signéiert”, woubäi d’Credits um Enn vum Video explizitt Lobaye Invest erwänen, eng Entreprise, déi Konzessioune fir Minnen an der Zentralafrikanescher Republik besëtzt, betount de Maxime Audinet. D’Struktur, déi d’Geneemegung fir Exploratioune vum President Touadéra héchstperséinlech krut, gehéiert zu den Ariichtungen, déi am September 2020 vum US-Finanzministère wéinst hire Relatioune mat Wagner sanktionéiert goufen.
Capture d'écran d'une vidéo YouTube, réalisée le 26 janvier 2023
D’Zentralafrikanesch Republik ass a gewëssener Form e Laboratoire fir Wagner um afrikanesche Kontinent, dee sech no an no fir aner Länner interesséiert huet. Hir Strategie besteet ënner anerem doran, “favorabel Representatioune fir déi paramilitäresch Grupp ze forméieren, hir Etabléierung mat medialen a kulturelle Mëttelen ze rechtfäerdegen an doriwwer eraus déi wuessend Presenz vu Russland an der Regioun ze legitiméieren”, hunn d’Fuerscher Maxime Audinet a Colin Gérard an hirem Artikel vum Februar 2022 geschriwwen. Dat weist ënner anerem d’Finanzéierung vun Institutiounen a kulturellen Evenementer, déi Lobaye Invest zanter op d’mannst 2018 am Land tätegt.
Sou goung am November 2022 de Radio Lengo Songo mat Sëtz zu Bangui un de Start. En ass capabel, an engem Ëmkrees vun 100 Kilometer ronderëm d’Haaptstad ze senden a gëtt “vollstänneg vu Lobaye Invest finanzéiert”. Ee Mount méi spéit, am Dezember, ass déi selwecht Firma nees ënner de Partnere fir d’Kompetitioun Miss Centrafrique, déi och vu Russland gesponsert gouf, wéi en Artikel vu Jeune Afrique vum Juli 2021 weist. Jeune Afrique huet och erwäänt och, dass Lobaye Invest och eng gratis Wochenzeitung, “La feuille volante du Président”, erausgëtt.
Projet Lakhta
All dës Beaflossungsmëttelen, online wéi offline, si verschiddene Quellen no, déi vun der AFP befrot goufen, Deel vun een an deem selwechte Projet, dee vu Moskau geleet gëtt: de Projet Lakhta, benannt no engem Staddeel vu Sankt Petersburg, an deem de Jewgeni Prigoschin eng Rei Immobilie besëtzt. “Wéi déi gesamt Prigoschin-Galaxie funktionéiert och dëse Projet ganz dezentral, ob et sech ëm medial Aktiounen oder kulturell Produktiounen handelt. Et gëtt Outsourcing, Sous-traitancen u lokal Acteuren”, analyséiert de Fuerscher Maxime Audinet.
Engem Artikel vum Juni 2019 aus der Medienzeitung Inna no besteet de Projet Lakhta aus enger komplexer juristescher Konstruktioun, déi op d’Grënnung vun der Agentsvo Internet Issledovanij (op Englesch, Internet Research Agency) am Joer 2013 zeréckgeet. Dës “Trollfabrick” ass der Ëffentlechkeet bekannt, well se vun den USA beschëllegt gouf, versicht ze hunn, d’Resultater vun de Presidentschaftswalen 2016 ze beaflossen, déi den Donald Trump gewonnen hat. Se gouf vum Kombinat Concord ënner dem Jegweni Prigoschin an d’Liewe geruff a soll de Grondsteen fir de Projet Lakhta geluecht hunn, deem seng Verbindunge sech mëttlerweil a ville Länner op der Welt ausbreeden.
Graphique produit par Colin Gérard et Kevin Limonier et tiré d'un article de la revue des médias de l'Ina, réalisé en 2019 et enregistré le 26 janvier 2023
Den Informatiounszweig vun der Prigoschin-Galaxie ass “ronderëm d’IRA organiséiert, där hir eigentlech Aufgab et ass, Online-Operatioune fir d’Beaflossen an d’Manipulatioun vun der ëffentlecher Meenung a sozialen Netzwierker duerch Desinformatioun an onecht Aktivitéiten duerchzeféieren”, sou d’Zoé Fourel, Fuerscherin um Institut pour le dialogue stratégique (ISD), géintiwwer der AFP den 20. Januar.
D’Grënnung vun der IRA war souguer virun där vun der Wagner-Miliz, déi just eng vun de kommerziellen Offere vum Prigoschin ass, deem seng Beaflossungsoperatioune scho virum Mercenariat ugefaangen hunn – privat Sécherheetsaktivitéiten, déi ënner anerem duerch d’Plëmme vu Buedemschätz erméiglecht hunn, Finanzmëttel fir de Rescht vun der Prigoschin-Galaxie ze beschafen, sou eng Quell, déi engem europäesche Geheimdéngscht nosteet.
