Scroll Top

U bekijkt de website momenteel in taal NL. Voor aanvullende factchecks en inhoud met betrekking tot andere community's kunt u de vlagpictogrammen gebruiken om van taal te wisselen.

Newsletter Test

Newsletter Test

DisinfoCheck Roundup juli 2023

DisinfoCheck Roundup april 2023

Van de redactie

Welkom bij alweer een nieuwe DisinfoCheck Roundup, een nieuwsbrief boordevol nieuws, factchecks en onderzoek naar desinformatie in België en Luxemburg.

In deze uitgave ligt de focus op de desinformatietrend die samenhangt met de snelle opkomst van generatieve artificiële intelligentie (AI) zoals MidJourney of DALL-E. Na de omloop van inmiddels beroemde foto’s van Donald Trump in de gevangenis, Emmanuel Macron tussen de demonstranten in Frankrijk of paus Franciscus in een hippe jas hebben factcheckers de afgelopen maanden een toename waargenomen in het gebruik van deze technologie, die in 2023 al een aanzienlijke impact heeft gehad op het desinformatie-ecosysteem.

Sterker nog, generatieve AI, waarmee gebruikers bijvoorbeeld afbeeldingen kunnen maken op basis van een eenvoudige tekstbeschrijving, is nu een krachtig hulpmiddel voor hen die willen proberen de publieke opinie te manipuleren door valse verhalen te ondersteunen met afbeeldingen.

Eind mei circuleerde op Twitter een afbeelding van een explosie in de buurt van het Pentagongebouw in Washington. Binnen enkele minuten werd ze gedeeld door talloze geverifieerde accounts met blauwe vinkjes, waaronder een account dat ten onrechte beweerde verbonden te zijn aan Bloomberg News. De inhoud vertoonde kenmerken die overeenkwamen met artificiële intelligentie en had genoeg tijd om een concrete impact teweeg te brengen. Kort nadat de afbeelding begon te circuleren op Twitter, nam de Amerikaanse aandelenmarkt een opvallende duik.

Er worden tools ontwikkeld voor het detecteren van dergelijke technologie om factcheckers te helpen bij het tegengaan van deze nieuwe vorm van desinformatie. In dit stadium is er echter nog geen tool die een perfecte detectie mogelijk maakt. Het lijkt er dus op dat dit een nieuw spelletje verstoppertje wordt.

Europese wetgeving over AI wil het watermerken van door AI gegenereerde content verplichten, maar aangezien de technologie wereldwijd is, lijkt het erop dat dit slechts het begin is van een nieuw tijdperk waarin de authenticiteit van afbeeldingen die via sociale media worden verspreid, steeds moeilijker te detecteren zal zijn.

Grégoire Ryckmans, journalist, RTBF

Laatste EDMO BELUX nieuws

  • EDMO BELUX heeft een samenvatting gepubliceerd met drie belangrijke bevindingen van het vergelijkend onderzoek dat in het voorjaar van 2022 werd uitgevoerd. Het onderzoek trachtte inzicht te krijgen in blootstelling aan, geloof in, waargenomen oorzaken van en oplossingen voor desinformatie in vier regio’s – Vlaanderen, Wallonië, Brussel en Luxemburg – en de bevindingen waarschuwen ons. Lees hier.
  • Voortbouwend op het laatste onderzoek van CheckFirst, dat een grootschalige zwendel aan het licht bracht met meer dan 1500 Facebookadvertenties die gebruikers naar meer dan 160 domeinen lokten waar fake mediasites werden gehost, hebben EU DisinfoLab en EDMO BELUX dieper gegraven in de Belgische casussen – misleidende campagnes die zich voordoen als zes nieuwsmediaorganisaties, waaronder Le Soir en De Standaard. Bekijk ons onderzoek hier.
  • EDMO BELUX publiceerde factsheets over het desinformatielandschap in België en Luxemburg, als onderdeel van de reeks landenfiches van EU DisinfoLab. Ze presenteren de essentie van het desinformatielandschap in elk land in een korte samenvatting, met de nadruk op de meest emblematische gevallen van desinformatie, terugkerende verhalen, de actoren in de gemeenschap en de beleidsinitiatieven. Bekijk de Belgische factsheet hier en de Luxemburgse hier.

Onze factcheckersrubriek

Sinds het begin van ons project hebben onze partners voor factchecking, AFP, RTBF en RTL Luxemburg, 700 factchecks gepubliceerd in de vijf talen van EDMO BELUX! De oorlog in Oekraïne, de gevolgen van de COVID-19 pandemie en klimaatverandering – de gebruikelijke terugkerende onderwerpen blijven. Er is echter ook een opvallende toename van het aantal factchecks met betrekking tot artificiële intelligentie. En gezien de toenemende aanwezigheid van AI in het dagelijks leven en het gebruik van deze technologieën om desinformatie te verspreiden, verwachten we dat onze digitale onderzoeksjournalisten de komende maanden meer factchecks over dit onderwerp zullen produceren.

In dit deel belichten we de recente top factchecks (in aantal weergaves) voor elke taal. Bezoek onze website om andere factchecks te ontdekken!

Hebt u onze top-factchecks bekeken?

NewsLetter - July NL

Factcheck uitgevoerd door AFP (in het Engels): Computergegenereerde afbeelding van 'reus' toont niet de laatste levende Neanderthaler Factcheck uitgevoerd door RTBF (in het Frans): Gebruikt China artificiële intelligentie om de hersenen van leerlingen te 'controleren'? Factcheck uitgevoerd door AFP (in het Nederlands): Parijs viert Pride-maand - maar er is geen gigantische regenboogvlag geïnstalleerd rond de Arc de Triomphe Factcheck uitgevoerd door AFP (in het Duits): Deze video's tonen geen elektrische auto die in brand staat in Milaan Factcheck uitgevoerd door RTL Lëtzebuerg (in het Luxemburgs): Foto's van pauselijk huwelijk gemaakt met artificiële intelligentie
Lees meer Lees meer Lees meer Lees meer Lees meer

Wist u dat?

  • Het European Digital Media Observatory (EDMO) publiceert een maandelijks bijgewerkte interactieve kaart waarop de beste content rond factchecking wordt getoond die door EDMO en de nationale en regionale hubs is geproduceerd. Bekijk de derde uitgave hier!
  • In de aanloop naar de verkiezingen werkt Mediawijs samen met andere partners uit Vlaanderen, Nederland en Kroatië aan drie EDUboxen over politiek, politieke taal en ideologie. Dit kant-en-klare lesmateriaal om jongeren voor te bereiden op hun eerste stemervaring zal in november – gratis – beschikbaar zijn.
  • Onze VUB-collega’s Trisha Meyer (redacteur), Tom Willaert, Jonas Lefevere en Ike Picone (auteurs) droegen bij tot een jarenlange reflectie over de academische benadering van ‘waarheid’. Dit resulteerde in een POINcaré edited volume, hier beschikbaar als open access (in het Nederlands, Engelse vertaling volgt binnenkort). De diverse bijdragen vertegenwoordigen een kleurrijke en gevarieerde reeks reflecties vanuit radicaal verschillende disciplines en met sterk uiteenlopende interpretaties van wat waarheid betekent. We denken na over Wat is waarheid? Wie bepaalt wat waar is en op welke gronden? Welke rol kunnen en moeten wetenschappers als experts in dit alles spelen? Speelt de digitale revolutie een cruciale rol in onze omgang met alles wat we als waar beschouwen? In een (digitaal) post-waarheidstijdperk benadrukken we het blijvende belang van het nastreven van waarheid (waarheden), het uitleggen van het proces van wetenschappelijk onderzoek en het aangaan van maatschappelijke debatten. Wetenschap draait om onzekerheid en we beschouwen deze onzekerheid als een wezenlijk element in de zoektocht naar waarheid.

Events & Aankondigingen

Binnenkort:

  • Freedom not Fear, een jaarlijkse onconferentie over privacy en digitale rechten, vindt plaats in Brussel op 1-4 september. De details vindt u hier.
  • De EDMO BELUX Lunch Lecture-reeks gaat na de zomervakantie weer verder. De eerste bevestigde datum is 4 september, met als gastspreker Guillaume Kuster die ons het uitgebreide onderzoek van CheckFirst naar een grootschalige zwendeloperatie met Facebook-advertenties zal voorstellen. Meld u hier aan / Save the date en blijf op de hoogte van de komende edities!
  • De eerste jaarlijkse EU DisinfoLab 2023-conferentie buiten Brussel zal plaatsvinden op 11-12 oktober 2023 in Krakau, Polen. Meld u aan en bekijk het programma hier.
  • Het EDMO-trainingsprogramma, gericht op het ondersteunen van verschillende belanghebbenden bij het begrijpen en aanpakken van online desinformatie, biedt een selectie van online en persoonlijke modules over onderwerpen als mediageletterdheid, factchecking en OSINT, onderzoek naar desinformatie en beleidsanalyse. De lijst met komende trainingen is hier
  • Een nieuwe uitgave van de ‘Nieuws in de Klas-dag’ zal plaatsvinden op 12 oktober 2023 in Brussel. Dit is een absolute must voor iedereen die jongeren wil ondersteunen in het versterken van hun vaardigheden om om te gaan met nieuws en (des)informatie in Vlaanderen. Save the date en blijf op de hoogte voor meer informatie!
  • Van 28 februari tot 1 maart 2024 vindt in Brussel een conferentie plaats over de vele gezichten van mediageletterdheid. Dit driedaagse event wordt georganiseerd in het kader van het Belgische voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie. Save the date(s)!

Voorbije events:

  • Voor de derde EDMO BELUX Lunch Lecture op 16 mei, getiteld ‘Waarheid of vertrouwen?’, mochten we als gastspreker Eline Severs verwelkomen, assistent-professor aan het departement Politieke Wetenschappen van de Vrije Universiteit Brussel (VUB). U kunt de slides van haar presentatie hier
  • Op 25 mei vond in Brussel de EDMO Jaarconferentie 2023 plaats, waar media- en beleidsdeskundigen, beleidsmakers, academici, regelgevers, journalisten en leden van maatschappelijke organisaties bijeenkwamen om te kijken naar de uitdagingen van online desinformatie en hoe deze aan te pakken. EDMO BELUX was sterk aanwezig op het event en het werk van de hub België-Luxemburg werd toegelicht in een speciale stand in de lobby, naast andere EDMO-hubs. We maken ook deel uit van de ‘EDMO Election Taskforce’ die tijdens de conferentie wordt gelanceerd. Lees er hier meer over.
  • Op 13 juni gaf Tom Willaert (Vrije Universiteit Brussel / EDMO BELUX) samen met Armin Pournaki (ENS, Sciences Po médialab, MPI Leipzig) een lezing in het kader van een gezamenlijk DE FACTO-event in Sciences Po médialab, Parijs, over desinformatie en narratieven van sociale media. De lezing richtte zich op kwesties van steekproeftrekking en inhoudsanalyse door het bespreken van een onderzoek naar Nederlandstalige antagonistische gemeenschappen op Telegram, uitgevoerd in het kader van het EDMO BELUX-project. De presentatie behandelde in het bijzonder hoe netwerken van geassocieerde, antagonistische Telegramkanalen kunnen worden geïdentificeerd op een inductieve manier en hoe we thematische evoluties kunnen detecteren in de berichten die voorkomen in deze kanalen. Het tweede deel van de lezing ging in op de meer algemene kwestie van narratieven en hoe je het concept kunt operationaliseren om narratieve sporen uit tekst te halen. Hiertoe werden een eerste methodologische aanpak en instrumenten voorgesteld die ontwikkeld werden in het EDMO BELUX-zusterproject SoMe4Dem (Horizon Europe Social Media for Democracy). Meer informatie over de lezing vindt u hier.
  • Op 20 juni organiseerde Mediawijs, in het kader van EDMO BELUX, Desinforum, een netwerkevent om de uitdagingen en kansen in de strijd tegen desinformatie te bespreken. Drie EDMO BELUX keynote-sprekers inspireerden 50 onderzoekers, journalisten en mediageletterden uit Vlaanderen en Franstalig België. De Vlaamse Minister van Media, Benjamin Dalle, stelde ook het nieuwe Kenniscentrum voor Mediaonderzoek voor en benadrukte de samenwerking op dit gebied. Lees meer en bekijk de presentaties van de sprekers hier.
  • Op 28 juni doken we tijdens een webinar, georganiseerd door EU DisinfoLab, in de verschillende en unieke desinformatielandschappen binnen Europa, met behulp van onze reeks landenfiches, waaronder die van België en Luxemburg. Bekijk de opname van het webinar hier!
  • Op 3 juli organiseerde het EU DisinfoLab een webinar ‘Polluting the truth about climate change’ (Vervuilde waarheid over klimaatverandering). Tijdens het gesprek kwamen enkele thema’s aan bod die werden geïntroduceerd in deze EDMO BELUX-studie over de groeiende desinformatiedreiging tegen klimaatverandering in België, waaronder ontkennende en samenzweerderige inhoud waarin oplossingen voor klimaatverandering ten onrechte worden afgeschilderd als vrijheidsbeperkingen en waarin klimaatverandering als wapen wordt gebruikt om politieke agenda’s te bevorderen. De opname van het webinar zal binnenkort hier online staan.

Events & Aankondigingen

  • Tuters, M., Willaert, T., Meyer, T. (2023). Real numbers. How science gets drawn into global conspiracy narratives. Issues in Science and Technology, Spring 2023, 32-36. https://doi.org/10.58875/POZR1536
  • Bauwens, J., Ginis, V., Meyer, T., Van Kerkhove, B., Verstrynge, K. (2023). Inleiding. In: J. Bauwens, V. Ginis, T. Meyer, B. Van Kerkhove, K. Verstrynge (eds.) Een vraag naar waarheid. POINcaré series. Brussel: VUBPRESS. (pp15-19). https://www.aspeditions.be/en/book/een-vraag-naar-waarheid/19326
  • Cipers, S., Meyer, T. & Lefevere, J. (2023). Utilitaristische waarheden: hoeveel desinformatie en wantrouwen kan een democratie tolereren? In: J. Bauwens, V. Ginis, T. Meyer, B. Van Kerkhove, K. Verstrynge (eds.) Een vraag naar waarheid. POINcaré series. Brussel: VUBPRESS. (pp.142-147). https://www.aspeditions.be/en/book/een-vraag-naar-waarheid/19326
  • Willaert, T., Picone, I. & Van Raemdonck, N. (2023). Waarheid (waarheden) voorbij factchecking: de ontkrachting van misinformatie levert haar eigen wetenschappelijke beloning op. In: J. Bauwens, V. Ginis, T. Meyer, B. Van Kerkhove, K. Verstrynge (eds.) Een vraag naar waarheid. POINcaré series. Brussel: VUBPRESS. (pp.156-162). https://www.aspeditions.be/en/book/een-vraag-naar-waarheid/19326

Bekijk de laatste nieuwsberichten en events, evenals onderzoek en publicaties op de EDMO BELUX-website!

DisinfoCheck Roundup april 2023

DisinfoCheck Roundup april 2023

Van de redactie

Welkom bij alweer een nieuwe DisinfoCheck Roundup, een nieuwsbrief boordevol nieuws, factchecks en onderzoek naar desinformatie in België en Luxemburg.

In deze uitgave staat mediageletterdheid centraal. Voortaan vindt u op onze website een overzicht van de beste educatieve tools uit België en Luxemburg, die leerkrachten, bibliotheekpersoneel, jeugdwerkers en andere opvoeders kunnen helpen om hun doelgroep weerbaarder te maken tegen desinformatie. Er is ook een nieuwe rubriek met inzichten over mediageletterdheid op de website, waar we nieuwe of reeds grondig geteste ervaringen en kennis delen – zaken die we ook zullen bespreken op de jaarlijkse [EDMO-conferentie op 25 mei.

Deze nieuwsbrief bevat ook een overzicht van de populairste factchecks van de eerste maanden van 2023 en we blikken terug op enkele van onze online en offline activiteiten, zoals het trainingevent over mediageletterdheid in Franstalig België en de eerste “Lunch Lecture”, een nieuwe reeks informele bijeenkomsten over onderzoek naar desinformatie, polarisatie en digitalisering. De volgende Lunch Lecture vindt plaats op 16 mei.