Zu den Elementer, déi mam Projet Lakhta verbonne sinn, gehéiert nieft Lobaye Invest beispillsweis dat Russescht Haus zu Bangui, “dat keen offizielle Kulturinstitut ass, wéi d’Prigoschin-Galaxie eis gleewen doe wëll”, mengt de Maxime Audinet. Zanter Januar ass déi zentralafrikanesch Haaptstad och Sëtz vun der Organisation africaine de la Russophonie, déi vum Kameruner Emile Parfait Simb an d’Liewe geruff gouf. Dem franséische Radiosender RFI no besëtzt hien ausserdeem en Diplomatepass, deen him vum zentralafrikanesche Staat a senger Funktioun als Beroder vum President vun der Nationalversammlung ausgestallt gouf. Dës verschidde Plattforme vun Afloss oder vun der Propaganda maachen d’Zentralafrikanesch Republik “zu engem vun de Gebidder, an deenen déi dräi Zweiger vun der Prigoschin-Galaxie [Mercenariat, Minnenaarbecht, kulturellen an informationellen Afloss, Um. v. d. Red.] koexistéieren an op afrikaneschem Buedem am beschten operéiere kënnen”, sou d’Zoé Fourel.
Zu Bangui goufen och zwee Filmer vun der Produktiounsfirma fir “russesch patriotesch Filmer”, Aurum Productions, projezéiert goufen, déi mam Jewgeni Prigoschin verbonne sinn. Am Joer 2021 huet d’Firma zwee Propagandafilmer produzéiert: “Tourist“, an deem russesch Instructeuren zesumme mat Regierungstruppe géint Rebellen aus Zentralafrika kämpfen, a “Granit“, an deem e russesche Kommando Zaldoten aus Mosambik am Kampf géint den IS (Islamesche Staat) an hirem Land hëlleft.
Capture d'écran d'une affiche promotionnelle pour le film “Touriste”, réalisée le 26 janvier 2023
Capture d'écran d'une affiche promotionnelle pour le film “Granit”, réalisée le 26 janvier 2023
E weidert Zeechen dofir, dass dës Produktiounen Deel vum Projet Lakhta sinn, war, dass déi “national Presseagence” (RIA FAN) ganz aktiv un der Promotioun vun dësen zwee Panegyrië bedeelegt war. Dës russesch Internetsäit, déi bis 2016 vun engem Member vun der IRA-Direktioun geleet gouf, ass “eent vun den Haaptentreprisë vum Lakhta-Projet”, heescht et am Artikel, deen och vum Maxime Audinet ënnerschriwwe gouf. D’Plattform raumt am Iwweregen den afrikaneschen Norichten eng wichteg Plaz an, besonnesch an der Zentralafrikanescher Republik, déi als Laboratoire vun der Wagner-Grupp südlech vun der Sahara gëllt. Se ass och a Mali aktiv, wou sech d’Grupp a jéngster Zäit trotz dem Leegne vun der regéierender Junta zu Bamako engagéiert, wéi och a Mosambik, wou hir Presenz an dësem Artikel schonn erwäänt gouf an hir Presenz keen Erfolleg hat. Ausserdeem ass se a Burkina Faso aktiv, wou den onopfällege Rapprochement vun der Junta u Moskau d’Fro no engem eventuellen Ofkommes mat Moskau verstäerkt, wat d’Autoritéiten awer viru Kuerzem dementéiert hunn.
“Stellvertriederkrich”
D’Mulitplikatioun vun esou Kulturproduktioune weist, dass “den afrikanesche Kontinent zur Plaz vun engem Stellvertriederkrich oder vun engem Ëmleedungskrich géint westlech Intressie gëtt, méi genee géint Frankräich“, mengt den Emmanuel Dupuy vum Ipse. Dës Produktioune riichte sech majoritär un déi afrikanesch Populatioun an hunn déi zimmlech simplistesch Vocatioun, déi anti-franséisch Stëmmung ze verstäerken – duerch d’Aart a Weis, wéi d’Land duergestallt gëtt: Zombien, eng Schlaang, eng Rat, déi fett gëtt”, seet de Fuerscher weider, deen awer feststellt, dass d’Sich vun den afrikanesche Länner no “alternative Modeller” an Zukunft op aner Acteure wéi Wagner ausgedeent kéint ginn.
An dësem Zesummenhang “ass et liicht, Frankräich ze kritiséieren, well et sech net ganz gutt verdeedegt a sech net am Kloren ass, dass en Informatiounskrich an engem Gebitt stattfënnt, wou et iwwerhaapt näischt ze soen huet”, weist de Fuerscher dorop hin. Hie mengt och, dass Paräis ze spéit drun ass, “Cellulë fir eng Géigereaktioun” opzebauen.
“Mir hunn et mat enger Kompressiounsroll ze dinn, déi d’Perceptioun vun der lokaler Bevëlkerung beaflosst, déi mat existenzielle Schwieregkeete (Konflikter, Hongersnéit, …) konfrontéiert ass, besonnesch bei der Jugend, a versicht, d’Ressentimenter géint Frankräich auszenotzen”, gëtt eng Quell aus dem franséische Militär zou.
Paräis hofft elo, de Retard an dësem Informatiounskrich opzehuelen. An éischter Linn huet den Ausseministère eng Ënnerdivisioun fir Vigilance a Strategie ageriicht, an den Etat-Major vun der Arméi huet e Generol ernannt, dee fir dës Probleemer zoustänneg ass. De Staatschef Emmanuel Macron huet et am November vum leschte Joer esou ausgedréckt: “Afloss” gëtt haut als “strateegesch Prioritéit” consideréiert.
Dësen AFP-Artikel gouf vun RTL op Lëtzebuergesch iwwersat.