Veel leesplezier!

Bert Pieters, medewerker desinformatie, polarisatie en online haat bij Mediawijs, coördinator van de activiteiten rond mediageletterdheid in EDMO BELUX

Laatste EDMO BELUX nieuws

  • Om de complexe en steeds veranderende veelheid aan nieuws en informatie die vandaag de dag op ons afkomt aan te kunnen, moeten we ons vertrouwd maken met nieuws, feiten en meningen. EDMO BELUX heeft een reeks tools uit België en Luxemburg samengesteld die leerkrachten en andere opvoeders kunnen helpen om jongeren en volwassenen weerbaar te maken tegen desinformatie. U vindt ze in het Engels, Nederlands en Frans op de website van EDMO BELUX.
  • Een nieuwe EDMO BELUX & EU DisinfoLab studie analyseert de stromen van klimaat desinformatie in België. Lees het hier.
  • In maart gingen we van start met de EDMO BELUX Lunch Lectures, een reeks informele bijeenkomsten over onderzoeksthema’s als desinformatie, haatspraak, polarisatie en digitalisering. De eerste uitgave, met Grégoire Lits (UCLouvain), behandelde het meten en definiëren van informatiekwetsbaarheid en de tweede, met Brecht Castel, besprak OSINT – u kunt de opnames hier en hier bekijken. Mis de volgende niet, op 16 mei – schrijf u nu hier in!

Onze factcheckersrubriek

Sinds het begin van ons project hebben onze partners voor factchecking, AFP, RTBF en RTL Luxemburg, 624 factchecks gepubliceerd in de vijf talen van EDMO BELUX! De enorme aardbevingen in Turkije en Syrië hebben veel desinformatie en bijbehorende factchecks opgeleverd. De oorlog in Oekraïne blijft ook bovenaan het nieuws, samen met de COVID-19 pandemie.

In dit deel belichten we de recente top-factchecks (in aantal weergaves) voor elke taal. Bezoek onze website om andere factchecks te ontdekken!

Hebt u onze top-factchecks bekeken?

Factcheck uitgevoerd door AFP
(in het Engels): Video toont Oekraïens presidentieel paar niet zingend 		Factcheck uitgevoerd door AFP (in het Frans): Het Internationaal Strafhof heeft "toegegeven" dat het Vladimir Poetin niet kan veroordelen? Dit is misleidend Factcheck uitgevoerd door AFP (in het Nederlands): Trouw schreef niet dat vaccinatie de oorzaak is van een hoog sterftecijfer Factcheck uitgevoerd door AFP (in het Duits): Diëten op basis van bloedgroepen hebben geen wetenschappelijke basis Factcheck uitgevoerd door RTL Lëtzebuerg
(in het Luxemburgs): Zullen we in de
toekomst insecten eten zonder het te
weten?
Lees meer Lees meer Lees meer Lees meer Lees meer

Wist u dat?

  • Een groot deel van ons leven speelt zich digitaal af en dat is superhandig! Maar we moeten ook voorzichtig zijn – denk maar aan hackers die onze gegevens willen stelen. EDMO BELUX-partner Mediawijs heeft, samen met imec vzw, Cyber Security Coalition, DNS Belgium, Digital for Youth, brightlab en Center for Cyber Security Belgium, het educatief pakket EDUbox Cybersecurity ontwikkeld. Met EDUbox leren jongeren dat ze van digitale bescherming gemakkelijk een goede gewoonte kunnen maken. Beschikbaar in het Nederlands en het Frans.
  • Tegenwoordig bepalen algoritmen vaak welke video’s, berichten of accounts we te zien krijgen. CrossOver, een project van EDMO BELUX-partner EU DisinfoLab heeft, samen met Savoir Devenir, Apache en CheckFirst, een educatieve toolkit ontwikkeld om studenten vertrouwd te maken met de wereld van algoritmen. Artikels, podcasts, quizzen en posters zijn beschikbaar in het Engels en het Nederlands.
  • Om het landschap van mediageletterdheid in Europa in kaart te brengen, stelt de EDMO landprofielen op die een overzicht bieden van mediageletterdheid, met informatie over nationaal beleid, belanghebbende sleutelfiguren en de status van mediageletterdheid in het nationale curriculum en buiten het formele onderwijs. Nieuwe landen, waaronder België, zijn toegevoegd aan de mapping – neem hier een kijkje!
  • In het kader van het European Fact-Checking Standards Network (EFCSN) zijn nieuwe richtsnoeren voor OSINT-onderzoeken van openbaar belang opgesteld. Deze niet-bindende richtsnoeren bieden organisaties die openbrononderzoeken uitvoeren een kader met goede praktijken en een mogelijkheid om na te denken over hun methodologie, vaardigheden en documentatie en deze eventueel te verfijnen. Kom meer te weten over de OSINT-richtsnoeren – bekijk een opname van een webinar die de richtsnoeren voorstelt!
  • Action Médias Jeunes, een jongerenorganisatie voor media-educatie gericht op jongeren in de Federatie Wallonië-Brussel, heeft een nieuwe educatieve tool ontwikkeld voor studenten om een kritische houding ten opzichte van informatie te ontwikkelen en het werk van journalisten te belichten. Lees hier (in het Frans) meer en download de gratis tool, “C’est pas sourcé”, hier (in het Frans).
  • De Belgisch-Nederlandse EDMO-hub BENEDMO-partners werkten samen rond een onderzoek naar het nep-gezondheidsapparaat Healy en de verkooptactieken erachter. Dit zogenaamde frequentieapparaat wordt op de markt gebracht met de belofte dat het helpt tegen tal van medische problemen, maar uit onderzoek blijkt dat het helemaal niets doet. Lees hier meer (in het Nederlands)!

Events & Aankondigingen

Binnenkort:

  • EDMO 2023 Jaarconferentie wordt op 25 mei in Brussel georganiseerd. Save the date en blijf op de hoogte voor meer informatie en inschrijvingen!
  • Op 13 juni zal Tom Willaert (VUB) een toespraak houden in het kader van een gezamenlijke EDMO BELUX De Facto in SciencesPo médialab (Parijs) over “narratives and platform affordances”. Save the date!
  • Op 29 juni organiseren de Europese Commissie en de onderzoeksprojecten AI4media, AI4Trust, TITAN en vera.ai een eendaagse conferentie in Brussel over de toekomst van AI en wat dit betekent voor het bestrijden van desinformatie. Meer info en de mogelijkheid in te schrijven volgen binnenkort!

Voorbije events:

  • EDMO BELUX heeft al twee trainingevents over mediageletterdheid georganiseerd. Neem een kijkje en zie wat er gaande was in Vlaanderen en in Franstalig België. En bereid u voor op het trainingevent in Luxemburg in juni – meer info volgt binnenkort!
  • Op 28 februari organiseerden EDMO BELUX en het CrossOver-project gezamenlijk een webinar om een studie voor te stellen van het Belgische medialandschap zoals weergegeven door Google News, waaruit bleek welke resultaten werden gepromoot bij het zoeken op een reeks door CrossOver gemonitorde trefwoorden en welke tot bij de Belgische gebruikers werden gepusht. Bekijk de opname van het webinar hier en lees de CrossOver-studie hier.
  • Op 15 maart ontving het Engage-onderzoekslab, samen met het EDMO BELUX-team, Alban Tartari (Universiteit van Tirana) om een lezing te geven over de productie en verspreiding van desinformatie in de Westelijke Balkan (WB), in een webinar getiteld Fake News in the Western Balkans: tackling disinformation at the sidelines of the European Union. Bekijk de presentatieslides hier .
  • In het kader van de Woensdagse Webinars over Digitale en Mediageletterdheid in Europa organiseerde Media & Learning twee webinars om kennis te maken met het werk op het gebied van digitale en mediageletterdheid van de EDMO-hubs en om werkgebieden van gemeenschappelijk belang vast te stellen. Lees meer hier en hier!

Events & Aankondigingen

The Propagation of Misinformation in Social Media (De verspreiding van desinformatie in sociale media). A Cross-platform Analysis (Een platformoverschrijdende analyse) – Een nieuw gepubliceerd boek geschreven door EDMO BELUX-partner Tom Willaert en collega’s (in het Engels).

Bekijk de laatste nieuwsberichten en events, evenals onderzoeken en publicaties https://belux.edmo.eu/our-research/ op de website van EDMO BELUX!

DisinfoCheck Roundup februari 2023

DisinfoCheck Roundup februari 2023

Van de redactie

Welkom bij de tweede editie van de EDMO BELUX nieuwsbrief, de DisinfoCheck Roundup. Deze nieuwsbrief wil relevante studies, verslagen en bronnen over desinformatie in België en Luxemburg samenbrengen. Hij is beschikbaar in alle talen van onze hub (Frans, Nederlands, Duits, Luxemburgs en Engels).

2022 was een belangrijk jaar voor de leden van EDMO BELUX. Onze partners in factchecking hebben al meer dan 400 factchecks gepubliceerd in de vijf talen die we gebruiken. Het onderzoeksteam heeft zijn eerste ronde verslagen en diepgaande onderzoeken gepubliceerd terwijl deskundigen op het gebied van mediageletterdheid materiaal verzamelen om media-educatie en opleidingsevents onder de aandacht te brengen. In lijn hiermee zijn we van plan om in 2023 meer content te leveren in de hoop dat dit de gesprekken tussen de leden van onze hub, met andere hubs binnen het EDMO-netwerk en binnen onze grotere gemeenschap zal stimuleren.

In deze nieuwsbrief vindt u een samenvatting van de meest recente content, waaronder de laatste EDMO BELUX publicatie, “De Amerikaanse antivaxgroep Children’s Health Defense breidt uit naar Europa”. In de rubriek “Fact-checkers” laten we valse beweringen zien over bekeringen tot de islam tijdens het WK voetbal in Qatar, het echte verhaal achter de “Twitter files” – zoals aangehaald door Elon Musk – en factchecks met betrekking tot het World Economic Forum en de COVID-19 pandemie. Onder “publicaties” vindt u links naar het diepgaande CrossOver-onderzoek over hoe Russische verhalen op Twitter worden gepusht wanneer de term “nazi’s” op het platform verschijnt, evenals de links naar de samenvattingen van de eerste ronde wetenschappelijke verslagen van EDMO BELUX. Tot slot vindt u nog andere aankondigingen en aankomende events.

We hopen dat u het allemaal graag zal lezen.

Victor Wiard, postdoctoraal onderzoeker aan de Université Saint-Louis – Bruxelles, hoofdpartner van de EDMO BELUX onderzoeksactiviteiten.

Laatste EDMO BELUX nieuws

  • De Amerikaanse antivaxgroep Children’s Health Defense breidt uit naar Europa. Dit onderzoek analyseert de inspanningen van Robert Kennedy Jr’s antivaxbeweging Children’s Health Defense om haar activiteiten in Europa uit te breiden, waarbij Brussel centraal staat.
  • Economische analyse: Een kader voor het meten van de financiële levensvatbaarheid van nieuwsmediamarkten met betrekking tot desinformatie – Samenvatting van D.3.1.1. Het doel van deze onderzoekscomponent is toezicht te houden op de financiële levensvatbaarheid van de nieuwsmediasector in België en Luxemburg en een toezichtsmatrix op te stellen met indicatoren voor reclame- en abonnementsinkomsten, (in)directe overheidssteun en filantropie. De onderzoekers van EDMO BELUX stellen de conceptuele bouwsteen van deze opdracht voor.   
  • Kwantitatieve studie: Wie is gevoelig voor (politieke) desinformatie? Gegevens uit Vlaanderen, België – Samenvatting van D3.2.1. In deze studie gaan onderzoekers van EDMO BELUX op zoek naar patronen van gevoeligheid voor desinformatie bij burgers uit Vlaanderen, het grootste gewest van België. Ten eerste gaat de studie na in hoeverre de sociaaldemografische kenmerken en de sociaalpolitieke houdingen van burgers ons helpen te begrijpen welke burgers meer (of minder) geneigd zijn valse beweringen te geloven. Ten tweede zoomt de studie in op het effect van blootstelling aan desinformatie online.
  • Kwalitatieve studie: Volkstheorieën van infodemocratische stoornissen in België en Luxemburg: voorlopige resultaten van een lopend kwalitatief publieksonderzoek – Samenvatting van D3.2.2. In deze studie maken de onderzoekers van EDMO BELUX een eerste analyse van de volkstheorieën over infodemocratische stoornissen in België en Luxemburg. De studie richt zich op de vraag hoe het publiek zelf het verband tussen informatiestoornissen en democratische stoornissen theoretiseert en maakt gebruik van een kwalitatieve methodologie op basis van semigestructureerde interviews met informanten in België en Luxemburg.
  • Pech als je in de BELUX bent? Reacties van platforms op desinformatie in België en Luxemburg.   Dit artikel van Samuel Cipers en Trisha Meyer bespreekt hoe platforms actie hebben ondernomen om online desinformatie in België en Luxemburg tegen te gaan. U kunt het artikel hier lezen.
  • Wat is politiek? De ongecoördineerde inspanningen van socialemediaplatforms op politieke reclame.  Dit blogbericht van Samuel Cipers en Trisha Meyer analyseert de initiatieven van Meta, Google, TikTok en Twitter met betrekking tot politieke reclame. U kunt het blogbericht hier lezen.
  • Ruimte voor verbetering. Het analyseren van het verhaalbeleid op Facebook, Instagram, YouTube en Twitter.   Dit artikel laat zien hoe gebruikers in beroep kunnen gaan tegen acties die al dan niet ondernomen worden tegen content en/of accounts op vier grote socialemediaplatforms. Het verstrekt beleidsadvies in het kader van de volgende stappen van de EU-wet op de  digitale diensten (DSA), met name artikel 17 betreffende interne klachtenbehandeling en verhaalmechanismen.

Onze factcheckersrubriek

Sinds het begin van ons project hebben onze partners voor factchecking, AFP, RTBF en RTL Luxemburg, 474 factchecks gepubliceerd in de vijf talen van EDMO BELUX!

In dit deel belichten we de recente top-factchecks (in aantal weergaves) voor elke taal. Bezoek onze website om andere factchecks te ontdekken!

Hebt u onze top-factchecks bekeken?

NewsLetter - January NL

Factcheck uitgevoerd door AFP (in het Engels). Oude video ten onrechte gedeeld als zijnde "mensen die zich tot de islam bekeren tijdens het WK in Qatar". Factcheck uitgevoerd door RTBF Radio (in het Frans). Twitter Files: wat zijn deze "onthullingen" over het sociale netwerk gedeeld door Elon Musk? Factcheck uitgevoerd door AFP (in het Nederlands). "Died Suddenly" film versterkt misleidende claims over het Covid-19 vaccin. Factcheck uitgevoerd door RTL Lëtzebuerg (in het Luxemburgs): Het World Economic Forum wil geen huisdieren doden in de strijd tegen klimaatverandering. Factcheck uitgevoerd door AFP (in het Duits). Video toont kerstmarkten in Kiev van afgelopen jaren, niet de huidige.
lees meer lees meer lees meer lees meer lees meer

Wist u dat?

  • Wist u dat onze partners in mediageletterdheid, Mediawijs en Média Animation, allebei een website hebben met tips voor ouders over media in het gezin? Ouders vinden op die websites informatie over gamen, cyberpesten en sexting. En hun vragen over nieuws en desinformatie worden beantwoord. U vindt de publicatie in het Nederlands en in het Frans.
  • Het Vlaamse project “Nieuws in de klas” introduceert dit jaar 3 nieuwe uitdagingen voor klassen om het leren over nieuws en desinformatie op te leuken. Bereid uw klas voor om een echte journalist of opiniemaker te worden in een van de drie nieuwe uitdagingen. Er is iets voor elke leeftijd: van het maken van uw eigen nieuwsberichten tot factchecking en het vormen en verkopen van uw eigen mening.
  • Odysee: lijst met geoblockingverzoeken toont aan dat de EU en de EU-lidstaten lang niet genoeg doen om de wet te handhaven. Deze analyse, gericht op het videosharingplatform Odysee en gebaseerd op een lijst van meer dan 3000 toegangsbeperkingen, toont aan dat de EU en de lidstaten helemaal niet genoeg doen, zelfs niet op het gebied van mogelijk illegale inhoud.
  • Het EDMO-netwerk breidt uit naar alle EU-lidstaten via zes nieuwe hubs. Met de zes nieuw opgerichte EDMO-hubs, die de acht bestaande hubs vervoegen, zal het EDMO-netwerk zijn dekking uitbreiden tot alle 27 EU-lidstaten en Noorwegen in de EER. De nieuwe hubs moeten begin 2023 operationeel zijn.
  • EDMO’s maandelijks factcheckingoverzicht. EDMO heeft zijn laatste maandelijks factcheckingoverzicht op 16 januari gepubliceerd, waarin moslimmigranten en Oekraïense vluchtelingen in het vizier van de desinformatie kwamen.
  • Waarom is “Nazi’s” regelmatig trending op Twitter in België? Deze CrossOver analyse laat zien hoe Russische officiële verhalen worden gepusht wanneer “nazi’s” opduiken op het socialemediaplatform in België.

Events & Aankondigingen

DisinfoCheck Roundup November 2022

DisinfoCheck Roundup November 2022

Van de redactie

Welkom bij de eerste editie van de EDMO BELUX nieuwsbrief, de DisinfoCheck Roundup. Deze driemaandelijkse nieuwsbrief heeft tot doel relevante studies, rapporten en bronnen over desinformatie in België en Luxemburg samen te brengen. Het is beschikbaar in alle talen van onze naaf (Frans, Nederlands, Duits, Luxemburgs en Engels).

Onze landen lopen nog steeds het risico van desinformatie. Een recent onderzoek van de Media Pluralism Monitor classificeerde dat Luxemburg een hoog risico liep op online desinformatie . In België liet het CrossOver-project zien hoe YouTube-algoritmen China’s verhaal over XinJiang naar voren brachten en de aard van de wreedheden die daar plaatsvonden tot zwijgen brachten.

Om deze dreiging het hoofd te bieden, is het werk van EDMO BELUX cruciaal om initiatieven en journalisten te ondersteunen bij het uitwisselen van goede praktijken en kennis over het fenomeen, en om het grote publiek te trainen en te waarschuwen voor de verspreiding van desinformatie.

We zien ons werk als het werk van een gemeenschap. We kijken ernaar uit u te ontmoeten in Luxemburg op onze EDMO BELUX Cross-Community Network Exchange op 25 november. En wees niet verlegen: stuur ons relevante updates of bronnen waarvan u denkt dat ze nuttig kunnen zijn voor andere leden van de hub. “Sharing is caring” is zeker een van onze motto’s.

Trisha Meyer, Professor Digital Governance and Participation, Vrije Universiteit Brussel, Centrum voor Digitalisering, Democratie en Innovatie en hoofdonderzoeker van het EDMO BELUX-project.

Laatste EDMO BELUX nieuws

  • Het desinformatieve ecosysteem: praktijken voor het delen van links op Telegram als bewijs van platformonafhankelijke versterking. Op 9 november hebben we ons nieuwste onderzoek uitgebracht dat zich richt op het begrijpen van de gewoonten van informatie-uitwisseling van 30 Nederlandstalige Telegram-extreemrechtse en samenzweringsgemeenschappen om inzicht te krijgen in de bredere mediasfeer waartoe ze behoren en waarop ze zich voeden. Uit bevindingen blijkt dat desinformatie een ecosysteem is van platformonafhankelijke interactie en besmetting waar reguliere en alternatieve media naast elkaar bestaan. Het onderzoek vindt u hier .
  • Eerste wetenschappelijke workshop van EDMO BELUX. EDMO BELUX hield op 28 oktober zijn eerste wetenschappelijke workshop over “Inzichten over de impact van desinformatie vanuit meerdere perspectieven”. Het was de kans voor de onderzoekers van de hub om hun eerste rapporten na een jaar onderzoek te presenteren. De presentaties en discussies van EDMO BELUX werden voorafgegaan door een keynote-presentatie door professor Divina Frau-Meigs (Université Sorbonne Nouvelle, UNESCO-voorzitter Savoir-devenir en voorzitter van de vereniging Savoir-Devenir). Materiaal voor evenementen, inclusief samenvattingen, zal binnenkort hier beschikbaar  zijn .
  • Mediageletterdheid. De Mediawijsheid-partners van EDMO Belux, Mediawijs en Média Animation, namen deel aan de eerste “woensdagwebinars over digitale en mediawijsheid in Europa”. In hun presentatie probeerden ze antwoord te geven op de vraag “Welk educatief materiaal delen / willen leraren?” De opnames en een korte samenvatting vind je hier .
  • Ruimte voor verbetering. Analyseren van verhaalbeleid op Facebook, Instagram, YouTube en Twitter. In dit artikel wordt besproken hoe gebruikers bezwaar kunnen maken tegen (niet) ondernomen acties tegen inhoud en/of accounts op vier grote socialemediaplatforms . Het geeft beleidsadvies in het kader van de volgende stappen van de EU Digital Services Act (DSA), met name artikel 17 betreffende interne klachtenbehandeling en verhaalmechanismen.
  • Melding van desinformatie. Heeft u een geval van vermoedelijke online desinformatie opgemerkt? Het snelle waarschuwingsformulier is een hulpmiddel dat u kunt gebruiken om aan ons EDMO BELUX-team elk vermoeden van desinformatie te melden dat u online hebt gezien!

Onze factcheckershoek

Sinds het begin van ons project hebben onze partners voor factcheckers, AFP, RTBF en RTL Luxembourg, 363 factchecks gepubliceerd in de vijf talen van EDMO BELUX !

In deze sectie belichten we de recente top fact-check (in aantal weergaven) voor elke taal. Bezoek onze website om de andere beschikbare factchecks te ontdekken ! 

Heb je onze top fact-checks gecheckt?

NewsLetter - November NL

Fact-Checked door RTL Lëtzebuerg (in het Engels): Fact Check: Vatten elektrische auto's vaker vlam dan auto's met verbrandingsmotor? Op feiten gecontroleerd door RTL Lëtzebuerg (in het Luxemburgs): "Profiteert" Luxemburg van de Europese begroting? Op feiten gecontroleerd door Clemence OVEREEM, Jan RUSSEZKI, AFP Duitsland (in het Nederlands): Het Oekraïense leger voert momenteel geen dienstplicht voor vrouwen in Fact-Checked door RTBF (in het Frans): Labello Challenge: de bezorgdheid rond de nieuwe TikTok-challenge voor jongeren moet worden gerelativeerd De Op feiten gecontroleerd door Feliks TODTMANN, AFP Deutschland (in het Duits): Annalena Baerbock zei niet dat Duitsland maximaal tien miljoen vluchtelingen uit Oekraïne zou opnemen
lees meer lees meer lees meer Read More Read More

Wist u dat?

  • Dubbelganger. EU DisinfoLab legde eind september een in Rusland gevestigd invloedsnetwerk bloot dat in ieder geval sinds mei 2022 in Europa actief is. De Doppelganger-campagne maakt gebruik van meerdere “klonen” van authentieke media en richt zich op gebruikers met nepartikelen, video’s en peilingen. Om dit te doen, kochten de kwaadwillende actoren achter de operatie tientallen internetdomeinnamen die vergelijkbaar waren met die van authentieke media en kopieerden hun ontwerpen (in het Engels).
  • Desinformatie over Donbass is een automatische aanvulling van Google. Het recente CrossOver-onderzoek toont aan hoe Franstalige Belgen werden gehint op het zoeken naar dubieuze bronnen toen ze het woord “Donbass” opzochten in de Google-zoekbalk (in het Engels).
  • Trendrapport.  Het eerste BENEDMO  – trendrapport , gebaseerd op de uitkomsten en achtergronden van factchecks gepubliceerd door de partners van de hub, verscheen in oktober, met een focus op de oorlog in Oekraïne (in het Nederlands).
  • Geolocatie en feitencontrole. Een korte video, opgesteld door AFP-factcheckers, legt uit hoe geolocatie een cruciaal onderdeel is geweest van het werk van factcheckers en journalisten, en de stappen om de nieuwslocatie te identificeren. Leer de basis via deze video  (in het Engels).
  • Hoe lesgeven over desinformatie? Mediawijs ontwikkelde dit artikel met 6 tips om les te geven over desinformatie. Dit wordt ondersteund door deze korte video (Nederlands met Engelse ondertiteling).
  • “Gelukkige verjaardag voor Vladimir Poetin uit België” . Deze  tweet  (in het Engels) gaat in op de verwijderde TikTok-video waarop een groep Russisch sprekende mensen, gekleed in een militair uniform en wapens in de hand, hun groeten sturen vanuit België naar Vladimir Poetin voor zijn verjaardag.

Evenementen & Aankondigingen

  • 10 november . Het derde European News Media Forum (ENMF)  zal zich toespitsen op innovaties in de nieuwsmediasector en zal sprekers uit de pers, tv, radio, tijdschriften, online media, enz. samenbrengen.
  • 16 november. Terwijl factcheckers zich voorbereiden op de komende Europese verkiezingen, kunt u deelnemen aan de conferentie van het  European Fact-Checking Standards Network (EFCSN)  in Brussel! Het project zal zowel de Code of Standards voor onafhankelijke organisaties die feiten controleren als het nieuw aangestelde bestuursorgaan presenteren.
  • 16 november. Neem deel aan het laatste webinar in de serie, georganiseerd in samenwerking met Media Learning en EDMO over mediawijsheid in de praktijk in Frankrijk, Spanje, Portugal, België en Nederland .
  • 25 november.  Bezoek ons ​​in Luxemburg voor onze tweede EDMO BELUX Cross-Community Network Exchange ! Dit evenement zal de gemeenschap van onderzoekers, factcheckers, analisten en professionals op het gebied van mediageletterdheid die werken aan desinformatie in de academische wereld, de media, de overheid en het maatschappelijk middenveld in Luxemburg samenbrengen rond interactieve sessies!   
  • 25 november.  “Nepnieuws, manipulatie en desinformatie: hoe bestrijden en beschermen we ons ertegen?” Sluit je aan bij het discussieforum in de Belgische Senaat.
  • 2 december . Het Europees Media- en Informatiefonds (EMIF) organiseert zijn eerste jaarlijkse evenement in Lissabon.

Publicaties

  • Desinformatienetwerken: een kwalitatief-kwantitatief onderzoek naar antagonistische Nederlandstalige Telegram- kanalen . Onderzoek  uitgevoerd door EDMO BELUX-partner Tom Willaert en collega’s (in het Engels).
  • Diepe staatsfobie. Verhalende convergentie in samenzwering van het coronavirus op Instagram. Onderzoek  uitgevoerd door M. Tuters & T. Willaert (in het Engels).